Neytendablaðið - 01.09.2005, Blaðsíða 4

Tíöar tannlæknaheimsóknir
- íorvörn eöa óþarfi?
Neytendasamtökunum barst eftirfarandi
bréf fyrr á þessu ári:
Ég er foreldri meö tvo stráka, 10 og 14 ára
gamla. Þeir fara eins og flest önnur börn í
skoðun til tannlœknis á 6 mánaða fresti. Þeir
fara ekki til sama tannlœknis. Tannlœknir
annars drengsins tekur alltaf röntgenmyndir
og flúorber í hvertskiptl sem viö komum. Hinn
tannlœknirinn gerir það ekki og segir að það
sé nóg að flúorbera og mynda tennurnar einu
sinni á ári. Þvi fór ég að velta fyrir mér hvað
sé eðlilegt eftirlit í forvörnum tannlœkna og
hvort við séum að láta framkvœma eitthvaö
sem er óþarfi en foreldrar hafa kannski ekki
þekkingu til að ákveða sjálfir. S\/o er það
sjálfsagt einstaklingsbundið eftir börnum
hvernig tannhirðan er. Ég vil taka það fram
að hvorugur strákanna minna hefur fengið
skemmd I tönn, þannig að ég hef eingöngu
verið að greiða kostnað vegna eftirlits hingað
til.
Það er ótrúlega mikill munur á árlegum
tannlœknakostnaði milli þeirra. Sá tannlœknir
sem kostar mig minna hefur að vísu örlítið
hœrri taxta en á móti kemur að hann virðist
bara gera þaö sem þarf aö gera og ekkert
meira. Ahugavert er að vita hvort einhverjar
viömiðunarreglur séu til varðandi það sem á
að gera þegar börn koma í tanneftirlit.
Neytendablaðið fór á stúfana að leita
upplýsinga um hvað teljist eölilegar forvarnir
í tannvernd barna. Við eftirgrennslan kom í
Ijós, eins og ofangreint foreldri tekur fram,
að eðlilegar forvarnir virðast fara mjög
eftir einstaklingum og ekki að finna neinar
nákvæmar verklagsreglur sem tannlæknar
fylgja. Þó eru í vinnslu og hafa verið í nokkur
ár hjá Landlækni svokallaðar „klínískar
leiðbeiningar" í forvörnum tannlækninga og
eiga þær að vera tilbúnar von bráðar.
Verðupplýsingar
Verðmunur milli einstakra tannlækna getur
verið mjög mikill og erfitt er fyrir neytendur
að bera saman verðskrár tannlækna. Þá
er auðvitað engin leið fyrir almenning að
rengja eða taka faglega ákvörðun þegar
hámenntaðir tannlæknar eiga í hlut.
Neytendastofa á að hafa eftirlit með
gagnsæi markaðarins og þann 1. september
2004 tóku gildi reglur um verðupplýsingar
á þjónustu tannlækna. Reglunum er ætlað
að bæta upplýsingar til neytenda og
auðvelda verðsamanburð. I mars 2005
kannaði Samkeppnisstofnun (sú deild
sem heyrir undir Neytendastofu nú) hvort
tannlæknastofur færu eftir þessum reglum
en reyndin var sú að einungis 39,1% þeirra
gerði það á fullnægjandi hátt.
Þátttaka hins opinbera minni hér á
landi
Þátttaka TR í tannlæknakostnaði barna er
samkvæmt sérstakri reglugerð og gjaldskrá
sem heilbrigðis- og tryggingamálaráðherra
ákveður. Hér á landi er einungis 75%
greiðsluþátttaka TR í kostnaði við tann-
lækningar barna yngri en 18 ára og er ísland
eina Norðurlandaþjóðin sem ekki tekurfullan
þátt í kostnaði við tannlækningar barna og
unglinga. Tryggingastofnun greiðir aö fullu
eina skoðun á ári fyrir þennan aldurshóp,
skv. gjaldskrá ráðherra. Reglugerð þessi segir
að öll börn eigi að hafa ábyrgðartannlækni
sem kallar þau inn í reglulegt eftirlit og
annast almennar tannlækningar. Vandinn er
bara sá að gjaldskrá ráðherrans er í fæstum
tilfellum jafn há og gjaldskrá almennra
tannlækna, þannig verður greiösluþátttaka
TR mun lægri en 75%. Samkeppnisstofnun
gerði verðkönnun á nokkrum gjaldaliðum
tannlækna í janúar 2004 og þar kom fram
mikill verðmunur milli gjaldskrár tannlækna
og gjaldskrár ráðherra. Samkvæmt gjaldskrá
ráðherra skulu einstaklingar flokkaðir í
áhættuhópa vegna tannátu. Áhættuhópar
eru þó ekki skilgreindir sérstaklega að
öðru leyti. Almenn flúormeðferð barna,
báðir gómar og tannhreinsun endurgreiðist
aðeins einu sinni á ári. Samkvæmt gjaldskrá
ráðherra er þessi liður metinn á 2.810 krónur.
Áfangaeftirlit (ástand kannað, fræðsla og
uppfærsla í sjúkraskrá) er endurgreitt einu
sinni á ári og sá þáttur er metinn á 1.780
krónur og röntgenmyndir eru metnar á
1.020 krónur og eru þær endurgreiddar
mest fimm sinnum á ári. Það er því Ijóst
að sú gjaldskrá er engan veginn í takt við
markaðsverð þjónustunnar.
Góð tannheilsa mikilvæg
Það má alls ekki gera lítið úr mikilvægi
þess að landsmenn njóti góðrar tannheilsu.
Með ýmsum rannsóknum hefur verið sýnt
fram á að samhengi sé á milli vanhirðu í
munni og ýmissa hættulegra sjúkdóma.
Meðal forgangsverkefna í heilbrigðisáætlun
Alþingis til ársins 2010 er bætt tannheilsa.
Það er því undarlegt að þátttaka Trygg-
ingastofnunar séjafn lítil og raun ber vitni.
Rannsókn frá júní 2002 sýnir að íslensk
4 NEYTENDABLAÐIÐ 3. TBL. 2005