Bændablaðið - 11.03.2010, Blaðsíða 6

6 Bændablaðið | fimmtudagur 11. mars 2010
Málgagn bænda og landsbyggðar
LOKAORÐIN
Bændablaðið kemur út hálfsmánaðarlega. Því er dreift til allra bænda landsins og fjöl margra annarra er tengjast land búnaði.
Bændablaðinu er dreift ókeypis til þeirra er stunda búskap en þéttbýlisbúar geta gerst áskrifendur að blaðinu.
Árgangurinn kostar kr. 6.200 en sjötugir og eldri og lífeyrisþegar greiða kr. 3.100.
Bændablaðið er í eigu Bændasamtaka Íslands.
Bændablaðið, Bændahöll við Hagatorg, 107 Reykjavík. Sími: 563 0300 – Fax: 562 3058 – Kt: 631294-2279 –
Ritstjóri: Þröstur Haraldsson, ábm. th@bondi.is – Sími: 563 0375 – Blaðamenn: Erla H. Gunnarsdóttir ehg@bondi.is – Margrét Þ. Þórsdóttir mth@bondi.is –
Freyr Rögnvaldsson fr@bondi.is – Sigurður M. Harðarson smh@bondi.is
Auglýsingastjóri: Eiríkur Helgason eh@bondi.is – Sími: 563 0303 – Myndvinnsla og frágangur: Prentsnið ehf.
Netfang blaðsins (fréttir og annað efni) er bbl@bondi.is Netfang auglýsinga er augl@bondi.is Vefsíða blaðsins er www.bbl.is
Prentun: Landsprent ehf. – Upplag: sjá forsíðu – Íslandspóstur annast dreifingu blaðsins að mestu leyti. ISSN 1025-5621
Að sitja heima
eða skila auðu?
Yðar einlægur verður að gera
þá játningu að hann sat heima
síðastliðinn laugardag og mætti
því ekki á kjörstað til þess að
sinna borgaralegri skyldu sinni.
Þetta gerði ég eftir þónokkrar
vangaveltur. Ég notaði útilok-
unaraðferðina og endaði á því að
melda pass.
Ef ég hefði þurft að kjósa
daginn eftir að forsetinn beitti
málskotsrétti sínum hefði ég sagt
     
 að losna við þetta mál út úr
 !    
að skaða okkur miklu meira en
hugsanlegur ávinningur af lægri
vöxtum getur bætt okkur upp.
En eins og málum var komið
þann 6. mars var já fullkomlega
merkingarlaust. Átti ég að segja
já við samningi sem allir vita að
verður aldrei að veruleika, af því
það er verið að semja upp á nýtt?
Neiið var heldur enginn kostur.
Það eina sem ég hefði fengið út
!!

"
   
við stjórnarandstöðu og stjórn-

#  
 

ósammála í grundvallaratriðum.
Auk þess var nei líka merkingar-
laust af sömu ástæðum og já.
Þá voru eftir tveir kostir, að
mæta á kjörstað og skila auðu
eða sitja heima og láta sem þessi
atkvæðagreiðsla kæmi mér ekki
við. Ég valdi seinni kostinn, en
  

 !


fyrsta sinn í 66 ár sem haldin
er þjóðaratkvæðagreiðsla skuli
hún vera af þessu tagi. Þjóðin
og lýðræðið eiga betra skilið en
þetta. Vonandi verður þetta þó
til þess að ýta undir að stofnað
verði til stjórnlagaþings þar sem
$  

