blaðið - 07.01.2006, Síða 24

24 I VIÐTAL
+
LAUGARDAGUR 7. JANÚAR 2006 blaöi6
Stefnir í óefni hjá íslensku
- Þorgrímur Þráinsson um heilsufarsvandamál þjóðarinnar
Rithöfundurinn Þorgrímur Þráinsson hefur löngum verið áberandi á íslandi og lagt mörgum íslendingnum lífsreglurnar
varðandi heilbrigðara líferni. Auk þess að hafa skrifað bækur sem notið hafa mikilla vinsælda hefur hann verið einn
ötulasti talsmaður gegn reykingum sem sögur fara af, svo ekki sé meira sagt.
Hann tók nýverið við starfi
formanns nefndar um heilsuefl-
ingu en nefnd sú hefur það hlut-
verk að greina vanda sem tengist
óhollu mataræði, offitu, átröskun
og hreyfingarleysi íslendinga.
Nefndinni var komið á fót í kjöl-
far þingsályktunar sem Alþingi
samþykkti í maí síðastliðnum en
Þorgrímur segir mikilvægt að rík-
isstjórn bregðist vei við skýrslum
og niðurstöðum nefndarinnar
hvað fjármagn varðar.
„Það er mjög mikilvægt að við
tökum okkur taki og breytum
ástandinu sem hér er í dag. íslend-
ingar eru mjög gjarnir á að horfa
á bandaríkjamenn sem feita ham-
borgaraþjóð en virðast gleyma því
að við stefnum í nákvæmlega sömu
átt. Þróunin hérna er sú sama og
þar og fyrr en síðar munu ráðmenn
þjóðarinnar hlaupa á vegg og spyrja
sig hvers vegna ekki hafi verið sett
fjármagn í þetta málefni fyrr,” segir
Þorgrímur aðspurður um heilsu-
far Islendinga og viðhorf landans.
„Fólk þarf að taka höndum saman
og tryggja jákvæðari og heilbrigðari
lífsstíl hjá öllum þjóðfélagshópum.”
- En hvernig er staðan varðandi
heilbrigðiskerfið? Styðja yfirvöld
nœgjanlega við bakið á þeim sem á
þurfa að halda?
„Eg er ánægður með heilbrigð-
iskerfið þannig séð og veit ekki
betur en að evrópskar kannanir
sýni að við stöndum framarlega í
heiminum. Engu að síður erum við
mikið í einhverri plástrastarfsemi
- rekum sjúkdómakerfi fremur en
heilbrigðiskerfi. Við læknum fólk
fyrir slakan lífsstíl í stað þess að
ávísa á hollari mat og aukna hreyf-
ingu, en lyfin eru auðvitað ekki
til þess að lækna heldur að halda
vandanum í skefjum. Ráðast þarf
að rótum vandans, en ég held að við
höfum misst ákveðnar kynslóðir út
í óhollustu og þess vegna eigum við
að einblína á komandi kynslóðir;
börnin, unglingana og unga fólkið
þannig að hægt sé að þróa jákvæðan
lífsstíl,” segir Þorgrímur og bætir
við að aukin fjárútlát ríkisstjórnar í
þessi mál séu það sem mestu skiptir.
„Það er erfitt að leggja línurnar fyrir
bætta heilsu með auglýsingum og
öðru ef fjármuni skortir. Yfirvöld
þurfa að gefa þessum málaflokki
meiri gaum og setja í þetta peninga.
Margir stjórnmálamenn hafa skiln-
ing á þessu en aðrir hugsa meira um
að hafa einhvern titil á ferilskránni
og sinna málunum ekki sem skildi.”
Feitir foreldrar - feit börn
Þorgrímur gerir miklar væntingar
til nefndarinnar, sem ber heitið
„Fagráð um aðgerðir til að bæta heil-
brigði þjóðarinnar.” Þau munu skila
af sér skýrslu í maí næstkomandi,
en þá ráða viðbrögðin úrslitum um
aðgerðir tengdar vandamálinu.
99............................
Ég segi fólki bara að
standa fyrir framan
spegilinn í eina mínútu
og velta fyrir sér hvaða
leið það er að fara og
hvortþað sé sátt.
„Ég er formaður nefndarinnar
og eins og með allt sem ég tek mér
fyrir hendur mun ég gera þetta eins
fullkomlega og ég get. Svo ráða við-
brögðin miklu, en ef við fáum ekki
það fjármagn sem til þarf eru störf
okkar einskis nýt og mál okkar ná
ekki fram að ganga,” segir hann,
vongóður um framvindu málsins
þegar á hólminn er komið. „Svo er
auðvitað vonandi að fjölmiðlar setji
pressu á ríkisstjórn þegar niður-
stöður liggja fyrir.”
- Eru ákveðin atriði sem þú telur
að þurfi að breytast varðandi stjórn-
sýslu landsins þegar kemur að mikil-
vcegum málefnum sem þessum?
„Ég tel að við þurfum jafnvel fjöl-
breyttari flóru þingmanna með víð-
tæka og ólíka reynslu. Maður spyr
sig hvort það mætti ekki bara hækka
laun þingmannanna og fækka þeim
svo að valinn maður sé í hverju sæti
- einstaklingar úr öllum geirum þjóð-
félagsins og af öllum stigum. Þetta
eru nú samt bara vangaveltur mínar,
auðvitað er ábyrgðin hjá íslensku
þjóðinni sjálfri. Fólk þarf að líta í
eigin barm því að rót vandans er
oft heima fyrir. Eftir höfðinu dansa
limirnir og það er bara þannig að
ef foreldrar eru feitir verða börnin
það líka, ef foreldrar eru grannir
eru börnin líklegri til þess að vera
grönn. Þetta er bara staðreynd, þó
svo að fólk þori ekki að tala um það.
En burt séð frá þessu öllu þarf fólk
stuðning, fleiri möguleika, hugs-
anlega breytt námsefni og aðrar
áherslur í uppeldisstörfum.”
- Þú talar um að heimilin sjálf
skipti miklu máli, sérstaklega þegar
kemur að börnunum. Má ekki til
sanns vegar fcera að þitt heimili sé
heilbrigt með meiru?
„Ég myndi segja það, jú. Við
borðum Kollan mat, hreyfum okkur
mikið og erum yfirhöfuð jákvæð og
skemmtileg. Við erum meðvituð
um hvað er hollt og hvað ekki, þó
svo að við bregðum út af vananum
um jól og við önnur tilefni - maður
er mannlegur og freistast eins og
aðrir.”
Skyndikúrar slæmir þegar
í óefni er komið
Þorgrímur lætur ritstörfin ekki sitja
á hakanum þó svo að hann starfi
mikið tengt lífsstílsbreytingum
fólks. Hann segir ritstörfin alltaf
tróna á toppnum, enda séu þau hans
ær og kýr.
„Ég er auðvitað alltaf eitthvað að
skrifa og það er óneitanlega ástríða
mín. Svo er ég að sinna hinum ýmsu
verkefnum og vinn núna að undir-
búningsvinnu fyrir skýrslur sem við
í nefndinni eigum að skila af okkur
H