blaðið - 10.12.2005, Blaðsíða 24

241 FYRIR KONUR
LAUGARDAGUR 10. DESEMBER 2005 biaöið
Konur virkar í
vísindum frá örófi alda
Helmingur útskrifaðra lœkna og tannlœkna í Bandartkjunum í dag eru konur
Vissuð þið að fyrstu heimildir
um þátttöku kvenna í vísindum
eru um 4.000 ára gamlar?
Konur hafa í gegnum aldirnar
verið menntaðar og starfað sem
uppfinningamenn, fræðimenn,
rithöfundar, stærðfræðingar og
stjörnufræðingar.
Talið er að fyrsti vísindamaður-
inn hafi verið karlkyns en sá sem
kom næst var kona. Þessi kona
hét En Hedu’Anna og var uppi um
2354 árum fyrir Krist. Talið er að
konur hafi verið hugsuðir fyrir
þann tíma en nöfn þeirra kvenna
hafa ekki varðveist. En Hedu’Anna
var stjörnufræðingur og hofgyðja
(kvenprestur) og áhrifa hennar
gætir í stjörnu- og stærðfræði enn
þann dag i dag. Þá áttu konur þátt í
því að komu upp stjörnuathugunar-
stöðvum fyrir um 3.000 árum
til að fylgjast með hreyfingum
stjarnanna.
Flestar goðsögur og trúarbrögð
gera ráð fyrir þátttöku kvenna í
stærðfræði, lögfræði, landbúnaði,
siðmenningu og Iæknisfræði frá ör-
ófi alda. Heimildir herma að þessar
konur hafi staðið jafnfætis karlkyns
vísindamönnum og þótt úrræða-
góðar, áhugasamar og hugmynda-
ríkar til jafns við þá.
í dag eru vísindamenn skil-
greindir út frá doktorsgráðu í
ákveðnu fagi og vinnu að vísinda-
störfum. Fólk sem lokið hefur
doktorsprófi er sérfræðingar á
afmörkuðum sviðum og hefur
hlotið þjálfun á þvi sviði. Vísinda-
greinar nútímans eru m.a. stjörnu-
fræði, stærðfræði, eðlisfræði, líf-
fræði, efnafræði og félagsvísindi.
I fræðigreinum fyrri tíma voru
allar þessar vísindagreinar flétt-
aðar saman. Fyrr á tímum voru
listgreinar, tónlist og ljóðagerð skil-
greind sem vísindi. Eðlisfræði var
aftur á móti ekki skilgreind sem
vísindagrein fyrr en í upphafi tutt-
ugustu aldar.
Þá hefur skilgreining á árangri
í vísindagreinum breyst með tím-
anum. Á 19. öld var það talið til vís-
inda að uppgötva halastjörnu en í
dag finnur venjulegt fólk á öllum
aldri halastjörnur.
Stærðfræðisnillingurinn Maria
Af merkum kvenkyns fræðimönnum
Bækur besta gjöfin
Finnst gaman að láta koma sér á óvart
„Eftirminnilegasta jólagjöfin sem
ég hef fengið voru silfurkerta-
stjakar sem bræður mínur gáfu
mér þegar þeir voru unglingar.
Þetta voru antik kertastjakar og
mér fannst þeir leggja mikið i
gjöfina,“ segir Katrín Júlíusdóttir,
alþingismaður. „Núna langar
mig mest í bækur, t.d. Myndina
af pabba og nýju bókina hans
Hadlgríms Helgasonar, Rokland.
Ég reikna með að kaupa mér
einhverjar bækur sjálf. Mjúku
pakkarnir eru ekkert síðri og mér
finnst gaman að láta koma mér á
óvart. Það eina sem ég hef óskað
mér í jólagjöf er gott hnífasett í
eldhúsið. Gjöfin frá syni mínum
vekur líka alltaf tillhlökkun en
það er eitthvað sem hann
sjálfur og krefst mikils
ings. Ég er þegar búin að kaupa
eina gjöf handa sjálfri mér en
það er 20 ára afmælisútgáfan af
Trivial Pursuit. Það er alltaf viss
stemning að spila Trivial og borða
mandarínur. Eg er búin að ákveða
hvað ég gef mínum nánustu í
jólagjöf en stundum mála ég og
bý til hluti sjálf til að gefa.“ Katrín
segist eiga gott snyrtivörusafn og
hún noti ákveðin merki svo best sé
að hún velji snyrtivörurnar sjálf.
má nefna Mariu Agnesi sem var uppi
á 18. öld. Maria fann lausn á algebru-
jöfnu sem staðist hefur tímans tönn
og ennþá er hægt að finna í stærðfræði-
bókum. Lausn algebrujöfnunnar fylgir
boglína sem nefnd er aversiera. Maria
var undrabarn og um níu ára aldur
talaði hún ítölsku, frönsku, latínu,
grísku, þýsku, spænsku og hebresku.
Benedikt XIV gerði Mariu að prófessor
í stærðfræði við Háskólann í Bolognia.
I ræðu við það tækifæri sagði Benedikt
að Maria skaraði fram úr og að athug-
anir hennar væru skýrar, skipulagðar
og yfirgripsmiklar.
Þær konur sem sköruðu fram úr í
vísindum fyrri tíma áttu margar föður
eða bróður sem kenndu þeim eða
höfðu einkakennara. Sumar konur
höfðu einnig aðgang að háskólum í
Englandi, Frakklandi og Þýskalandi.
Nú á 20. öld eru þúsundir kvenna
með háskólagráður í tækni og vís-
indum. Það tók bandarískar konur
188 ár að fá kosningarétt en síðustu 15
ár hafa yfir 15.000 bandarískar konur
tekið doktorspróf í ýmsum greinum.
Helmingur þeirra sem útskrifast sem
læknar og tannlæknar í Bandaríkj-
unum eru konur og þær eru 30% út-
skrifaðra stjörnufræðinga.
EIGUM ALLTAF
w
^ Klettháls J
VW Golf 4Motion Highline
beinsk. árg. 03 ek. 72.000
verð áður 1.690.000 kr. verð 1.350.000 kr.
Klottháls

