Bændablaðið - 01.04.2008, Blaðsíða 22

Bændablaðið | Þriðjudagur 1. apríl 2008
Í nýrri vísitölu neysluverðs fyrir
marsmánuð kemur fram hækk­
un um 1,47% sem þýðir að sl. 12
mánuði mælist verðbólga 8,7% í
landinu. Vísitala neysluverðs án
húsnæðis hefur hækkað um 6,4%
á sama tíma. Verðbólga hér á
landi hefur ekki verið jafn mikil
frá því í mars 2002 þegar hún
mældist einnig 8,7%. Í janúar­
mánuði 2002 mældist verðbólgan
9,4% og 8,9% í febrúar 2002.
Kjöt lækkaði um 1,39%
Verð á mat­ og drykkjarvörum
hækkaði um 0,35 og áhrif á vísitölu
eru 0,04 prósentustig. Mest hækk­
aði verð á brauði og kornvörum
eða um 2,47%. Fiskur hækkaði
um 1,79% og sykur, súkkulaði og
sælgæti hækkaði um 1,62%. Kjöt
lækkaði um 1,39% sem hafði áhrif
til lækkunar um 0,04 prósentustig.
Mjólk ostar og egg lækkuðu um
0,08% og grænmeti og kartöflur
um 1,32%. Meðfylgjandi tafla
sýnir breytingar helstu matvöruliða
frá fyrra mánuði.
Hækkanir raktar til innfluttra
vara
Hækkanir á vísitölu neysluverðs
má einkum rekja til hækkana á inn­
fluttum vörum, s.s. bílum, bensíni,
fötum og skóm. Kostnaður vegna
reksturs eigin bifreiðar jókst um
3,1% (vísitöluáhrif 0,45%). Þar af
hækkaði verð á nýjum bílum um
2,9% (0,18%) og á bensíni og olíum
um 5,0% (0,25%). Vetrarútsölum
er víðast lokið og hækkaði verð á
fötum og skóm um 6,3% (0,26%).
Kostnaður vegna eigin húsnæðis
jókst um 1,1% (0,22%), þar af voru
0,15% áhrif vegna hærri raunvaxta
og 0,07% vegna hækkunar á mark­
aðsverði húsnæðis.
Meðfylgjandi myndir sýna
þróun matvælaverðs á áður nefndu
tímabili. Annars vegar kjöt­ og
fiskverðs samanborði við vísitölu
neysluverðs og hins vegar annarra
matvæla. Matur og drykkjarvörur
eru nú 12,27% af útgjöldum heim­
ilanna samkvæmt vísitölu neyslu­
verðs, þar af matvörur 11,14%. Þar
af eru búvörur án grænmetis 4,8%,
grænmeti 0,7%, aðrar innlendar
mat og drykkjarvörur 4,4% og inn­
fluttar mat­ og drykkjarvörur 2,4%.
Á markaði
22
Erna Bjarnadóttir
hagfræðingur Bændasamtaka
Íslands
eb@bondi.is
Matvælaverð
Dagsetning
gildistöku
Sala á
greiðslu marki
ltr.
Uppsafnað frá
upphafi verð lagsárs,
ltr.
Meðalverð síðustu
500.000 ltr. kr/ltr*
1. september 2007 1.321.555 1.321.555 289,08
1. október 2007 49.126 1.370.681 295,03
1. nóvember 2007 304.211 1.674.892 303,91
1. desember 2007 199.121 1.874.013 299,74
1. janúar 2008 1.874.013
1. febrúar 2008 207.358 2.081.371 319,45
1. mars 2008 102.937 2.184.308 326,83
1.apríl 2008 481.421 2.665.729 341,07
* Að baki meðalverði er að lágmarki miðað við síðustu 500 þúsund lítra.
** Samanlagt magn í desember 2007 og janúar 2008
Verð á greiðslumarki í mjólk í mars 2008
Verð á greiðslumarki í mjólk miðað við síðustu 507 þúsund lítra sem við­
skipti áttu sér stað með var 341,07 kr/lítra, miðað við viðskipti sem taka
gildi 1. apríl n.k. Þar með hefur verðið hækkað um 18% frá meðalverði í
upphafi yfirstandandi verðlagsárs.
Í Internationella­Perspektiv þann
14. mars sl. er fjallað um þróun
matvælaverðs á heimsmarkaði og
horfur á því sviði. Verðhækkanir
nú eru einkum raktar til aukinnar
eftirspurnar eftir kjöti og mjólk­
urvörum í mörgum þróunarlönd­
um og framleiðslu eldsneytis úr
korni. Þá hefur framleiðslukostn­
aður hækkað vegna verðhækkana
á áburði og eldsneyti. Samkvæmt
greiningu hagfræðideildar sænska
bankans Swedbank eru þessar
hækkanirnar komnar til að vera.
