Bændablaðið - 29.05.2007, Blaðsíða 2

Bændablaðið | Þriðjudagur 29. maí 20072
Fréttir
Landgræðslufélag Biskupstungna
fékk hæsta styrk sem úthlutað var
úr Pokasjóði verslunarinnar í ár,
7,5 milljónir króna. Að sjóðnum
standa um 160 verslanir um land
allt en árleg upphæð úthlutunar
úr Pokasjóði er um 100 milljónir
króna.
Landgræðslufélag Biskups-
tungna var stofnað 1994 af
áhugamönnum um landgræðslu
í Biskupstungum. Unnið hefur
verið að ýmsum landbótaverkefn-
um á starfssvæði þess frá stofnun
félagsins.
Eitt af meginverkefnum fé-
lagsins hefur verið að stöðva upp-
blástur úr rofabörðum á Biskups-
tungnaafrétti, með því að blása
heyi í þau með rúllutætara og
hefur náðst verulegur árangur af
þeim aðgerðum. Þau svæði, sem
mest hefur verið unnið á, eru fyrir
innan Hvítárvatn á Kili, nánar til-
tekið við Svartá og á Tjarnheiði
við Hvítárnes. Búið er að blása
heyi í rofabörð á um 8 km belti
á þessu svæði. Í ár verður farið í
ný verkefni á Haukadalsheiði auk
þeirra verkefna sem unnið hefur
verið að á undanförnum árum.
Mikil kunnátta og verkþjálfun
hefur byggst upp hjá heimamönn-
um á undanförnum árum við land-
bætur sem mun án efa nýtast vel
við verkefni framtíðarinnar.
Pokasjóður styrkir land-
græðslustarf í Biskupstungum
Landgræðslufélag Biskupstungna
hefur unnið ötullega að því að
stöðva uppblástur úr rofabörðum
með því að blása heyi í þau með
rúllutætara. Ljósm. Jón Ragnar
Björnsson
Áhugi hefur vaknað aftur á
plógræsagerð eftir að nýlega
var grafið niður á 40 ára gömul
plógræsi á Hvanneyri sem reynd-
ust í fullkomnu lagi. Í riti Árna
Snæbjörnssonar, ráðunautar hjá
BÍ, sem ritað var árið 1987, segir
um plógræsi að þau henti ein-
göngu í seigum mýrarjarðvegi.
Þar segir orðrétt um plógræsi:
,,Þau eru þannig gerð að í stað
þess að þrýsta jarðveginum til hlið-
ar eins og kílplógurinn gerir, þá er
plægður strengur neðanjarðar sem
lagður er til hliðar og eftir stendur fer-
strend rás, sem heldur vel lögun sinni
í seigum jarðvegi. Ræsi þessi þurrka
mjög vel ef þau falla ekki saman og
endast jafnvel í áratugi ef vel tekst
til. Eftir plógræslu verður yfirborð
landsins ójafnt, svo að endurvinnsla
er nauðsynleg ef um tún er að ræða.
Þar sem ræsin koma út í skurði eða
annað affall, þarf að setja plaströr
(ógatað) í enda þeirra. Nokkrar gerð-
ir af plógum til plógræslu hafa verið í
notkun hér á landi.
Upphafið
Upphaf plógræslu hérlendis er, að
árið 1962 hafði Vélasjóður rík-
isins forgöngu um að inn var fluttur
finnskur lokræsaplógur sem varð
fyrirmynd flestra gerða sem síðar
komu fram. Finnski plógurinn var
mikið notaður á árunum eftir 1962
og fram undir 1970. Hann ristir jarð-
veginn með eggjárni sem hefur tvo
plóga á endanum. Stærri plógurinn
lyftir jarðveginum upp, en minni
plógurinn sker streng og leggur til
hliðar undir þann stærri …“
Helstu plógarnir
Síðan eru nefndir helstu plógarn-
ir eins og Ólsens-plógur sem sker
streng (20-30 cm) og lyftir, en
undir er minni plógur sem plæg-
ir streng og leggur til hliðar undir
strenginn sem lyft er.