   &
ekki veitir af. –ÞH
BÚNAÐARÞINGI 2010 er lokið, samstaða og ein-
drægni einkenndi öðru fremur þingið. Það
tókst á við stór mál sem vafalaust hafa til
lengri tíma afgerandi áhrif á starfsumhverfi
bænda. Við setningu þingsins flutti forstjóri
Matís, Sjöfn Sigurgísladóttir, hvetjandi ræðu
til bænda og landbúnaðar sem ástæða er til að
hvetja lesendur Bændablaðsins að kynna sér.
Ræða Sjafnar er ekki síst til merkis um þann
auð sem þjóðin býr yfir í matarauðlindum
sínum. Verðmætasköpun á grunni þekking-
arfyrirtækis eins og Matís hefur mikil áhrif til
aukinna tækifæra og er ástæða fyrir bændur
að kynna sér þá möguleika. Nauðsynlegt er að
horfa til framtíðar á þau tækifæri sem kröftug
matar framleiðsla landbúnaðar og sjávarútvegs
get ur skapað. Greinarnar hafa verið og verða
áfram grundvallaratvinnugreinar þjóðarinnar.
Á því leikur ekki vafi.
Við setningu Búnaðarþings var sagt frá
nýrri viðhorfskönnun. Þar kemur sterkt fram
hversu vel þjóðin metur landbúnað og starf
bænda. Sagt var fyrir nokkrum árum, þegar
BÍ lét fyrst gera sambærilega könnun, að
ekki væri hægt að mæla jákvæðara viðhorf en
þá var gert. Það er nú afsannað. Niðurstaða
könn unarinnar er í góðu samræmi við það
viðhorf sem hefur birst bændum á undanförn-
um misserum. Enda eru það hjáróma radd-
ir sem hljóma í dag og telja landbúnað vera
„vandamál“.
Þá er viðhorf fólks til aðildar að ESB af-
ger andi og ekki síður að framtíð landbúnaðar
í landinu vegur þungt í þeirri afstöðu. Framtíð
landbúnaðar, að hér sé framleiddur matur af
fjölbreyttri gerð er ekki sjálfsagt mál og undir
það tekur þjóðin. Þessvegna er ekki síður
áhuga vert að sjá viðbrögð við skýrslu fram-
kvæmdastjórnar ESB sem send var hingað
undir lok febrúarmánaðar.
Þar voru staðfest sjónarmið Bændasam tak -
anna í umræðu um ESB-aðild. Í skýrslu fram-
kvæmdastjórnarinnar er sagt að grundvall-
arbreyting þurfi að verða á ríkjandi landbún-
aðarstefnu hér á landi. Látum vera umræðuna
um endurskoðun styrkjakerfis, hún hefur
næstum „sjálfstætt líf“. Það á hins vegar
að opna fyrir innflutning á lifandi dýrum.
Hingað geta þá t.d. komið ný hestakyn, þann-
ig að vafalaust verða landsmót hestamanna
fjölbreyttari í framtíðinni, hvar svo sem þau
verða haldin. Þetta gildir um alla búfjárstofna
okkar og sumt vafalaust til bóta, myndi ein-
hver segja. Sagan geymir mörg dæmi um
hörmulegar afleiðingar af innflutningi lifandi
dýra, án takmarkana, sem getur haft mikil
áhrif á litla einangraða búfjárstofna. Fleira
mætti nefna úr skýrslunni, en verður ekki gert
hér. Undarlegt er hve hljóðlát umræða um
skjalið hefur verið og þær staðreyndir sem
það dregur fram, svo ekki sé minnst á þá stað-
reynd að ekkert er þar gert með að Ísland er
eyja norður í hafi og að þjóðin þurfi að hafa
einhverja möguleika á að verja fæðuöryggi
sitt. Ekkert. Engar undanþágur sem svo oft er
búið að nefna.
Ein af ályktunum Búnaðarþings er um
kjöt markað. Skorað er á stjórnvöld að heim-
ila kjötafurðastöðvum samvinnu og samstarf.
Er vonandi að sem fyrst fáist slíkt ákvæði í
búvörulög. Raunar má það ekki dragast lengi
því alvarlegar horfur hjá kjötbúgreinum kalla
