Fréttatíminn - 30.09.2011, Blaðsíða 6

Óskar Hrafn
Þorvaldsson
oskar@
frettatiminn.is

S T Ó R V I R K I
Íslensk listasaga er fimm binda
verk sem spannar tímabilið
frá síðari hluta 19. aldar til
upphafs 21. aldar.
U M 1 4 0 0 S Í Ð U R
Á A N N A Ð Þ Ú S U N D
L I T L J Ó S M Y N D I R

V Ö N D U Ð O G G L Æ S I L E G
Ú T G Á FA
Verkið er gefið út í samstarfi við
Listasafn Íslands. Í tilefni útgáfunnar stendur
safnið að yfirlitssýningunni ÞÁ OG NÚ.
S E M B R Ý T U R B L A Ð
Í M E N N I N G A R S Ö G U
Í S L A N D S
Samræður standa nú yfir milli þjóðkirkjunnar og
Guðrúnar Ebbu Ólafsdóttur, sem sakaði föður sinn
Ólaf Skúlason um kynferðislega misnotkun, um sátt
þeirra á milli líkt og gert var í málum Sigúnar Pál-
ínu Ingvarsdóttur, Dagbjartar Guðmundsdóttur og
Stefaníu Þorgrímsdóttur. Þær fengu fimm milljónir
króna hver í miskabætur.
Magnús E. Kristjánsson, formaður úrbótanefndar
kirkjunnar, segir í samtali við Fréttatímann að
samræður séu í gangi sem miði að því að skapa
sátt. „Þetta mál Guðrúnar Ebbu er öðruvísi vaxið
en kvennanna þriggja en við teljum mikilvægt að
skapa sátt við hana líka. Hvers eðilis sáttin verður
er algjörlega óljóst núna en við erum í það minnsta
að tala saman,“ segir Magnús.
 Sættir Guðrún Ebba oG þjóðkirkjan
Samræður um sátt í gangi
 Dómar alGEnGt að kynfErðiSbrotamEnn borGi Ekki miSkabætur
„Í raun eru þessar bætur
skammarlega lágar“
H éraðsdómur Suðurlands dæmdi í síðustu viku karl-mann í Vestmannaeyjum í sjö
ára fangelsi fyrir kynferðisbrot gagn-
vart þremur stúlkubörnum. Hann var
auk þess dæmdur til að greiða einni
stúlkunni þrjár milljónir í bætur,
annarri 800 þúsund krónur og þeirri
þriðju 400 þúsund. Fram kom í Frétta-
tímanum í sumar að algengt væri að
dæmdir kynferðisbrotamenn borguðu
ekki miskabætur. Fæstir þeirra eru
hins vegar eignamenn og því svarar
sjaldnast kostnaði að ganga að þeim.
Brotasjóður ábyrgist að greiða þolend-
um að hámarki 600 þúsund krónur en
sú upphæð hefur ekki hækkað síðan
lögin voru sett árið 1995. Upphæðin
sem íslenska ríkið tryggir er miklu
lægri en annars staðar á Norður-
löndum.
Í máli Ögmundar Jónassonar innan-
ríkisráðherra í Fréttatímanum í sumar
kom fram að ástæða væri til að endur-
skoða löggjöf um bætur. Bótaflokkar
skiptast í miskabætur og skaðabætur.
Miskabætur eru yfirleitt dæmdar
í kynferðisbrotamálum. Hámark
skaðabóta sem ríkið ábyrgist þolend-
um vegna líkamstjóns er tvær og hálf
milljón króna. Þetta vill ráðherra sam-
ræma. „Mér finnst,“ sagði Ögmundur
þá, „ekki gefið að það eigi að vera
ríkari ábyrgð gagnvart skaðabótum en
miskabótum, nema síður sé.“
„Ég tel mjög alvarlegt að ábyrgð
ríkissjóðs á greiðslu miskabóta til
fórnarlamba kynferðisbrotamanna
hefur ekki hækkað í sextán ár. Það
segir sig sjálft að því þarf að breyta,“
