blaðið - 09.03.2006, Side 14

blaði
Útgáfufélag: Ár og dagur ehf.
Stjórnarformaður: Sigurður G. Guðjónsson.
Ritstjóri: Ásgeir Sverrisson.
Fréttastjórar: Aðalbjörn Sigurðsson og Erna Kaaber.
BUSH ÞARF KRAFTAVERK
Vísbendingar eru um að stuðningur við George W. Bush forseta
sé að hrynja í Bandaríkjunum. Sífellt fleiri lýsa sig óánægða með
framgöngu forsetans; trú á að herförinni í írak ljúki með því að
þar rísi upp friðsamlegt lýðræðisríki fer minnkandi með degi hverjum.
Ljóst er að erfiðleika Bush forseta ber ekki einvörðungu að rekja til
hörmungarástandsins sem ríkir í írak. Vísast hefur framganga forset-
ans þegar fellibylurinn Katrín reið yfir New Orleans valdið honum meiri
skaða en herförin gegn stjórn Saddams Husseins Iraksforseta. Fram hafa
komið upplýsingar sem vart verða dregnar í efa þess efnis að forsetanum
hafi verið fullkunnugt um að miklar hörmungar vofðu yfir íbúum New
Orleans. Hann sýnist hins vegar hafa hundsað þær með öllu.
Forsetinn sem jafnan hefur lagt þunga áherslu á stjórnunarhæfileika
sína virðist eiga í vandræðum á því sviði sem flestum öðrum.
I írak er nú svo komið að flestir sem fylgjast með þróun mála þar
telja miklar líkur á að út brjótist borgarastríð. Raunar er það deila um
skilgreiningaratriði hvort telja beri að það sé hafið. Æsingamönnum og
illvirkjum í röðum sjíta og súnníta hefur tekist að koma á því ástandi við-
varandi ógnar og hryllings sem stefnt var að. Mikilvægt er að hafa í huga
að Bandaríkjamönnum er í raun ómögulegt að koma í veg fyrir borgara-
stríð. Það geta írakar og nýir valdhafar einir gert. Verulegar líkur eru á
því að Bandaríkjamenn geti aðeins fylgst með því ef/þegar átökin í land-
inu ná næsta stigi með tilheyrandi upplausn og blóðbaði.
Bandaríkjastjórn getur að vísu beitt ráðamenn og leiðtoga trúarhópa
í írak pólitískum þrýstingi en ekki eru miklar líkur á að það skili tilætl-
uðum árangri. Sjítar, sem eru um 60% þjóðarinnar, hafa engan hug á því
að hleypa súnnítum, sem voru við völd í landinu í tíð Saddams forseta en
eru nú afskiptur minnihluti, að kjötkötlunum. Sjítar sættu hroðalegum
kúgunum í tíð Saddams og telja að nú sé komið að skuldadögunum. Þeir
sjítar, m.a. áhrifamiklir trúarleiðtogar, sem hvetja til hófsemi og and-
mæla morðum og pyntingum á súnnítum, eiga nú mjög undir högg að
sækja. Á þá er einfaldlega ekki hlustað með sama hætti og áður.
Brjótist út borgarastríð í írak hrynur til grunna stefna og hugsjón
Bush forseta um „lýðræðisvæðingu“ í Mið-Austurlöndum og arabaheim-
inum. Þingkosningar nálgast í Bandaríkjunum og skriðþungi forsetans
verður minni með degi hverjum. George W. Bush þarf á pólitísku krafta-
verki að halda í írak til að bjarga því sem bjargað verður.
Auglýsingastjóri: Steinn Kári Ragnarsson. Ritstjórn & auglýsingar: Bæjarlind 14*16,201 Kópavogur.
Aöalsími: 510 3700. Símbréf á fréttadeild: 510.3701. Símbréf á auglýsingadeild: 510.3711.
Netföng: vbl@vbl.is, frettir@vbl.is, auglysingar@vbl.is.