eftir raunhæfum aðgerðum til að koma í veg
fyrir afkomuhrun.
Búnaðarþing kaus nýja stjórn BÍ. Þrír
stjórn armenn sóttust ekki eftir endurkjöri
og þeim, Karli Kristjánssyni, Svönu Hall-
dórs dóttur og Þorsteini Kristjánssyni, er hér
þakkað gott starf í stjórn BÍ undanfarin ár.
Nýir stjórnarmenn, Vigdís Sveinbjörnsdóttir,
Guðný Helga Björnsdóttir og Árni Brynjólfs-
son, eru boðnir velkomnir til starfa. Okkur
öllum sem trúað er fyrir að sitja í stjórn BÍ
er fullljóst að vandasamt verk er framundan.
Í góðu samstarfi og samstöðu, eins og ein-
kenndi Búnaðarþing 2010, er okkur öllum
félagsmönnum BÍ fært að takast á við fram-
tíðina.
Við setningu Búnaðarþings flutti gestur
okk ar, varaformaður norsku bændasamtak-
anna, Britte Skallerud, áhrifamikið ávarp. Það
er við hæfi að láta hana eiga lokaorðin í þess-
um leið ara:
Missið ekki trúna á framtíð byggða á eigin
auðlindum, virku lýðræði og traustum land-
búnaði. Sú framtíð kemur ekki af sjálfri sér
heldur verður að berjast fyrir henni. Standið
þið saman sem bændur og stétt, þá munuð þið
sigra! HB
LEIÐARINN
Búnaðarþing
Tafarlaust þarf að hefja almenn-
ar leiðréttingar á höfuðstól lána,
að öðrum kosti blasir við að enn
fleiri bændur lendi í greiðsluerf-
iðleikum. Einnig verður þegar að
finna úrlausnir á skuldavanda
búa sem voru rekstrar hæf fyrir
bankahrun en hafa nú lent í
greiðsluerfiðleikum. Þetta er
megin inntakið í ályktun Bún-
aðar þings um fjármál bænda
sem var samþykkt á nýafstöðnu
Bún aðar þingi.
Í ályktuninni kemur fram að
þær leiðir sem skuli fara til að ná
þessum markmiðum séu að beitt
verði almennri niðurfærslu höfuð-
stóls lána. Veita þurfi rekstrarhæf-
um búum framtíðarlausnir í lána-
málum þeirra, sniðnar að hverju
og einu búi, og að skilmálar allra
þeirra fjármálagjörninga sem komi
til verði að vera skýrir og hefti ekki
framþróun á búunum. Ávallt þarf
að byggja skuldaaðlögun á raun-
hæfu mati á greiðslugetu og við
mat á greiðslugetu þarf jafnframt
að taka tillit til eðlilegra launa-
krafna og nauðsynlegrar endurnýj-
unar á búunum.
Mikil og þung umræða varð um
fjárhagslega stöðu bænda á þinginu
og vora þingfulltrúar á einu máli
um að allt of hægt gengi að grípa
til aðgerða. Árni Brynjólfsson á
Vöðlum, nýkjörinn stjórnarmaður
í stjórn Bændasamtakanna hvatti
bændur til að samþykkja enga þá
fjármálagjörninga sem þeir væru
ósáttir við. „Bændasamtökin þurfa
að vera með hnefann á lofti í þessu
máli og beita sér af hörku líkt og í
Evrópusambandsmálunum,“ sagði
Árni og var gerður góður rómur að
máli hans.
100-120 kúabú í verulegum vanda
Talsvert hefur verið fundað um
skuldavanda bænda upp á síðkast-
ið og athygli ráðamanna hefur
beinst að málaflokknum í auknum
mæli. Meðal annars var fundað um
skuldamál bænda í landbúnaðar-
og sjávarútvegsráðuneytinu 26.
febrúar síðastliðinn. Jón Bjarnason
ráðherra boðaði til fundarins en til
hans mættu formenn þingnefnda,
formaður Bændasamtakanna og
fulltrúar viðskiptabankanna auk
annnarra. Á fundinum kom fram
að gera megi ráð fyrir að 100 til
120 kúabú, sem standa undir nær-
fellt 20 prósentum af heildarfram-
leiðslu mjólkur á landinu, eigi í
verulegum greiðsluvanda. Þau bú
