Fréttablaðið - 01.02.2013, Qupperneq 16

1. febrúar 2013 FÖSTUDAGURSKOÐUN
HALLDÓR
FRÁ DEGI
TIL DAGS
V
iðbrögð við Icesave-dómnum hafa verið áhugaverð.
Margir þeirra sem börðust gegn samningaleiðinni telja
hann færa þeim einhvers konar glaðhlökkunarvald yfir
hinum sem mátu stöðuna öðruvísi. Í Þórðargleði sinni
fullyrða þeir að þessir eða hinir hafi reynt að „hengja
á þjóðina hundruð milljarða í erlendum skuldbindingum“ og hika
ekki við að ásaka náungann um föðurlandssvik eða landráð.
Á hinn bóginn var uppi sú staða að sitjandi ríkisstjórn hafði í
raun meiri pólitíska hagsmuni af því að tapa málinu en að vinna
það, eins sérkennilega og það hljómar. Yfirdrifin líkamleg gleði
utanríkisráðherrans þegar
sigurinn vannst breytir þar engu
um. Stundum ganga veðmál
upp. Ísland lagði allt undir og
vann. Því ber að fagna og aug-
ljóst er í ljósi niðurstöðunnar að
stöðumat þeirra sem vildu semja
var rangt þegar upp var staðið.
Það er samt fjarstæðukennt að
halda fram þeirri fullyrðingu að Jóhanna, Steingrímur, Bjarni
eða hinir sem tilheyra þeim 40 prósentum kjósenda sem sögðu já
við síðasta Icesave-samningi hafi gert það af illum ásetningi. Allt
þetta fólk greiddi atkvæði með hagsmuni Íslands í huga.
Sérkennilegustu viðbrögðin eiga þó Björgólfsfeðgar, fyrrum
aðaleigendur Landsbankans og þar af leiðandi Icesave. Sá eldri
sagði að Icesave-málinu hefði verið „beitt sem vopni til að ná
tökum á fólki og hefur haldið því í herkví“. Sá yngri sagði: „Grýla
gamla er loksins dauð.“ Hann hélt áfram og sagði: „Eru menn
núna reiðubúnir að skoða hverjir það voru, sem sáu sér hag í að
vekja skelfingu hjá þjóðinni, í stað þess að segja sannleikann um
Landsbankann og stöðu hans?“
Segjum sannleikann um Landsbankann og stöðu hans. Hann
stofnaði til, með samþykki stærstu eigenda sinna, Icesave-
netreikningana. Afleiðingar þessa hafa án nokkurs vafa valdið
Íslandi skaða þótt dómsmálið hafi unnist. Og þótt Landsbankinn
muni geta greitt innstæðueigendum peningana sína til baka er
það engin staðfesting á því að í lagi hafi verið með þann banka.
Almennir kröfuhafar munu nefnilega einungis fá nokkur
prósent upp í kröfur sínar. Á meðal þeirra er Seðlabanki Íslands.
Kröfur hans eru vegna hinna svokölluðu ástarbréfaviðskipta. Alls
sat Seðlabankinn uppi með um 127 milljarða króna af bréfum
útgefnum af Landsbankanum vegna þess ævintýris, sem lítið
fæst upp í. Auk þess þurfti ríkissjóður að leggja nýja Landsbank-
anum til 122 milljarða króna í eigið fé og ein stærsta endur-
greiðsluógn sem steðjar að þessari þjóð eru þeir 300 milljarðar
króna sem nýi Landsbankinn á að greiða þrotabúi þess gamla
fram til 2018. Þeir eiga nefnilega að greiðast í erlendum gjaldeyri
sem Landsbankinn á ekki til.
Það var margt rangt gert í Icesave-málinu. En við skulum ekki
blekkjast til að halda að þetta vandamál sé í grunninn neinum
öðrum að kenna en þeim sem bjuggu það til. Íslenska þjóðin er
sannarlega enn í herkví afleiðinga bankahrunsins. Við ráðum
ekki við þær endurgreiðslur lána sem fram undan eru á næstu
árum, gjaldeyrishöft skerða efnahagsbata og lífsgæði, verðbólga
er viðvarandi og erlend fjárfesting er nánast engin. Þá er sál-
rænn skaði þjóðar sem Icesave-deilur hefur rifið í sundur ekki
mælanlegur í krónum og aurum. Grýla gamla er sannarlega ekki
dauð, jafnvel þótt foreldrar hennar reyni að afneita henni.
Icesave hefur afleiðingar þótt sigur hafi unnist:
Grýla er ekki dauð
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is og Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir, ritstjórnarfulltrúi, sigridur@frettabladid.is
MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is DÆGURMÁL: Kjartan Guðmundsson kjartan@frettabladid.is ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og
í gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
Þórður Snær
Júlíusson
thordur@frettabladid.is
Skipulagsmál eru mikilvægur málaflokk-
ur sem hefur mikla þýðingu fyrir lífsgæði
almennings. Ákvarðanir um skipulag fela í
sér ákvarðanir um framtíðarnotkun lands,
hvernig byggð og landnotkun eigi að þróast
til langs tíma, hvernig umhverfi íbúanna
eigi að vera og hvernig það samfélag sem á
að byggja upp muni líta út.
