Bændablaðið - 16.04.2002, Qupperneq 4

c p

4
WJOJF
BÆNDABLAÐIÐ
Þriójudagur 16. apríl 2002
Margir framsýnir spámenn
sjá fyrir sér að ísland verði í
fararbroddi vestrænna þjóóa
þegar kemur að nýtingu tölvu-
tækninnar í menntun og
upplýsingaöflun, Þökk sé
framsýni fjarskiptafyrirtækja á
íslandi þá munu íslendingar
bráðum eiga enn eitt heims-
metið í aðgangi að háhraða
intemetstengingum. Þegar ég
hringdi í símvirkjann minn um
daginn þá tjáði hann mér að í
ffamtíðinni gæti ég því miður
aðeins fengið bandvídd upp á
128kbita því ég er meira en 5
km frá næstu símstöð.
Hvað þetta þýðir fyrir mig,
venjulegan dreifbýlisbúann veit
ég núna, eftir þó nokkra
gagnasöfiiun á intemetinu. Ég
er jú tengdur með venjulegu
mótaldi sem gefur mér 44kbita
bandvídd og get komist yfir
flestallar upplýsingar sem á
vefnum fínnast, þó hægt gangi.
Ég veit nú að 128kbita
bandvídd var álitin breiðband
fyrir nokkmm ámm síðan. Ég
veit nú að nútímabreiðband í
þéttbýli, t.d. á höfúðborgar-
svæðinu, hefur bandvídd upp á
lOO.OOOkbita. Þama er því unt
780faldan mun að ræða. Það er
u.þ.b. jafnmikill munur og á
gönguhraða og liraóa
hljóðfráustu þotu samtímans.
Eftir þessa gagnasöfnun veit ég
að í framtíðinni mun ég ekki
eiga kost á sítengingu líkt og
ADSL tæknin sem um 70-80%
heimila í þéttbýli munu eiga
kost á að fá.
Já vel á minnst,
sítenging þýðir aó maður þarf
aldrei að hringja inn til að
tengjast. Þar af leiðir að ekki
þarf að greiða kr. 3.45 fyrir
hvert byrjað símtal og kr. 1.56
fyrir hverja mínútu sem maður
er tengdur hvort sem gagna-
flutningur er í gangi eða ekki.
Sítenging þýðir að þú hefur alla
möguleika netsins til reiðu án
tafar og það besta er að þú
greiðir aðeins fast mánaðargjald
og ekkert aukalega fyrir
gagnaflutning innanlands en af
því sem þú sækir erlendis frá
greiðir þú kr. 2.50 fyrir hvert
MB. Til fróðleiks er eitt MB
u.þ.b. 20 ljósmyndir í
skjáupplausn, og urn 150 A4
síður af texta.
Tækniþróun í
gagnaflutningalausnum hefúr
verið geysihröð á síðustu árum
og flestallir þéttbýlisbúar munu
eiga kost á ódýrum háhraða-
tengingum við veraldarvefinn í
framtíðinni. En því miður hefur
þessi þróun aðeins orðið í
þéttbýli. Dreifbýlið er jaðar-
markaður hjá stóru fjarskipta-
fyrirtækjunum sem dýrt er að
þjóna og alls ekki hagkvæmt. I
drögum viðskiptaráðuneytisins
að nýrri byggðaáætlun sem
kynnt var nú fyrir skömmu var
lagt til að kannaður yrði
ntöguleiki á að leggja
ljósleiðara inn á hvert heimili á
Islandi. Því miður er það mjög
dýr draumsýn að mati
undirritaðs og algjörlega óþarff.
Af hverju? Jú, þökk sé þróun á
tækni sem notar venjulegar
símalínur sem tengingu milli
ljósleiðara og notanda þá verður
aðeins nauðsynlegt að
ljósleiðari sé í um lOkm
fjarlægð frá notanda. Þessi
tækni er til staóar í dag en ég
spyr, hver vill greiða veg slíkrar
tækni?
Varla fjarskiptafyrirtækin
því það er ekki þeirra að jafna
aðstöðu landsmanna til
gagnaflutninga. Er þetta ekki
byggðapólitískt mál? Er hægt
að meta hvers virði það er fyrir
atvinnulífið og almenning úti á
landsbyggðinni að vera hluti af
upplýsingasamfélaginu? Á það
hefur verið bent að í öðrum
Evrópulöndum sé sítengt
háhraðaintemet aðeins í boði í
stærri borgum. Nú þegar eru
íslendingar mun fremri í
þessum málum en flestar þjóðir.
