blaðið - 17.12.2005, Blaðsíða 42

42 I VIÐTAL
LAUGARDAGUR 17. DESEMBER 2005 blaöiö
Hjálpum fólki að finna réttu verkfœrin
- segir Kjartan Georg Gunnarsson, framkvœmdastjóri SP-Fjármögnunar, í viðtali við Andrés Magnússon
um lánastarfsemi, eignaleigu og hagkerfið.
SP-Fjármögnun hf. var stofnuð
af sparisjóðunum árið 1995. í upp-
hafi voru starfsmenn fjórir en það
er óhætt að segja að fyrirtækið
hafi vaxi og dafnað síðan, ekki síst
eftir að Landsbankinn eignaðist
meirihluta í því árið 2002. Um leið
hefur fjármálaumhverfið allt breyst
gifurlega. Allt frá stofnun hefur
starfsemin verið tvíþætt, annars
vegar fjármögnun atvinnutækja
í formi eignaleigu, og hins vegar
bílafjármögnun bæði fyrir einstak-
linga og fyrirtæki. Kjartan Georg
Gunnarsson, framkvæmdastjóri,
hefur starfað hjá SP-Fjármögnun
frá stofnun fyrirtækisins og hafði
raunar komið að sams konar starf-
semi hjá Féfangi þar á undan.
„Eftir á að hyggja var tímasetn-
ingin frábær, því atvinnulífið var að
skríða upp úr nokkuð langvinnum
öldudal, bjartsýni jókst mjög hratt
og fjárfestingaþörfin var mikil. Að
því leyti vorum við rétt fyrirtæki
á réttum stað. 1989-98 var búið að
auglýsa yfirvofandi kreppu, sem at-
hafnalífið beið allt eftir og hélt að sér
höndum. Kreppan kom nú aldrei, en
þetta olli lægð hugarfarsins og það
var nánast ekkert að gerast. Gott
dæmi um hvernig ástandið var að
við þurftum stundum að leysa til
okkur vinnuvélar, en það var engin
leið að losna við þær, þó við hefðum
gefið þær. Það var ekkert fyrir þær
að gera.
En síðan kom Davíð Oddsson
og tilkynnti að kreppunni væri
lokið. Og viti menn, fólk tók hann
á orðinu og kreppunni lauk nánast
samdægurs!
Þetta hleypti miklum vexti í
gang og við fórum ekki varhluta af
honum. Við lánuðum 800 milljónir
króna fyrsta árið, tvo milljarða á því
næsta og svo koll af kolli þannig að
um og upp úr aldamótum vorum
við að lána um fjóra milljarða á ári.
í lok árs 2002 keypti Landsbankinn
svo meirihluta í fyrirtækinu og það
herti enn á vextinum, því árið eftir
gerum við nýja samninga fyrir 6,5
milljarða króna, í fyrra fórum við
í 10,7 milljarða og í ár gerum við
ráð fyrir að lána 17 milljarða króna.
Þannig að vöxturinn hefur verið
feikilega mikill og hraður.
Annað dæmi um vöxtinn er að við
keyptum húsnæði 1995, en aðeins
fjórum árum síðar vorum við búin
að kolsprengja húsnæðið utan af
okkur. Þess vegna keyptum við hús-
næðið hér í Sigtúninu, en það hrökk
skammt og við þurftum að bæta
enn við okkur. Samt erum við ekki
nema 25, en vorum fjögur þegar við
byrjuðum.“
Spennandi en kallar á varfærni
Eruð þið spenntir eða smeykir þegar
vöxturinn er svona hraður?
,Það er góð spurning. Við vitum
sem er að það, sem fer upp, kemur
niður. Árferðið er mjög gott núna,
nóg að gera, vanskil eru í lágmarki
og riftun samninga sömuleiðis og
fullnustueignir eru varla til. En við
vitum að þetta mun ekki vara að
eilífu. Við teljum okkur hins vegar
hafa vandað valið hvað útlán varðar
og að við séum undir það búnir að
um hægist.“
Hvernig vandið þið valiðf
„Við höfum nokkuð strangt lánsmat,
hvort við viljum lána viðkomandi
fyrirtækjum eða ekki. Þá leggjum
við til grundvallar fjárhagslega
stöðu fyrirtækisins, tryggingarlega
stöðu okkar og huglægt mat á við-
skiptavininum. Þar kemur margt
inn í, hvernig hann hefur staðið sig,
hvernig greinin er í heild og hverjir
standa að fyrirtækinu. Þetta hefur
gengið vel hjá okkur og við státum
af því að vanskil gagnvart okkur
hafa verið lægri en hjá samkeppnis-
aðilunum, öll árin sem fyrirtækið
hefur starfað held ég megi segja.“
En það hlýtur að kalla á mikla þekk-
ingu á viðskiptavinunum ogþörfum
hans?