Haustið 2010 samþykkti Alþingi ný skipu-
lagslög og nú í vikunni tók gildi skipulags-
reglugerð á grundvelli nýrra laga. Fram-
setning á reglugerðinni er einfaldari og
skýrari en á þeirri sem hún leysir af hólmi,
auk þess sem nokkur nýmæli eru í reglu-
gerðinni. Hér nefni ég fjögur slík dæmi,
sem sýna ágætlega hvernig skipulag getur
mótað samfélag til hins betra.
Í fyrsta lagi er aukin áhersla á að sjónar-
mið almennings komi fram við gerð skipu-
lagsáætlana og eins snemma í ferlinu og
unnt er. Þetta er í samræmi við aukna
aðkomu almennings að stefnumótun og
endurspeglar hversu miklu ákvarðanir um
skipulagsmál varða almenning.
Í öðru lagi eru skilgreindir fleiri land-
notkunarflokkar en áður. Þannig er
nú hægt að skilgreina varúðarsvæði
umhverfis starfsemi sem getur haft skað-
leg áhrif á heilsu og öryggi manna. Þá hafa
strandsvæði verið sérstaklega skilgreind
m.a. til að gera sveitarfélögum hægara
um vik að vernda strandlengjuna og bæta
aðgengi almennings að henni.
Í þriðja lagi eru felldar út lágmarkskröf-
ur um fjölda bílastæða. Sveitarfélög geta
komið bílastæðakröfum þannig fyrir í aðal-
skipulagi að svigrúm sé veitt til þéttingar
byggðar, sem leiðir hvort tveggja í senn
til sjálfbærari landnotkunar og eflingar
almenningssamgangna.
Í fjórða lagi er hverfisskipulag skilgreint
í reglugerðinni, sem tegund deiliskipulags
fyrir hverfi sem þegar hafa verið byggð.
Með því má greina hver séu helstu gæði
viðkomandi hverfis, hvað helst eigi að varð-
veita af yfirbragði þess og hverju megi
breyta. Slík skipulagsvinna á eflaust erindi
í fjölda hverfa, enda stór hluti þéttbýlis
kominn á þann aldur að þar sé ástæða til að
varðveita byggingarsöguna.
Fleira mætti telja til en meginefnið er
það að með nýrri reglugerð er lögð áhersla
á betra vinnulag við skipulagsgerð. Miklu
skiptir að takist vel við skipulag, enda er
þar lagður grunnur að umhverfi komandi
kynslóða.
Betra skipulag
SKIPULAG
Svandís
Svavarsdóttir
umhverfi s- og
auðlindaráðherra
➜ Miklu skiptir að takist vel
við skipulag, enda er þar lagður
grunnur að umhverfi komandi
kynslóða.
fáanleg
á ný!
Loksins
Gassalegir Grafarvogsbúar
Sigurður Hjartarson er formaður
Sjálfstæðisfélagsins í Grafarvogi.
Hann hefur verið í fréttum síðustu
daga eftir að hann lýsti því yfir á
borgarafundi að hann liti á Jón Gnarr
borgarstjóra og hans fólk sem hyski
og sagðist undrast að þau treystu sér
yfir höfuð til að koma í Grafar-
voginn. Svo fór að Sigurður
baðst afsökunar á óheppilegu
orðfæri. Ekki er langt síðan
Sjálfstæðisfélagið í Grafar-
vogi komst í fréttirnar fyrir
gassaskap, en í desember
fór á flot mynd þar
sem andlitum
Steingríms
J. Sigfús-
sonar, Ögmundar Jónassonar og
Helga Hjörvar hafði verið skeytt inn
á mynd af herskáum talibönum.
Grafarvægskir Sjálfstæðismenn eru
greinilega farnir að brýna kutana.
Orðabókin hefði bjargað
Það er gott að Sigurður baðst
afsökunar, fyrst honum fannst hann
ganga of langt. Hann hefði hins
vegar getað skýlt sér á bak við
orðabókina, en hyski þýðir
þar, auk illþýðis, fjölskylda
eða heimilisfólk. „Ég lít á ykkur
sem hyski,“ var því
kannski bara falleg
yfirlýsing um
samheldni fjöl-
skyldunnar?
Aptur skalt í iður fara
Árni Þór Sigurðsson, þingmaður
Vinstri grænna, var ósáttur við
fyrrum kollega sinn, Ásmund Einar
Daðason, sem hafði sakað Árna um
að reyna að koma Icesave-samning-
unum óséðum í gegnum Alþingi.
Hann mótmælti þessu í ræðustól,
sagði ummælin rógburð og ill-
mælgi og vísaði þeim „aftur
í þau iður úr hverjum þau
eru runnin“. Segið svo að
orðkynngi sé horfin úr
sölum Alþingis. Ætli Árni
Þór sé ákvæðaskáld?
kolbeinn@frettabladid.is