Eru þetta í alvöru skynsamleg
rök fyrir því að láta staðar
nurnið í uppbyggingu
upplýsingasamfélagsins
Islands?
Murteinn Njálsson
feróaþjónustubóndi í Suður-
Bár á Snœfellsnesi.
Ljósleiðari úr háspennumastri
opnaður í Gnúpverjahreppi
PRESTURINEU
GREIÐIR ÚTLAGÐAN
KOSTNAÐ
Laugardaginn 6. apríl sl. opnaði
fyrirtækið Ábótinn ehf. fyrir
Ijósleiðarasamband. Ábótinn
ehf. er fyrirtæki sem séra Axel
Árnason, sóknarprestur í Tröð,
og bróðir hans, Árni Árnason
eiga. Hefur fyrirtækið lagt út í
tæplega 10 milljóna króna
framkvæmd með Ijósleiðara-
væðingunni án þess að fá til þess
nokkurn styrk nema 700 þúsund
krónur frá sveitarfélaginu. Axel
segist ekki eiga von á því að ná
upp í stofnkostnað með tengingum
annarra notenda, enda önnur
hugmyndafræði í gangi en hag-
kvæmni stofnkostnaðar.
Séra Axel sagði í samtali við
Bændablaðið að Síminn virtist
ekkert gera í því að færa dreif-
býlinu háhraðatengingar enda er
það alveg ljóst að stofnkostnaður
næst ekki til baka. Það væri hins
vegar arðbært fyrir fólkið í
sveitinni og skólabömin að komast
í háhraðatengingu. Hann sagði að
þótt þetta væri dýr framkvæmd
fyrir hann væri það spuming hvort
hann hefði efni á að gera þetta
ekki.
„Þar á ég við að ég vil að bömin
mín hafi aðgang að námskerfum á
intemetinu og upplýsingaheiminum
í heild sinni. Ljósleiðarinn býður
upp á nær ótæmandi möguleika á
tölvusviðinu og þá möguleika
viljum við hafa við höndina,“
sagði Axel. „Og enda þótt þau séu
bara 7 og 11 ára em þau komin
það vel af stað að ég met menntun
þeirra í framtíðinni til margra
milljóna króna. Konan mín er
héraðsfúlltrúi Landgræðslu ríkisins
í Ámessýslu með aðsetur í félags-
heimilinu Ámesi í Gnúpverja-
hreppi og hefur núna háhraða-
tölvutengingu við Gunnarsholt.
Þótt Landgræðslan greiði tengi-
gjald væri það stofnuninni ofaukið
að greiða milljónir, sem teknar
væm frá uppgræðslunni, í að
tengja héraðssetrið. Ég mun ef vel
tekst til kannski ná í heild 2 til 3
milljónum króna upp í kostnaðinn
en hitt borgar Ábótinn sjálfúr.
Reyndar ætlum við að kanna hvað
Byggðastofnun vill gera, enda eru
hér á ferðinni umtalsverð nýmæli
til atvinnutækifæra í Gnúpverja-
hreppi. Ljósleiðaratengin raskar
ekki samkeppnisstöðu annarra
fyrirtækja á landsbyggðinni því
atvinnurekstur sem nýtir sér
ljósleiðara er hreint ekki að finna á
landsbyggðinni. Eða er það? Eins
og kunnugt er er landbyggðinni
ekki gefinn kostur á ljósleiðara-
tengingu hjá Símanum. Ljós-
leiðarinn styrkir búsetu og atvinnu-
tækifæri íbúa Gnúpverjahrepps og
veitir þeim sömu tengimöguleika
og í Reykjavík eða Akureyri, án
þess að þeir fari á hausinn af háum
tengikostnaði. í móunum við
Ámes gefst því tækifæri að stað-
setja sig í samkeppni við þéttbýli
Reykjavíkur en njótandi sveitarinnar.
Svo á líka eftir að koma í ljós
hvemig presturinn geti nýtt sér há-
hraðatenginguna."