Aukin eftirspurn eftir búfjár­
afurðum í Asíu og aukin notkun
korns til fóðurs skiptir þar miklu
ásamt áðurnefndri þróun í elds­
neytisframleiðslu. Riksbanken
(sænski seðlabankinn) tekur í
sama streng en bendir jafnframt
á að búvöruframleiðsla verði við
þetta arðbærari en áður. Spáð er
auknu framboði á búvörum en
jafnframt áframhaldandi aukningu
á eftirspurn. Því spáir bankinn
áframhaldandi verðhækkunum á
heimsmarkaði þó þær verði ekki
í sama mæli og á síðasta ári. FAO
– Matvælastofnun Sameinuðu
þjóðanna – tekur í sama streng í
nýlegri skýrslu „Crop Prospects
and Food Situation“, þó búist sé
við verulegri framleiðsluaukn­
ingu á árinu 2008. FAO spáir því
jafnframt að framboð á tilbúnum
áburði muni aukast á næstu fimm
árum og mæti þar með aukinni
eftirspurn, sem bendir til að verð
á áburði geti lækkað aftur. Þá er
reiknað með að meira land verði
tekið til ræktunar á næstu árum,
líklega sem svarar allt að 15­20%
stækkun af núverandi rækt­
arlandi. Slík framleiðsluaukning
mun til lengri tíma lækka verð á
búvörum.
Hækkað heimsmarkaðsverð á
korni er hagstætt þeim sem fram­
leiða það og selja. Sama á við
um eldsneyti. Á sama tíma hefur
þetta neikvæð áhrif á framleiðslu
búfjárafurða. Hækkað orkuverð
þýðir ekki aðeins að framleiðsla
sem er mjög háð eldsneyti og raf­
orku verður dýrari heldur einnig
að áburður verður dýrari. Það er
því erfitt að draga saman áhrifin
af þessum breytingum.
EB
Verðbólga og búvörur
Framleiðsla feb.08 des.07 mar.07 Breyting frá fyrra tímabili, % Hlutdeild %
2008 feb.08 feb.08 febrúar '07 3 mán. 12 mán. m.v. 12 mán.
Alifuglakjöt 634.825 1.888.263 7.739.794 13,2 6,2 12,5 28,6%
Hrossakjöt 67.255 328.638 997.076 -5,4 14,3 13,7 3,7%
Kindakjöt * 0 22.135 8.639.504 -100,0 -59,6 -0,1 31,9%
Nautgripakjöt 312.174 896.618 3.632.941 9,9 11,6 9,3 13,4%
Svínakjöt 491.625 1.453.248 6.058.745 3,0 -3,6 3,0 22,4%
Samtals kjöt 1.505.879 4.588.902 27.068.060 8,0 3,6 5,7
Innvegin mjólk, lítrar 10.216.184 30.848.244 125.266.518 3,8 2,2 5,5
Sala innanlands
Alifuglakjöt 631.989 1.856.875 7.619.237 14,8 12,9 14,3 30,6%
Hrossakjöt 73.304 184.249 665.183 24,9 8,6 -9,7 2,7%
Kindakjöt 598.522 1.789.584 6.983.579 -24,3 0,0 -1,1 28,0%
Nautgripakjöt 278.972 867.171 3.593.851 -1,8 7,8 7,6 14,4%
Svínakjöt 491.853 1.454.340 6.060.279 3,1 -3,6 2,9 24,3%
Samtals kjöt 2.074.640 6.152.219 24.922.129 -4,0 4,0 5,2
Sala á próteingrunni 9.493.503 28.182.402 115.995.464 9,5 4,6 2,2
Sala á fitugrunni 8.645.736 28.126.375 109.989.471 9,2 7,3 5,2
* Kindakjöt lagt inn samkv. útflutningsskyldu sem flutt skal á erlenda markaði er meðtalið í framangreindri framleiðslu.
