Fréttablaðið - 03.07.2012, Qupperneq 16

16 3. júlí 2012 ÞRIÐJUDAGUR
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Atli Fannar Bjarkason (dægurmál) atlifannar@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir, ritstjórnarfulltrúi, sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is FÓLK OG SÉRBLÖÐ: Elín Albertsdóttir elin@365.is og Vera Einarsdóttir vera@365.is
ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
greinar@frettabladid.is
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN
FRÁ DEGI TIL DAGS
HALLDÓR
Þriðjungi er alveg sama
Ólafur Ragnar Grímsson var endur-
kjörinn forseti á laugardag. Honum
varð tíðrætt um mikilvægi forseta-
embættisins þar sem traust á Alþingi
væri lítið. Segja má að hann hafi stillt
sjálfum sér upp sem mótvægi við
Alþingi. Í því ljósi hlýtur það að vera
forsetanum áhyggjuefni að tæplega
þriðjungi Íslendinga er alveg
sama um hver gegnir embætti
forseta Íslands, en kjörsókn var
rétt rúm 69%. Til samanburðar
var kjörsókn í síðustu Alþingis-
kosningum 85,1% og því mun
fleiri sem hafa áhuga á
því hver situr á þingi en
á Bessastöðum. Þegar
Ólafur var kjörinn árið 1996 var kjör-
sókn 85,94%. Á 16 ára valdatíð hans
hafa því æ fleiri misst áhugann á því
hver gegnir hans stöðu.
Oftúlkanir Ólafs
Hógvær og auðmjúkur maður hefði
kannski tekið þetta til sín. Ólafur
hefur verið duglegri við yfirlýsingar
um að úrslitin sýni að þjóðin vilji að
hann láti til sín taka í umræðunni
um stóru málin. Það er mikil
oftúlkun. Úrslitin sýna það eitt
að 52,8% þeirra sem nenntu á
kjörstað vildu frekar Ólaf sem
forseta en einhvern
hinna fimm fram-
bjóðendanna.
Þá hefði Andrea unnið
Ef túlkanir Ólafs Ragnars Gríms-
sonar væru réttar þá væri staðan
nefnilega sú að Andrea Ólafsdóttir
hefði unnið kosningarnar. Hún gekk
manna lengst í því að vilja auka veg
forsetaembættisins í stjórnsýslunni
og talaði jafnvel um að leggja fram
eigin þingfrumvarp. Menn ættu því
að fara varlega í að draga
stórar og miklar ályktanir
um óskir um breytt eðli
íslenskrar stjórnsýslu,
sama hversu vel það
hentar þeim sjálfum.
kolbeinn@frettabladid.is
Undanfarna daga hefur umræðan um skaðlegar aukaverkanir lyfja verið
fyrir ferðarmikil í fjölmiðlum. Auk þess
hefur einnig verið fjallað um óhefð bundnar
lækningar í baráttunni við krabbamein og
jafnvel leitt að því getum að þau krabba-
meinslyf og meðferðarúrræði sem einstak-
lingum, sem greinast með þennan vágest,
stendur til boða sé hægt að kasta fyrir róða.
Í allri umfjöllun um lyfjaiðnaðinn og
lyfjanotkun er nauðsynlegt að gera sér
grein fyrir aðalatriðinu. Það sem mestu
máli skiptir fyrir okkar samfélag er að við
viðurkennum mikilvægi þess að vera til-
búin til að fjárfesta í heilbrigðisgeiranum.
Þegar til lengri tíma er litið þá er það fjár-
hagslegur ávinningur fyrir samfélagið í
heild sinni að fjárfesta í vísindum, rann-
sóknum og lyfjaprófunum, þ.e. heilbrigðis-
kerfinu, einum af mikilvægustu mála-
flokkum þess velferðarþjóðfélags sem er
okkur öllum svo mikilvægt. Annað var
ekki að skilja á Jóhönnu Sigurðardóttur á
fundi sem fór fram í Lofoten í Noregi fyrr
í vor með forsætisráðherrum annarra nor-
rænna ríkja. Lokaályktun þess fundar var
að nauðsynlegt væri fyrir Norðurlöndin öll
að renna styrkari stoðum undir lýðheilsu
og heilbrigði þegna sinna. Mikilvægt sé að
Norðurlönd tapi ekki þeirri forystu sem þau
hafa haft í álfunni þegar kemur að því að
veita þegnum sínum öryggi í heilbrigðis-
málum.
Aukaverkanir af lyfjum geta verið alvar-
legt mál sem bæði læknar og starfsfólk heil-
brigðisstétta eru meðvitaðir um. Það hlýtur
að vera markmið þeirra, sem taka þátt í og
stuðla að lyfjaþróun, að lágmarka skaðsemi
aukaverkana eins mikið og mögulegt er.
Nauðsynlegt skref í átt að því er sameigin-
legur vilji starfsfólks í heilbrigðiskerfinu,
lyfjafyrirtækja, vísindasamfélagsins og
stjórnvalda til að renna styrkari stoðum
undir velferðarkerfið. Öflugasta verkfærið
til þess er fjárfesting í heilbrigðiskerfinu.
