Fréttablaðið - 22.01.2013, Qupperneq 38

22. janúar 2013 ÞRIÐJUDAGUR| MENNING | 26MENNING
TÓNLEIKAR ★★★★ ★
Tónleikar Sinfóníuhljóm-
sveitar Íslands
Verk eftir Grieg, Mozart, Strauss og
Haydn. Einsöngvari: Sally Matthews,
stjórnandi: Eivind Aadland.
HARPA, FÖSTUDAGINN 18. JANÚAR
Tónleikar Sinfóníuhljómsveitar
Íslands á föstudagskvöldið byrj-
uðu ekkert sérstaklega vel. Á efnis-
skránni var fyrst Holberg-svítan
eftir Grieg sem strengjasveit Sin-
fóníunnar lék undir stjórn Eivind
Aadland. Spilamennskan var stund-
um ónákvæm. Sumar einleikshend-
ingar voru ómarkvissar og margt í
samspilinu fremur loðið og klaufa-
legt.
Verkið eftir Grieg er í „gömlum
stíl“. Það var samið í tilefni 200 ára
afmælis norska leikritaskáldsins
Ludvigs Holberg. Grieg fannst við
hæfi að semja verk í anda tónlistar-
innar sem var í tísku þegar Holberg
var uppi. Slík tónlist einkennist af
formfestu, tærleika og yfirvegun.
Það verður að skila sér í flutningn-
um. Því miður gerði það ekki hér.
Mun meira var varið í næsta
atriði. Þá steig fram á sviðið sópran-
söngkonan Sally Matthews og söng
fjórar aríur eftir Mozart. Rödd-
in var stórkostleg. Raddsviðið var
óvanalega breitt. Svo breitt að það
var erfitt að staðsetja röddina,
setja hana í tiltekinn bás. Dýptin
var meiri en maður á að venjast hjá
sópransöngkonu. Samt var hæðin
ótrúlega skær og glæsileg. Svo var
túlkunin líka sannfærandi. Söng-
urinn var tilfinningaþrunginn, en
samt léttur, í anda Mozarts.
Hljómsveitin lék mun betur, sér-
staklega verður að nefna horna-
blástur Joseph Ognibene, sem var
yfirleitt fallegur. Hornið var í veiga-
miklu hlutverki í einni aríunni.
Aukalagið var magnað, Morgen
eftir Richard Strauss. Matthews
söng það af sjaldheyrðri innlifun,
draumkenndri fegurð og mýkt sem
unaðslegt var að upplifa. Konsert-
meistarinn Sif Tulinius, sem átti
mikilvægt sóló, stóð sig einnig vel.
Síðast á dagskránni var sinfónía
nr. 104 eftir Haydn. Það er mergjað
verk, fullt af skemmtilegum hug-
myndum sem eru meistaralega vel
útfærðar. Þær þróast í alls konar
áttir, en samt er rökfestan fullkom-
in – það gengur allt upp í tónmálinu.
Hljómsveitin spilaði ágætlega. Flest
var prýðilega samtaka, ólíkir hljóð-
færahópar léku af öryggi og fag-
mennsku. Túlkunin var líka kraft-
mikil og grípandi, lifandi og fjörleg.
Svona á Haydn að hljóma.
Jónas Sen
NIÐURSTAÐA: Grieg hefði getað
verið betur spilaður, en annað var
verulega áhrifamikið. Frábær söng-
kona.
Stórkostleg rödd
SALLY MATTHEWS
Reykjalundarkórinn er blandaður kór sem æfir á
miðvikudagskvöldum kl. 20 í háttíðarsal Reykjalundar.
Aldrei of seint að byrja, allir velkomnir.
Stjórn Reykjalundarkórsins.
Upplýsingar: Anna Rósa 856 6011 og Kristín 844 3603.
Reykjalundarkórinn
vantar söngfólk.
„Við Hallfreður vorum um hálft
ár í Íslendingabyggðunum vestan
hafs og var alls staðar vel tekið
þó ekki vildu alveg allir tala inn á
segulband, eins og gengur,“ segir
Olga María Franzdóttir. Hún
var manni sínum, Hallfreði Erni
Eiríkssyni, til aðstoðar við að
safna þjóðfræðiefni meðal Vestur-
Íslendinga um hálfs árs skeið 1972-
1973. Nú er úrval þess komið út á
bók, Sögur úr Vesturheimi. Í henni
eru frásagnir úr daglegu lífi og af
dulrænum fyrirbærum, einnig
smáskrýtlur, lausavísur og þættir
af einkennilegum mönnum. Stíll-
inn er þannig að allt er birt eins
og það kom af munni fólks. „Það
eru magnaðar sögur í þessari bók
og miklar heimildir,“ segir Olga.