Breyting frá síðasta
mánuði
Áhrif á vísitölu
Vísitala neysluverðs 1,47 1,47
Matur og drykkjarvörur 0,35 0,04
Matur 0,40 0,05
Brauð og kornvörur 2,47 0,05
Kjöt -1,39 -0,04
Fiskur 1,79 0,01
Mjólk, ostar og egg -0,08 0,00
Olíur og feitmeti 0,90 0,00
Ávextir 0,01 0,00
Grænmeti, kartöflur o.fl. -1,32 -0,01
Sykur, súkkulaði, sælgæti o.fl. 1,62 0,02
Aðrar matvörur 2,00 0,02
Drykkjarvörur -0,13 0,00
M
ar
s
Ap
ríl
M
aí
Jú
ní
Jú
lí
Ág
ús
t
Se
pt
em
be
r
O
kt
ób
er
N
óv
em
be
r
D
es
em
be
r
Ja
nú
ar
Fe
br
úa
r
M
ar
s
90
95
100
105
110
115
120
Vísitala neysluverðs
Matur
Brauð og kornvörur
Mjólk
Ávextir
Grænmeti, kartöflur o.fl.
M
ar
s
Ap
ríl
M
aí
Jú
ní
Jú
lí
Ág
ús
t
Se
pt
em
be
r
O
kt
ób
er
N
óv
em
be
r
D
es
em
be
r
Ja
nú
ar
Fe
br
úa
r
M
ar
s
90
95
100
105
110
115
120
Vísitala neysluverðs
Kjöt
Nautakjöt, nýtt eða frosið
Svínakjöt, nýtt eða frosið
Lambakjöt, nýtt eða frosið
Fuglakjöt, nýtt eða frosið
Kjöt unnið, reykt og saltað
Fiskur
Vísitala neysluverðs í mars 2008
Innlendar búvörur halda aftur af verðbólgu
Framleiðsla á kjöti var 8% meiri í febrúar 2008
en í sama mánuði árið áður. Mest var framleitt af
alifuglakjöti 635 tonn. Af svínakjöti voru framleidd
492 tonn og nautgripakjöti 312 tonn. Framleiðsla
kjöts síðustu 12 mánuði var 5,7% meiri en næstu 12
mánuði á undan.
Sala á kjöti var 4% minni í febrúar en í febrúar árið
áður. Vera kann að þar sem sprengidag bar upp í janúar
hafi einhver tilfærsla verið á sölu milli mánuða, en mikil
kjötsala fylgir þeim degi. Mest sala var á alifuglakjöti,
632 tonn, 14,8% meiri en í sama mánuði í fyrra. Af
kindakjöti seldust 599 tonn, svínakjöti 492 tonn og 279
tonn af nautgripakjöti. Sala hrossakjöts nam 73 tonnum
sem er 25% aukning frá sama mánuði í fyrra.
Framleiðsla mjólkur í febrúar nam 10.216.184 lítr­
um, 3,83% meira en í sama mánuði í fyrra. Framleiðsla
mjólkur síðastliðna 12 mánuði nam 125,3 millj. lítra,
5,5% meira en næstu 12 mánuði á undan. Sala mjólk­
urafurða er einnig vaxandi. Sala á próteingrunni í
febrúar nam tæplega 9,5 millj. lítrum 9,5% meira en
á sama tíma í fyrra. Á fitugrunni nam heildarsala 8,6
millj. lítra, 9,18% meira en í fyrra.
Framleiðsla og sala búvara í febrúar
Þróun kjöt- og fiskverðs sl. 13 mánuði. Vísitala 100 í mars 2007.
Þróun verðs á ýmsum matvælum sl. 13 mánuði. Vísitala 100 í mars 2007.
Mjólkurverð til bænda frá
afurðastöðvum hækkar um 14,04
kr/lítra þann 1. apríl n.k. úr
49,96 kr./l í 64 kr./l. Þessi hækkun
er einkum tilkomin vegna verð­
hækkana á kjarnfóðri, áburði
og eldsneyti en einnig hafa vextir
verðlagsgrundvallarbúsins verið
hækkaðir til móts við þær hækk­
anir sem á þeim hafa orðið á fjár­
magnsmarkaði.
Frá 1. septem ber hefur kjarn­
fóður hækkað um 20,35%, áburð­
ur um 80%, vélar um 7,82% sem
einkum byggist á hækkun á verði
gasolíu. Þá er nú tekin inn í verð­
lagsgrundvöllinn hækkun vaxta á
undanförnum misserum en með­
alvextir af fjármagni sem bundið
er í rekstri verðlagsgrundvallarbús­
ins voru 3,4%. Heildarvaxtagjöld
hækka þannig nú úr 2.065.047 kr.
í 3.170.285 kr. eða um 53,52%.
Hækkunin nemur 5,88 kr. á lítra.
Verðið skiptist þannig að fyrir
próteinhluta mjólkurinnar eru
greidd ar 48 kr./lítra eða 14,3287 á
einingu og fyrir fitu 16 kr./lítra eða
4 krónur á eininguna. Sjá nánar aug­
lýsingu í Lögbirtingablaðinu. EB
Hækkun mjólkurverðs 1. apríl