VW Golf 4Motion
beinsk. árg. 04 ek. 23.000
verð áður 1.890.000 kr. verð 1.590.000 kr.
^ Klettháls ■ J
VW Golf Highline 4Motion
beinsk. árg. 03 ek. 51.000
verð áður 1.730.000 kt. verð 1.390.000 kr.

Kletthdls
VW Passat 4Motion
beinsk. árg. 03 ek. 42.300
verð áður 1.970.000 kr. verð 1.750.000 kr.
Afborgun pr. mán.:
í 60 mán. Afborgun pr. mán.:
i 72 mán. Afborgun pr. mán.:
Afborgun pr. mán.:
Klettháls
V __________________________/
VW Golf Variant 1,6 Highline
beinsk. árg. 03 ek. 51.000
verð áður 1.440.000 kr. verð 1.150.000 kr.
Klettháls
Klettháls
Klettháls
VW Golf Highline 4x4
beinsk. árg. 02 ek. 48.000
verð áður 1.570.000 kr. verð 1.250.000 kr.
VW Passat TDi
sjálfsk. árg. 02 ek. 171.000
verð áður 1.560.000 kr. verð 1.350.000 kr.
Afborgun pr. mán.: i 60 mán. Afborgun pr. mán.: I 60 mán. Afborgun pr. mán.: í 60 mán.
Bílaþing Heklu er rétti staðurinn til að finna góðan notaðan Volkswagen
VW Passat 2,0 AT
sjálfsk. árg. 02 ek. 49.000
verð áður 1.910.000 kr. verð 1.790.000 kr.
Afborgun pr. mán.: í 60 mí
Laugavegi 174 sími 590 5000 j Kletthálsi11 simi 590 5760 www.bilathing.is
1 iBKLfi www.biiathing.is Opið mánudaga til föstudaga 10-18 L' ! biiathing@hekla.is • Laugardaga 12-16 BILAÞING HEKLU Ntimcr citt í notuðuni bíliun
Umboðsmenn um land allt: Höldur hf., Akureyrl, slml 461 6020 • HEKLA, Borgamoal, alml 437 2100 • HEKLA, laaflrðl, almi 456 4666
HEKLA, Reyðarfirðl, aimi 470 5100 • HEKLA, Reykjaneabœ, aimi 420 5000 • HEKLA, SeHoaai, almi 482 1416
I HEKLA, Klotthálsi 11, slml 590 5760
| www.hekla.is, heklaOhekla.is