blaðið - 23.06.2006, Blaðsíða 18

blaðið - 23.06.2006, Blaðsíða 18
18 I HEILSA FÖSTUDAGUR 23. JÚNÍ 2006 blaðiö - • Heimili og hönnun IL' _ .v" _ ' ' ^ . ' ' 'sÁÍ ~ ^ i : Priðjudaginn 27. júní I ®J [* ^®J L ® ]§?!"■I Witir^iTr - r- ^Tr “ Augiýsendur, upplýsingar veita: Kolbrún Ragnarsdóttir • Sími 510 3722 • Gsm 848 0231 • kolla@bladid.net Magnús Gauti Hauksson • Sími 510 3723 • Gsm 691 2209 • maggi@vbl.is Loksins - loksins skín sólin hér sunnan heiða og framundan er sólrík helgi. Sólin er yndisleg í réttu magni en hún getur hrein- lega verið hættuleg í of miklu magni. Það er nauðsynlegt að fara varlega og varast það að brenna í sólinni. Við erum mismunandi gerð Við erum mismunandi gerð og þolum sólina misvel. Sumir geta legið í sólinni, látið hana baka sig án þess að brenna og verða dökk- brúnir á skömmum tíma. Aðrir verða aldrei brúnir og sólbrenna alltaf. Það er mikilvægt að þekkja sín takmörk, vita hvernig maður þolir sólina og þoli maður hana alls ekki þá er eina leiðin að forð- ast hana. Hvernig forðast má sólbruna • Fyrir einstaklinga sem alltaf brenna í sól er eina leiðin að forðast sólina algerlega. Æski- legt er að hylja húðina með fatnaði og sætta sig við að fá ekki brúnan lit. Sé húðin varin verður hún ekki fyrir skaða. Fíngerð og föl húð verður ekki eins hrukkótt og Glæsilegar danskar innréttingar í öll herbergi heimilisins Eldhúsinnréttingar • Baðinnréttingar • Þvottahússinnréttingar • Fataskápar með venjulegum- og rennihurðum •0) Eldavélar Ofnar Helluborð Viftur & háfar Uppþvottavélar Kæli- og frystiskápar Fyrsta flokks hönnunar- og teiknivinna Stuttur afgreiðslufrestur 5 ára ábyrgð Hagstætt verð Askalind 3 • 201 KópavogurTSími: 562 1500 húð þeirra sem eru mikið í sól. Fölt er fínt! Einstaklingar sem sólbrenna yfirleitt í fyrstu sól sumarsins þurfa að fara gætilega og jafn- vel forðast að verða sólbrún/n. Þeir sem standast ekki freist- inguna og vilja baða sig í sól- inni er ráðlagt að nota sterka sólarvörn, til að mynda með varnargildi L5 til 20. Þegar húðin hefur vanist sólinni er hægt að nota sólarvörn með minni vörn, þó ekki neðar en varnargildi 8. Einstaklingar sem fá vægan sólbruna í fyrstu sól sumars- ins ættu að nota sterka sól- arvörn í eina til tvær vikur. talið er að valdi húðkrabbameini. Til að sólarvörnin komi að tilætl- uðum notum þarf að bera sig rétt að. Mikilvægt er að bera á sig sólar- vörnina áður en farið er út í sólina. Smyrja þarf vel af kreminu á húð- ina til að vörnin virki. Ef smurt er á þunnu lagi næst ekki sú vörn sem umbúðirnar segja til um. Efnið dofnar smátt og smátt og sólarvörnin er talsvert minni eftir eina eða tvær klukkustundir Ekki er ráðlagt að treysta á sól- arvörn ef tiltekin svæði líkamans eru mjög viðkvæm. Ágætt er að hylja viðkvæm svæði likamans með fatnaði eða handklæði. Sólin er yndisleg í réttu magni en hún getur hreinlega verið hættuleg í of miklu magni. Síðan er hægt að prófa sig áfram með sólarkremi sem inniheldur minni vörn. • Einstaklingar sem þola sólina vel og verða dökkbrúnir ættu engu að síður að nota sólar- krem með varnargildinu 8. Húðin verður áfram brún en ef til vill