gætu átt í verulegum erfiðleikum á
næstunni með að fjármagna kaup á
rekstrarvörum. Nauðsynlegt sé að
tryggja með öllum ráðum rekstr-
arfé til bænda til að koma í veg
fyrir að framleiðsla dragist saman.
Staða mála virðist almennt verst
hjá mjólkurframleiðindum en þó er
ljóst að einhverjir sauðfjárbændur
eru í erfiðleikum og hið sama má
segja um aðrar búgreinar. Ákveðið
var á fundinum að fulltrúar bank-
anna muni á næstu dögum gera
ráðuneytinu grein fyrir hvað þyrfti
að gera svo hægt væri að flýta ferl-
inu og koma skuldamálum bænda í
viðunandi farveg.
Boðað var til sameiginlegs fund-
ar sjávarútvegs- og landbúnaðar-
nefndar og efnahags- og við-
skiptanefndar 1. mars síðastliðinn
að frumkvæði þingmanna Sjálf-
stæðis flokksins, þeirra Einars K.
Guð finnssonar og Guðlaugs Þórs
Þórðarsonar. Til fundarins mættu
forsvarsmenn Bændasamtakanna
og upplýstu þeir nefndarmenn um
þær aðgerðir sem Bændasamtökin
hafa gripið til vegna stöðunnar og
þau úrræði sem standa bændum til
boða.
Sértækar aðgerðir ófullnægjandi
Haraldur Benediktsson formaður
Bændasamtakanna lagði áherslu á
að menn þyrftu að gera sér grein
fyrir því að rekstur búanna sé sam-
tvinnaður við rekstur heimila og
búsetu fólks. Því þurfi að beita
öðrum meðulum í þessum málum
heldur en almennt sé gert varðandi
fjárhagsvanda fólks og fyrirtækja.
Þá sé ljóst að þær sértæku lausnir
sem fjármálastofnanir hafa boðið
bændum séu í mörgum tilfellum
algjörlega ófullnægjandi.
Atli Gíslason formaður sjávarút-
vegs- og landbúnaðarnefndar sagði
fundinn hafa verið mjög gagnlegan.
„Það var mikill skilningur hjá þing-
mönnum og samstaða um að bregð-
ast við þessum mikla vanda bænda.
Ráðneytin voru hvött til að leggja
til lagabreytingar sé þeirra þörf,
bæði varðandi breytingar á virðis-
aukaskatti, áframhaldandi frystingu
lána og möguleg þvingunarúrræði
gagnvart fjármögnunarfyrirtækjum.
Þingnefndirnar lýstu því yfir að
þær væru tilbúnar að gera allt sem í
þeirra valdi stæði til að flýta slíkum
málum í gegnum þingið.“
Snertir öryggi þjóðarinnar
Talað hefur verið um að fjármögn-
unarfyrirtæki standi að vissu leyti
í vegi fyrir heildarlausnum varð-
andi skuldamál bænda. Atli segir
að það hafi verið rætt í fullri alvöru
að beita þau fyrirtæki þvingunar-
úrræðum. „Svo hefur einnig verið
rætt að ríkið leysi til sín lán þess-
ara fyrirtækja til bænda til að
auðvelda endurskipulagninguna.
Staða bænda er grafalvarleg, ekki
bara fyrir þá sjálfa heldur þjóðina
alla því þetta snýst um fæðuöryggi
hennar. Við horfum á verulega erf-
iðleika sem snerta 25 prósent land-
búnaðarframleiðslunnar, þetta er
í raun þjóðaröryggismál að koma
þessum hlutum í eðlilegan farveg.“
Enn sem komið er hafa þó
ekki borist neinar fréttir af frek-
ari aðgerðum vegna skuldavanda
bænda. Víst er að bændur bíða
í ofvæni enda styttist óðum í að
ganga þurfi frá áburðarkaup-
um, sem vega gríðarlega þungt í
útgjöldum bænda. fr
Sértækar lausnir til handa bændum í skuldavanda í mörgum tilfellum algjörlega ófullnægjandi
Tafarlaust þarf að hefja almennar leiðréttingar höfuðstóls lána
Fjármögnunarfyrirtæki verði mögulega beitt þvingunarúrræðum