„Jú, það er alveg rétt. Jarðýta og
jarðýta er ekki alveg það sama og
við þurfum að kunna skil á því.
Kúnninn hefur hugmynd um sínar
þarfir, en við getum líka ráðlagt
honum. Islendinga vilja tilteknar
tegundir jarðýtna öðrum fremur
og það þýðir að þær tegundir eru
bestar í endursölu. Á þetta horfum
við. Við höfum líka lært eitt og
annað af reynslunni, að lána ekki
fyrir kaupum á sumum tegundum
tækja, sem við höfum slæma reynslu
af. Siðan eru atvinnugreinarnar mis-
góðar. I sumum greinum sjáum við
sömu traustu fyrirtækin áratugum
saman, en í öðrum er líftíminn ekki
nema nokkur misseri. Við reynum
að halda okkur við fyrri hópinn.“
Fáið þið mikið af kúnnum inn á
gólf?
„Já, það gerum við. Starfsemin hér
er tvíþætt, það eru bílalánin og at-
vinnutækin. Hvað bílalánin varðar
gerist þetta mest í gegnum bílaum-
boðin, en þó er furðumikið af fólki,
sem hingað kemur. En hvað atvinnu-
tækin varðar fáum við nánast alla
viðskiptamennina hingað. Menn
eru að ráðfæra sig við fulltrúa hér og
það er talsverð samvinna þar í gangi
við að finna réttu tækin og réttu
samningana."
En bílasalarnir vinna þá heilmikið
fyrirykkur?
„Já og við fyrir þá. Það er mjög gagn-
kvæmt samstarf, því þeir eiga auð-
veldara með að selja vegna bílalán-
anna. Við leggjum til hugbúnaðinn
og það sem til þarf, þannig að bíla-
salarnir þurfa lítið að gera nema að
prenta út pappírana hvað fjármögn-
unina varðar. Ég hugsa að enginn
bílasali vildi hverfa til gamla tímans
þar sem þeir þurftu að fara í bank-
ann og standa þar í biðröð upp á von
og óvon.“
Þannigað menn eru aðspara tíma og
peninga?
„Já og svo má náttúrlega eklei gleyma
ORUGGUR
SIGURVEGARI
L'ORÉAL
menexpert
ÞVÍ ÞÚ ÁTT ÞAÐ LÍKA SKILIÐ

hinu að fyrir sölumann skiptir
miklu máli að loka sölunni sem
allra fyrst. Snjall sölumaður getur
selt vöru hratt og örugglega, en ef
síðan þarf að líða einhver tími áður
en gengið er frá kaupunum, hægt er
að fjármagna þau og svo framvegis,
þá aukast líkurnar á því að menn
hætti við eða leiti annað.“
Breytt umhverfi
En þetta umhverfi er náttúrlega allt
annað en það var þegar menn þurftu
að eyða miklum tíma í biðstofum
bankastofnana og enginn fékk þann
pening, sem hann þurfti?
„Við hjá Féfangi vorum fyrstir til
að bjóða bílalán á íslandi. Ekki að
það hafi verið heimsuppgötvun, ég
fór til Svíþjóðar 1987 og skoðaði
hvernig Svíarnir fóru að. Þá var
landslagið hérna þannig að menn
gátu fengið lán hjá bílasölunum,
kannski 50% lán hjá þeim örlát-
ustu gegn ábyrgðum hjá mömmu
og pabba og veði í bílnum og þessi
lán þurftu menn að borga upp á
18-24 mánuðum. Þessi skuldabréf
seldu bilasalarnir svo í bankanum.
Þá giltu tvö verð á bílnum, annars
vegar staðgreiðsluverð og hins vegar
afborgunarverð, á því gat munað
3-7% og síðan bættust við lántöku-
gjöld og stimpilgjald, þannig að áður
en menn vissu af voru þeir komnir
með um 20% ofan á það, sem menn
þurftu að fá lánið. Þetta voru nánast
langdýrustu lán, sem hugsast gat.
Þetta var nú landslagið þegar við
byrjuðum og engum fannst neitt að
því, en núna finnst manni þetta svo
framandi og forneskjulegt að engu
tali tekur.“
En það hefur væntanlega skapað
ykkur tœkifœri.
„Já, ég var hjá Féfangi þá og við gátum
sagt við viðskiptavininn: Þetta eru
kjörin og lánið innifelur allt. Þannig
að menn gátu strax séð í hendi sér
hvað bíllinn kostaði og það auðveld-
aði öllum lífið, bæði kaupandanum
og bílasalanum."
Þannigað þú hafðir talsverða reynslu
þegar SP-Fjármögnun erstofnað?