Prentun: Prentsmiöja Morgunblaðsins. Dreifing: íslandspóstur.
14 I ÁLIT
FIMMTUDAGUR 9. MARS 2006 blaöiö
IMNRASÍWER mju!
fllUR KÁRLMEvn/RNiR zw '
^ úfU/ÍSiNRi. Nú VECTUM vm
AD SrAMP/A saM^

XÍS.
4-2
&

cm
á\
Pað sem
Á t ímum pólitísks rétttrúnaðar hefur
mér stundum virst sem aðeins megi
halda fram „réttum skoðunum“, en
ef það er þannig óttast ég að mál-
frelsiðséharlalitilsvirði. Igærvarð
ég þannig vitni að umræðu innan
um fjölmenni þar sem enginn veigr-
aði sér við að nota orðið „karlrembu-
svín“. Vinur minn einn dirfðist hins
vegar að taka til andsvara þar sem
ég heyrði orðið „kvenrembugylta" í
fyrsta sinn og það datt allt í dúalogn,
um allan sal. Þetta var greinilega
bannorð.
Tillitssemi er mikil dyggð og í dag-
legu lífi er hverjum manni hollt að
iðka hana. Við förum meira að segja
fram á hana hjá sjálfum okkur og
öðrum. Við kennum börnum okkar
kurteisi og sniðgöngum einatt þá,
sem ekki temja sér hana. En það er
ekki þar með sagt að við bindum
það í lög að hverjum og einum sé
skylt að auðsýna fyllstu kurteisi.
Ekki frekar en við setjum lög um svo
margt annað, sem við teljum miður
eða vænna. Lögin kveða nefnilega
á um tiltekin lágmörk í mannlegri
breytni, en eins og Vilmundur Gyifa-
son heitinn benti svo skarplega á fer
lögmæti og hið siðlega ekki alltaf
saman.
Lög og siður
Að undanförnu hefur á hinn bóginn
borið í auknum mæli á því að menn
vilji áskilja öðrum tillitssemi að
viðlögðum refsingum. Þetta hefur
raunar verið sérstaklega til umræðu
út af skopmyndamálinu mikla, en
það eru ekki aðeins herskáir mús-
limir, sem helst vilja þagga niður í
ekki má
þeim, sem eru á öndverðum meiði
við þá eða hafa leyft sér að setja
fram skoðanir, sem þeir telja móðg-
andi, hvort sem það er nú með réttu
eða röngu.
Erlendis frá þekkjum við mörg
samsvarandi dæmi. Herskáir dýra-
verndunarsinnar telja málstað sinn
svo góðan að mannslíf varði ekki
öllu, andstæðingar fóstureyðinga
Andrés Magnússon
hafa látið sverfa til stáls þegar orð-
ræðunni sleppir, og svo mætti lengi
áfram telja. Allir þessir hópar eiga
það sameiginlegt að lýsa því yfir
að tilgangurinn helgi öll meðöl, að
málstaðurinn sé þeim slíkt hjartans
mál að siðferði verði að víkja, og að
hvers sem stendur í vegi þeirra verði
að taka afleiðingunum. En undan
slíkum ógnunum má ekki láta. Af-
leiðingin verður aðeins sú að fleiri
færa sig upp á skaptið og lengra,
hvort heldur er með ógnunum eða
ofbeldi.
En það þarf ekki að taka svo
öfgakennd eða alvarleg dæmi.
Hnattkúlan er full af alls kyns hand-
segja
höfum stórasannleiks og allir eiga
þeir sínar heilögu kýr og mislíkar
það ef um þær er rætt af einhverju
öðru en stökustu velþóknun. Þegar
allt er talið verður úr hin myndarleg-
ast hjörð heilagra kúa, en ef virða á
þær allar er hætt við að þögnin verði
jafnærandi og baulið.