Eggerts-plógur. Sá plógur var
allmikið notaður á árunum 1960-
1970 en aðrar gerðir hafa leyst
hann af hólmi.
Sleitustaðaplógurinn kom fram
1957 en hann var smíðaður á
Sleitustöðum í Skagafirði. Hann
var fasttengdur við jarðýtu en lyfta
mátti honum með vökvaafli. Hann
var notaður til ársins 1974.
Plógur Pálma Jónssonar hefur
verið talsvert notaður á seinni
árum. Allir plógarnir sem nefndir
hafa verið eru dregnir af jarðýtu.
Finnski plógurinn, plógur Pálma
Jónssonar og Ólsens-plógurinn eru
laustengdir.
Einn plóg enn má nefna en hann
er kenndur við Ræktunarsamband
Mýramanna og var notaður á
níunda áratugnum. Hann er ekki
ósvipaður þeim plógum sem fyrr
eru nefndir. S.dór
Hjónin Anna Dóra Hermanns-
dóttir jógakennari og Örn Arn-
grímsson, höfuðbeina- og spjald-
hryggsjafnari, á Klængshóli í
Skíðadal, hafa fengið vottun Vott-
unarstofunnar Túns til söfnunar
á villtum íslenskum plöntum
samkvæmt alþjóðlegum reglum
um lífrænar aðferðir.
Vottunin nær til ræktaðs og
óræktaðs landsvæðis á Klængshóli
sem nýtt verður í framtíðinni til
söfnunar og ræktunar á ýmsum
plöntum. Þær verða síðan hráefni
til framleiðslu á lífrænum græði-
og lækningajurtum, te- og krydd-
jurtum og öðrum heilsuvörum.
„Þetta hefur heilmikla þýðingu
fyrir okkur. Við höfum verið að
byggja upp og erum að reka heilsu-
tengda ferðaþjónustu en það er ekki
mikil fyrirmynd að því hérlendis. Við
höfum frá upphafi stílað inn á lífræna
vöru og þær jurtir sem ég hef tínt
uppi í fjallinu hef ég nýtt í matargerð
sem krydd, í te og brauð svo fátt eitt
sé nefnt,“ segir Anna Dóra.
Hugleiðsla og lífrænt hráefni
Vottunin er vísbending um aukinn
áhuga á því að hagnýta hina villtu,
hreinu og ómenguðu jurtaflóru
Íslands í samræmi við ströng-
ustu staðla um lífrænar aðferð-
ir og sjálfbæra þróun. Hún er
einnig vitnisburður um að lífræn
þróun er að skjóta rótum á nýjum
svæðum landsins en Klængshóll
er fyrsta framleiðslueiningin í
Dalvíkurbyggð sem tekur upp líf-
ræna framleiðslu og fær til þess
vottun Túns.
„Við erum að fara æ lengra inn
á þau mið að fá fólk í meira en eina
nótt til okkar til þess að það geti
náð sér niður og slakað á. Við bjóð-
um upp á jóga og hugleiðslu, höf-
uðbeina- og spjaldhryggsmeðferð
og lífrænt ræktað hráefni í mat-
argerð. Einnig fáum við inn fleiri
aðila með aðra sérþekkingu til að
hafa þetta fræðilegt og sem fjöl-
breyttast,“ útskýrir Anna Dóra. ehg
Tvíburafolöld
Tvíburafolöld komu í heim-
inn á bænum Berjanesi undir
Eyjafjöllunum í byrjun maí. Um
er að ræða tvær merar úr ræktun
Vigfúsar Einarssonar, hrossabónda
í Berjanesi. Folöldunum heils-
ast mjög vel, eru spræk og hress
út í haga með móður sinni. Mjög
sjaldgæft er að tvíburafolöld fæð-
ist hér á landi og hvað þá að þau
lifi bæði. Vigfús segir að folöldin
hafi vakið mikla athygli hjá sveit-
ungum sínum, ásamt öðru áhuga-
fólki um hrossarækt. Hann ætlar að
sjálfsögðu að leyfa folöldunum að
lifa en hefur ekki enn gefið þeim
nöfn. MHH
Tvíburafolöldin í Berjanesi, ásamt
móður sinni, sem heitir Vinda enda
vindótt. Ljósmynd: Magnús Hlynur
Hreiðarsson
Umhverfisstyrkur fyrir
nýstárlegan útsýnispall
Lilja Rafney Magnúsdóttir
hlaut umhverfisstyrk Klofn-
ings ehf. á Suðureyri fyrir hug-
mynd að gerð útsýnispalls við
höfnina á Suðureyri. Pallurinn
verður í laginu eins og stafn á
skipi, með áföstum bekk. Á
miðjum pallinum verður fótur
með hringlaga borði og sex
áfastir stólar á fæti. Í kring-
um pallinn verður rekki, en
fremst á honum er hugsað að
verði skúlptúr af sjómanns-
konu sem horfir til hafs.