Þann 12. júní sl. skrifúðu
Ábótinn ehf. í Tröð og Lína.Net
ehf. undir samning um ljós-
leiðaratengingu í gegnum Lands-
net Línu.Nets. Síðan var lagt í það
að leggja ljósleiðara um 2 km leið
að mastri 67 í Búrfellslínu 3.
Fjarski ehf. yfirtók samninginn við
Linu.net og nýr samningur var
gerður í febrúar 2002. Þann 23.
febrúar var síðan sambandinu
komið á.
„Áður en þessi nýja
ljósleiðaratenging kom hafði ég
lagt ljósleiðara rnilli prests-
setursins, skólans og félags-
heimilisins Ámess og eins húss til
viðbótar hér í Gnúpverjahreppi. En
ef bændur í sveitinni vilja komast í
háhraðatengingu þarf annað
tveggja að koma til. Að leggja
ljósleiðara heim á bæina, sem ég
vildi sjá gerast og láta sveitarsjóð
greiða þann kostnað rétt eins og
hitaveituna eða rafmagnið. Eða þá
að setja upp örbylgjuloftnet og
þannig gætu menn fengið geislann
til sín og Ábótinn er að skoða það
verk. En þá er burðargetan bara
einn 1/20 burðargetu ljósleiðarans
en samt upp undir hundraðfalt
meira en ISDN,“ sagði séra Axel
Ámason.
Hér er verið að leggja Ijósleiðarann að mastri 67 í Búrfellslínu 2 en hann var lagður í jörð um tveggja kílómetra
leið. Það kostaði tæpar 10 milljónir króna að leggja Ijósleiðarann.
Ný kynslóð háhraflatenginga gehir komifl landsbyggflinni vel
Stöðugt breytist sú tækni sem gerir bændum kleift
að tengjast internetinu. Nú er verið að þróa næstu
kynslóð DSL tenginga og að sögn er hún hraðvirkari og
langdrægari en sú eldri. Ef notandi býr í innan við 10
km fjarlægð frá símstöð er hægt að tengja hann með
þessari tækni til að koma honum í háhraðasítengingu
við Internetið. Guðmundur Kr. Unnsteinsson hjá
fyrirtækinu Hringiðunni segir að þessi nýja tækni geti
breytt miklu fyrir íbúa í dreifbýli. „Með þessari tækni
ætti það að geta orðið einfalt mál fyrir flesta að fá
bandbreiða sítengingu heim til sín - svo lengi sem fólk
býr ekki lengra en 10 km frá símstöð,“ sagði
Guðmundur sem er að vinna að því að koma kerfinu
upp.
-Um hvaða gagnaflutningshraða er verið að tala - og
breytist hann með fjarlægð frá símstöð?
„Eins og staðan er nú þá eru þetta allt að tíu
megabæti, en við eigum von á að geta boðið allt að 100
megabæta tengingar innan árs - en það dregur úr hraða
með aukinni fjarlægð,“ sagöi Guðmundur. Aðspurður
um kostnað við slíka sítengingu, t.d. í samanburði við
128kbita ISDN, sagði Guðmundur að hann vonaðist til
að geta boðið tengingar á betra verði, eða frá sex
þúsund krónum á mánuði.
Hringiðan hefur veitt Internetþjónustu frá 1995
þegar fyrirtækið var stofnað og er líklega ein elsta
internetþjónusta á íslandi. Fyrr í mánuðinum var
gengið frá samningi um hýsingu í símastöðvum
Landssímans og vonast Hringiðan ehf. eftir því að geta
veitt háhraðatengingar um allt land. Aðspurður um það
hvort hann teldi þörf á opinberum stuðningi, t.d. frá
sveitarfélögum, við innleiðingu tækninnar sagði
Guðmundur að slíkur stuðningur myndi vissulega flýta
fyrir því þeir geti boðið þessa þjónustu. „Aðallega snýst
þetta um fjármögnun búnaðar og tenginga til notenda.
Ef bæjar- og sveitarfélög myndu hjálpa fyrirtækjum og
heimilum til að koma sér upp bandbreiðum
sítengingum gæti það haft mikið að segja. Einnig má
fullyrða að hér sé á ferðinni verkefni sem ætti að hljóta
fyrirgreiðslu frá frá Nýsköpunarsjóði eða áþekkum
sjóðum. í stuttu máii má segja að þetta sé rakið
byggðamál,“ sagði Guðmundur.