Tillitssemi og umburðarlyndi
Enn eitt dæmið - öllu sakleysilegra
- er kæra Samtakanna '78 á hendur
Gunnari Þorsteinssyni í Krossinum.
Samtökin telja að Gunnar hafi vikið
að samkynhneigðum með þeim
hætti í blaðagrein að varði við lög.
Um það skal ekki dæmt hér, en á
hinn bóginn hefði maður haldið
að nær hefði verið fyrir Samtökin
eða félagsmenn þess að svara grein
Gunnars i stað þess að grípa fyrst til
múlsins.
En það er kannski ekki alveg
jafnt gefið í þessum málum. Fyrir
nokkrum árum bar það t.d. við að
krossfest lesbía, frekar flíruleg, fór
niður Laugaveginn í Gay Pride skrúð-
göngunni. Ætli það hafi nú ekki
farið fyrir brjóstið á einhverjum
sannkristnum? En það stóð hins
vegar á kærunum.
Það var ekki vegna tillitssemi
göngumanna, heldur vegna umburð-
arlyndis hinna. Og það er einmitt
hin hliðin á þessum peningi. Um-
burðarlyndi. Jafnmikil dyggð og
tillitssemin er, er umburðarlyndið
nefnilega ekki síðri dyggð. Það hefði
maður haldið að samkynhneigðir
þekktu öðrum betur.
Höfundur er blaðamaður.
Klippt & skorið
klipptogskorid@vbl.is
Mönnum I
fersku minni iivernig 11
Guðmundur Magn- ,■
ússon varlátinn taka jMm
pokann sinn á Frétta-
blaðinu, að sögn, ^J
eftir að hann hafði
skrifað tvo leiðara, sem voru útgefandanum
ekki að skapi. [ gær skrifar svo Jón Kaldal for-
ystugrein í blaðið undir fyrirsögninni „Höldum
hugvitinu heima". Þar hefur Jón áhyggjur af
því að fyrirtækið Marel hyggist draga mjög
saman seglin hér heima. En skyldi Gunnar
Smári Egilsson forstjóri Dagsbrúnar, móður-
félags Fréttablaðsins, hafa lesið leiðarann yfir?
Hann er sem kunnugt er á stöðugum þeytingi
milli Reykjavíkur og Kaupmannahafnar, en
þangað vill hann flytja hugvitið á bak við
Fréttablaðið.
Hópur nemenda I hagfræði, heim-
speki og stjórnmálafræði í Viðskipta-
háskólanum á Bifröst er að gera
könnun á almennum stjórnmálaviðhorfum
blaða- og fréttamanna á íslandi undirleiðsögn
dr. Grétars Þórs Eyþórssonar. Slfkar kann-
anir hafa verið gerðar öðru hverju vestanhafs
og austan og hafa jafnan sýnt fram á að hinar
talandi stéttir eru mun vinstrisinnaðri en allur
almenningur. Verða niðurstöðurnar héðan því
vafalaust nýsilegar. Aðferðafræðin kann þó að
vera vafa undirorpin, þvi ekki verður betur séð
en að könnunin sé fremur aum þýðing á stað-
hæfingum þeim, sem notaðar eru á vinsælum
vef, sem á að geta
staðsett menn (stjórn-
málalitrófinu(www.po-
liticalcompass.org), en
fórnarlömbin þurfa að
taka afstöðu til þeirra
með eða á móti. Hins
vegar má efast um
forsendurnar, því fyrsta staðhæfingin hljóðar
t.d. svo; „Ef efnahagsleg alþjóðavæðing er
óhjákvæmileg ætti hún fyrst og fremst aö
koma mannkyninu öllu til góða fremur en al-
þjóðlegum fyrirtækjum," llkt og þetta tvennt
geti ómögulega farið saman. Aðrar spurningar
bera þess svo nokkur merki að vera samin á
liðinni öld meðan marxismi var enn einn af höf-
uðásum stjórnmálanna. Ætli margir marxistar
finnist enn í blaðamannastétt?