Í greinargerð um hugmynd-
ina segir m.a. að sjávarþorpið
Suðureyri eigi að nýta þá mögu-
leika sem umhverfið býður upp
á með staðsetningu útsýnispalls
við höfnina þar sem íbúar og
ferðafólk geti notið útsýnisins
yfir hafnarsvæðið og innsigl-
inguna inn fjörðinn. Klofningur
veitti einnar milljónar króna
styrk til verksins. Stjórn
Klofnings ákvað í upphafi
árs að veita styrk til umhverf-
isverkefnis á Suðureyri, í til-
efni 10 ára afmælis félagsins.
Skilyrði fyrir styrkveitingu var
að umsækjendur væru búsettir
á Suðureyri og að styrkurinn
færi til verkefnis til hagsbóta
fyrir íbúa Suðureyrar og kom-
andi kynslóðir.
Áhugi hefur vaknað
aftur á plógræsagerð
Klængshóll í Skíðadal fær vottun Túns:
Lífræn þróun í Dalvíkurbyggð
Forsvarsmenn Raggagarðs í
Súðavík hafa samið við trygg-
ingafélagið VÍS um að tryggja öll
leiktæki í Raggagarði. Tryggingin
nær yfir foktjón, skemmdarverk
og fleira en ekki er vitað til að
önnur leiksvæði hafi tryggt sig
með þessum hætti.
Á heimasíðu Raggagarðs kemur
fram að innra eftirlit með garðinum
sé mjög gott, en forsvarsmenn hans
hafa sent heilbrigðisfulltrúa erindi
þar sem skýrt er frá vikulegu eftir-
liti með leiktækjum, bekkjum og
borðum í garðinum. Eftirlitsmaður
mun fara um garðinn vikulega í
sumar og skoða hvert tæki og skrá
niður athugasemdir. Með þessu
verður hægt að fylgjast vel með því
að allt sé í lagi og hversu oft þarf
að laga hvert tæki.
Nýtt menningarráð
Suðurlands
Stjórn Samtaka sunnlenskra
sveitarfélaga hefur skipað
menningarráð. Því er ætlað
að útdeila þeim peningum
sem koma inn á svæðið með
nýgerðum menningarsamn-
ingi fyrir Suðurland. Um er
að ræða um 100 milljónir
króna á næstu þremur árum.
Ráðið skipa: Jóna Sigurbjarts-
dóttir, Skaftárhreppi formað-
ur, Ísólfur Gylfi Pálmason
Hrunamannahreppi, Gísli Páll
Pálsson Hveragerði, Inga Lára
Baldvinsdóttir Sveitarfélaginu
Árborg og Íris Róbertsdóttir
Vestmannaeyjabæ.
Hlutverk ráðsins er m.a að
standa fyrir öflugu menning-
arstarfi og þróun þess, efla sam-
starf og samvinnu milli sveit-
arfélaga og menningarstofnana
og úthluta fjármagni til menn-
ingarverkefna. MHH
Tryggja leiktæki í Súðavík