„Já, það voru talsverð umskipti á
markaðnum á þeim tíma, Lind var
að leggja upp laupana og Féfang
var sameinað Glitni, þannig að það
myndaðist tómarúm þegar tveir af
fjórum aðilum á þessum markaði
hurfu. Um leið losnaði fólk með
þessa þekkingu, þannig að það auð-
veldaði okkur leikinn. Sparisjóðirnir
höfðu verið á mikilli siglingu og
höfðu verið að bæta við þjónustuna,
þannig að það var eðlilegt framhald
hjá þeim að stofna SP-Fjármögnun.“
Bílalánin eru kannski sýnilegasti
hluti starfseminnar, en þið eruð ekki
síður í eignaleigu.
„Jú, eignaleiga eða fjármögnun á
atvinnutækjum er stærri hlutinn af
okkar rekstri. Þetta er millilöng fjár-
mögnun á nánast öllu, sem nöfnum
tjáir að nefna til atvinnurekstrar,
allt frá tölvum til fiskiskipa."
Markmiðið er aukin hagkvæmni
allra
En nú heyrir maður það stundum
að menn tala hálfháðulega um kaup-
leigu oggefa til kynna að menn haldi
uppi óþarfa neyslu með þeim hœtti.
„Það var nú eitt það fyrsta, sem ég
lærði í markaðsfræðum, að það væri
ekki neitt til sem heitir óþarfa neysla.
Það er einfaldlega hvers og eins að
meta og það getur enginn metið það
betur, þó menn hafi auðvitað mis-
rétt fyrir sér, svona eftir á að hyggja.
Ég heyrði t.d. sögu um daginn, að
maður hefði keypt sér hús vestur á
Nesi á 95 milljónir, aðeins til þess að
rífa það! En á ég að segja honum að
þetta sé rangt hjá honum?
Við getum hins vegar lagt mat á
það hvort menn standi undir lán-
unum og það þurfa menn náttúrlega
að gera sjálfir líka. Maður hefur
heyrt talað um að það sé stundum
of mikil fjárfesting í dýrum og full-
komnum tækjum. En ef það væri
satt, þá værum við að sjá miklu
meiri vanskil og annað slíkt. En það
er öðru nær. Það standa nánast allir
í skilum og það bendir til þess að
menn hafi tekið réttar ákvarðanir.
Við skulum heldur ekki gleyma
því hvað það skiptir miklu máli að
vera með almennileg verkfæri. Auð-
vitað væri hægt að klára flest jarð-
BlaWFrikki
vinnuverk með 5 tonna vörubílum,
en menn gera það fljótar og mun
ódýrar með 20 tonna trukk. Þú
gætir alveg sett skrúfu í vegg með
skrúfjárni, en auðvitað nota allir at-
vinnumenn skrúfvélar. Við gerum
mönnum það kleift að kaupa réttu
tækin til þess að vinna verkin hag-
kvæmar og það kemur ekki bara
þeim betur, heldur líka verkkaup-
anum og á endanum þjóðfélaginu
öllu.“
En eru þetta ekki ennþá dýrir
peningar?
„Það má segja að frá upphafi hafi
erlendir peningar verið stór þáttur
í okkar starfsemi. Við höfum tekið
fé að láni erlendis, í erlendri mynt,
og erum að lána það út í myntkörfu
vegna þess að hún er miklu ódýrari
en vaxtastigið hérna heima. Und-
anfarin tíu ár hefur alltaf verið hag-
stæðara að taka lán í erlendri mynt
en hérna heima. Ég fullyrði þess
vegna að bílalán og eignaleigusamn-
ingar okkar séu fyllilega samkeppn-
ishæf við það ódýrasta, sem gerist
í nágrannalöndunum. Vaxtakostn-
aður af bílalánum er alveg örugg-
lega ekki hærri hér en þar og eflaust
oftast lægri. Það helgast m.a. af því
að vanskilin eru jafnlítil og raun ber
vitni og lántakendur njóta þess beint.
Síðan er hitt, að við búum á eyju
norður í ballarhafi þannig að við
erum ekki að tapa neinum eignum
yfir landamærin, eins og gerist hjá
grönnum okkar á meginlandinu."
Þú nefndir áðan hvað það hefðu
orðið miklar breytingar á lánsfjár-
umhverfinu frá því að bílalánin byrj-
uðu. En síðan höfum við horft upp
á feikilegar breytingar aðrar, einka-
vœðingu ríkisbanka, húsnœðislán
einkabankanna o.s.frv. Sérðu fram á
frekari breytingar?
„Já, það getur margt breyst enn. Mark-
aðurinn hér heima á tæpast eftir að
stækka mikið, en við horfum upp á
það hvernig ný og betri upplýsinga-
tækni er að breyta umhverfinu í
bankastarfsemi sem annars staðar.
En kannski við förum að horfa út
fyrir landsteinana. Við höfum lært
mikið af öðrum, en nú er svo komið
að við höfum ýmislegt að kenna