Frumtök telja umræðu um lyf og lyfja-
notkun vera af hinu góða. Þegar öllu er
á botninn hvolft stuðla lyf að því að tug-
milljónir einstaklinga geti lifað við sjúk-
dóm sinn á þann hátt að hann raskar lífi
þeirra eins lítið og mögulegt er. Vissulega
geta aukaverkanir verið alvarlegar, en í stað
þess að kasta vopnum okkar í baráttunni við
alvarlega sjúkdóma væri nær að efla þau og
styrkja með auknum rannsóknum og fjár-
veitingum til að við öll getum lifað eins heil-
brigðu og góðu lífi og lækna- og lyfjavísind-
in gera okkur kleift á hverjum tíma.
Yfirvegun í lyfjaumræðunni
ÞJÓÐ-
FÉLAGS-
UMRÆÐAN
FRÉTTIR VIÐSKIPTI SPORT UMRÆÐAN ÚTVARP LÍFIÐ SJÓNVARP
- oft á dag
Heilbrig ðis-
mál
Jakob Falur
Garðarsson
fram kvæmda stjóri
Frumtaka
U
ppbyggingu þorskstofnsins á síðustu árum og sterka
stöðu hans nú má ekki sízt þakka aflareglunni, sem
fyrst var tekin upp árið 1995 og er í sinni síðustu útgáfu
nokkurn veginn á þá leið að ekki skuli veiða meira en
fimmtung af þorski eldri en fjögurra ára, að því gefnu
að hrygningarstofninn haldist í 220.000 tonnum eða yfir.
Jóhann Sigurjónsson forstjóri Hafrannsóknastofnunar spáði því
þegar kynntar voru tillögur stofnunarinnar um að auka þorskaflann
upp í 177.000 tonn á næsta fisk-
veiðiári að heildarkvóti í þorski
gæti farið upp í allt að 250.000
tonnum árið 2016. Það yrði væn
búbót fyrir þjóðarbúið.
Undanfarin ár hafa sjávarút-
vegsráðherrar staðizt þrýsting
frá hagsmunaaðilum um að auka
þorskkvótann umfram afla-
regluna. Það er rétt og ábyrg afstaða, sem er byrjuð að skila árangri
og mun gera það áfram til framtíðar.
Hins vegar hafa ráðherrarnir notað aðra stofna sem skiptimynt
og leyft veiði umfram ráðgjöf Hafró til að sætta hagsmunaaðila í
sjávarútveginum við aðhaldið í þorskveiðum. Sérstaklega hafa ýsa
og ufsi farið illa út úr þessum hrossakaupum. Menn hafa væntan-
lega hugsað sem svo að þar væru minni hagsmunir í húfi en í
þorskinum, færi svo að þessir stofnar yrðu ofveiddir.
Það blasti út af fyrir sig við að þessu væri ekki hægt að halda
áfram til langframa; það myndi koma niður á minni nytjastofnum
sem þó eru ekki síður mikilvægir en þorskurinn þegar á heildina er
litið. Ástandið á ýsustofninum er nú orðið mjög alvarlegt og Hafró
útilokar ekki að setja þurfi algjört veiðibann á ýsu.
Stofnunin hefur nú lagt fram tillögur um nýtingarstefnu og
aflareglu fyrir ýsu, eins og fjallað var um í Fréttablaðinu síðast-
liðinn laugardag. Reglan sem er lögð til er með öðrum hætti en í
þorskinum; Hafró vill láta veiða 40% af ýsu sem er 45 sentímetrar
og stærri. Þessa reglu segir Jóhann Sigurjónsson „standast allar
ýtrustu kröfur um sjálfbærni og varúðarsjónarmið. Eins að hún
gefi hámarksafrakstur til langs tíma litið.“
Í undirbúningi er sömuleiðis aflaregla fyrir ufsann. Hafró mælir
með sams konar reglu og fyrir þorskinn til að ná hámarksafrakstri
úr stofninum til lengri tíma litið.
Það er jákvæð þróun að setja aflareglur fyrir sem flesta af nytja-
stofnum sjávar við Ísland. Þær þarf að sjálfsögðu að ræða á sem
breiðustum grundvelli, þannig að bæði stjórnvöld og þeir sem hafa
hagsmuni af því að nytja sjávarauðlindina hafi sem beztan skilning
á gildi þeirra og sæmileg sátt ríki um að beita þeim.
Kjarni málsins er að nýtingarstefna og aflareglur fyrir einstaka
fiskistofna draga úr freistingum stjórnmálamanna að hunza ráðgjöf
vísindamanna og leyfa of mikinn afla til að ná skammtímamark-
miðum. Við þurfum ekki að horfa langt út fyrir landsteinana til að
sjá skelfilegar afleiðingar þess að pólitíkusarnir geta ekki staðizt
þrýsting hagsmunaaðila. Hér á landi eiga menn orðið að vita betur.
Aflaregla fyrir helztu nytjastofna stuðlar að
skynsamlegri nýtingu auðlinda:
Freistingum
pólitíkusa fækkað