„Flestir viðmælendur okkar voru
af annarri kynslóð Vestur-Íslend-
inga. Þeir lærðu íslensku á æsku-
heimilinu en sumir voru farnir
að blanda ensku saman við, enda
flestir komnir á efri ár þegar við-
tölin voru tekin og eru allir dánir
núna nema ein kona.“
Þau Hallfreður Örn og Olga
voru um jól og áramót vestra. „Við
vorum á móteli í Vancouver á jól-
unum en hittum Íslendinga og um
áramótin dvöldum við hjá prófess-
or Ríkharði Bech og konu hans á
Viktoruíueyju,“ segir Olga. „Við
komum til þeirra á afmæli Hall-
freðar 28. desember og Ríkharð-
ur spurði þegar hann hitti okkur:
Hvað ert þú gamall Hallfreður og
hann svaraði: „Ég er nú fjörutíu
ára í dag.“ Bech-hjónin efndu til
afmælisveislu og Ríkharður gaf
Hallfreði bindi sem hann sjálfur
hefur ábyggilega fengið í jólagjöf.“
Það var nákvæmlega fjörutíu
árum síðar sem bókin Sögur úr
Vesturheimi kom út í minningu
Hallfreðar Arnar sem lést 17. júlí
2005. Stofnun Árna Magnússon-
ar í íslenskum fræðum gaf bók-
ina út en Gísli Sigurðsson sá um
útgáfuna. „Gísli er búinn að vinna
mikið og gott starf og ég er þakk-
lát honum og öllum sem eiga þátt
í þessu verki, bæði lifandi og látn-
um,“ segir Olga sem tók flestar
myndirnar í bókinni. „Ég var bara
með kassamyndavél og við vorum
með lampa sem við settum í sam-
band til að reyna að lýsa á fólkið.
En myndirnar urðu betri en ég
þorði að vona.“
Olga er tékknesk og kom hingað
til lands sem eiginkona Hallfreð-
ar Arnar 1963, hann hafði farið í
Allt birt eins og það
kom af munni fólks
Bókin Sögur úr Vesturheimi geymir efni sem hjónin Hallfreður Örn Eiríksson og
Olga María Franzdóttir hljóðrituðu meðal Vestur-Íslendinga fyrir fj örutíu árum.
Olga María segir bókina geyma magnaðar sögur og miklar heimildir.
OLGA MARÍA „Flestir viðmælendur okkar voru komnir á efri ár þegar viðtölin voru
tekin og eru allir dánir núna nema ein kona,“ segir hún.
„… norður á Vatni, og hann (eiginmaður Ólínu) var þá norður í Morris
Landing. Og, og þar kom allt í einu svo mikill stormur og allir bátarnir
hleyptu undan. En hann fór einn, hugsaði ekki um annað en að komast
heim, heim að, að, að lendingunni, heim að kampnum (verstöð fiski-
manna). Hann hafði brída (kynblending) til að vinna fyrir sig og sextán ára
dreng. Og brídinn var lagstur niður í vatnið og hættur að ausa. Svo sagðist,
sagðist hann hafa barið hann til að gera hann reiðan og reis hann upp til
að ausa. Svo sagðist hann hafa sagt við drenginn, sem var íslenskur og var
sextán ára, – hann seg-, sagðist hafa sagt við hann: „Varst þú ekki hræddur
Frank?“ „Nei, ég sá að þú varst ekki hræddur.““
Sögn Ólínu Benson Gimli, EF 72/15

Í lífsháska norður á Vatni
þjóðfræðinám til Prag. Hún starf-
aði í aldarfjórðung á Hagstofu
Íslands og hefur líka unnið að þýð-
ingum. „Haraldur Bessason sem
var prófessor við Manitóba háskóla
þegar við vorum vestra var okkur
mikil hjálparhella. Hann sagði að
það hefði aðeins komið fyrir að
Vestur-Íslendingar töpuðu ensku-
kunnáttunni þegar þeir fóru að
gleyma sér,“ segir Olga og bætir
við: „Ég hugsa stundum um það
hvenær ég fari að tapa íslensk-
unni og byrji að tala eintóma tékk-
nesku. Það gæti gerst, en ég hugga
mig við að nú starfar svo margt
fólk frá slavneskum málsvæðum
hér á elliheimilunum að það bjarg-
ar mér.“
Þess má geta að hægt er að
hlusta á hljóðritanirnar á vef
Árnastofnunar: www.arnastofnun.
is/sogururvesturheimi.
gun@frettabladid.is