ekki eins dökk og ef sólarvörn er ekki notuð. Fólk sem er hörundsdökkt skaðar síður húðina með sólböðum. Hins vegar getur of mikil sól leitt til hrukkumyndunar og skaða. • Fyrstu dagana ættu sólböð ekki að vara lengur en 15 - 20 mínútur. Geislar sólarinnar eru sterkastir á milli kl. 11 og 14. Á þeim tíma er mikilvægt að fara gætilega. Börn eru oft lengur úti í sólinni en full- orðnir. Lítil börn eru sérlega viðkvæm fyrir sólinni og þau þarf að verja vel. Þó að sól- bruni virðist jafna sig, getur hann síðar komið fram sem húðkrabbamein, til dæmis í fæðingarblettum. Gott að vita um sólarvörn Sólarvarnarefni eru miskröftug og styrkleikinn sem er gefinn upp er tvenns konar, sá ameríski, SPF (Sun Protection Factor) og sá evr- ópski. Forsendur skilgreiningar- innar eru mismunandi. Almennt má segja, að bandaríski stuðullinn sé um það bil tvöfalt hærri en sá evrópski. Það þýðir að sólarvörn sem framleidd er í Bandaríkjunum og hefur gildið 8 hefur álíka gildi og evrópskt krem með gildinu 4. Evrópska kerfið byggist á því hversu lengi íbúi Norður-Evrópu sem jafnan er með föla húð getur verið í sólskini áður en húðin verður rauð og aum. Almennt gildir að ef einstaklingur notar sólarvörn til að mynda með stuðl- inum 8 getur viðkomandi verið 8x20 mínútur (160 mínútur) í sól- inni, áður en húðin verður rjóð og aum. Hafa ber í huga að sólarvörn er útbúin til að verja húðina gegn sól- bruna. Sólaráburður er hins vegar ekki vörn gegn þeim geislum sem Hafa ber í huga! • Hættan á sólbruna er einnig fyrir hendi þrátt fyrir að skýjað sé. Um 30 - 50% út- fjólublárra geisla sólar ná í gegnum skýin. • Meiri hætta er á sólbruna þegar vindur blæs því við- komandi finnur síður fyrir geislum sólar og hitanum sem frá þeim streyma. • Þegar dvalið er nærri sjó eða snjó margfaldast hættan á sólbruna. • Vatns- og sjóböð auka líkur á sólbruna. Hægt er að fá vatns- helda sólarvörn eða nota efni sem byggjast á liposomum. Gagnstætt öðrum efnum virka liposomum efni undir yfirborði húðarinnar. • Varast ber áreynslu í hita og forðast ber að láta húðina verða rauða. Stutt og áköf sólböð eru skaðleg og geta hraðað þróun krabbameins í fæðingarblettum, sem einnig kallast illkynja melanoma. • Vökvatap með svita undir kringumstæðum mikils hita getur valdið blóðþrýstings- falli og yfirliði. Sólbruni Yfirleitt er um að ræða fyrstu gráðu bruna, einstaka sinnum ann- arrar gráðu bruna. Við vægum sól- bruna er best að nota sólaráburð (after sun) og forðast sól í 1-2 daga. Við alvarlegri bruna má nota hy- drókortisónkrem 1% eða kvalastill- andi hlaup í litlum mæli. Hvort - tveggja fæst í lausasölu í lyfjaversl- unum. Gott er að kæla brunna svæðið með svölu vatni (ca. 25 °C) í 1/2-1 klukkustund, varúð skal þó höfð þegar börn brenna því þau geta ofkólnað illa. Leitaðu læknis: • Ef húðin hleypur upp í blöðrum • Ef kornabörn eða smábörn sólbrenna • Ef húðin verður rauð og sárkvalin Jórunn Frímannsdóttir, hjúkrun- arfræðingur www.doktor.is

x

blaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: blaðið
https://timarit.is/publication/941

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.