segir Álfheiður Ingadóttir, fulltrúi VG
og varaformaður allsherjarnefndar
Alþingis.
„Ég tel að við eigum að hækka þessi
mörk á ábyrgðargreiðslum en vil ekki
að sinni taka afstöðu til fjárhæðar,“
segir Mörður Árnason, fulltrúi Sam-
fylkingarinnar í allsherjarnefnd
Alþingis. „Í alltof fáum tilvikum fæst
þetta greitt aftur, og þá er ekkert að
leita nema í vasa skattborgaranna –
þess vegna eiga menn ekki að nefna
tölur út í loftið. Mér sýnist þó að
skaðabótahámarkið væri eðlilegt
markmið.“
„Það þarf að fara yfir og endur-
skoða viðmiðunarfjárhæðir í lögunum
frá 1995,“ segir Birgir Ármannsson,
fulltrúi Sjálfstæðisflokksins í alls-
herjarnefnd. „Allar verðlagsforsendur
hafa augljóslega breyst en um leið er
komin talsverð reynsla á framkvæmd
þessarar löggjafar. Eina breytingin
sem gerð hefur verið á lögunum á
síðustu árum var frekar tilviljunar-
kennd sparnaðarráðstöfun sumarið
2009. Ég hlýt að fagna því að innan-
ríkisráðherra áformi að beita sér fyrir
endurskoðun laganna, ekki síst um
fjárhæðarmörkin. Grundvallarreglan
á auðvitað að vera sú að dæmdir menn
bæti sjálfir fjártjón og miska sem brot
þeirra valda. Við höfum hins vegar
komið okkur saman um það kerfi að
ríkisvaldið komi með ákveðnum hætti
til móts við þolendur tiltekinna brota
og eigum að viðhalda því fyrirkomu-
lagi. Í samræmi við það verður auð-
vitað að endurskoða fjárhæðarmörkin
svo að löggjöfin nái tilgangi sínum.“
„Miska- og skaðabætur í öllum
bótaflokkum hér standast engan
samanburð við það sem gildir annars
staðar á Norðurlöndum. Í raun eru
þessar bætur skammarlega lágar og
lítil framþróun hefur orðið í að hækka
þær eða binda þær á einhvern hátt við
vísitölu,“ segir Vigdís Hauksdóttir,
fulltrúi Framsóknarflokksins í alls-
herjarnefnd. Það er alfarið í höndum
löggjafans að taka pólitíska ákvörð-
un um hvort hækka eigi miska- og
skaðabætur. Ég kem til með að styðja
endurskoðun á hámarki bóta í erfiðum
málaflokkum eins og t.d. til þolenda
kynferðisbrota, bóta til eftirlifendum
þeirra sem eru myrtir, þeirra sem
hljóta varanlega örorku eftir vinnuslys
eða bílslys og svo framvegis. Það eru
fyrst og fremst þessir málaflokkar
sem eiga að vera í hæsta bótaskala og
aðrar miska- og slysabætur síðan að
miðast við þær upphæðir.“
Þór Saari, fulltrúi Hreyfingarinnar
í allsherjarnefnd, segir miskabætur
alltof lágar en vandasamt sé að finna
rökrétta leið að ákvörðun þeirra.
Jónas Haraldsson
jonas@frettatiminn.is
Samdóma álit þingmanna að ábyrgðargreiðsla bótastjóðs verði hækkuð. Hann ábyrgist að
hámarki 600 þúsund króna greiðslu til þolenda en sú upphæð hefur ekki hækkað frá árinu 1995.
Þingmenn eru sammála
um að endurskoða þurfi
viðmiðunarfjárhæðir
í lögum um brotasjóð.
Algengt er að dæmdir
kynferðisbrotamenn
greiði ekki miskabætur
en ríkið ábyrgist að
greiða þolendum að
hámarki 600 þúsund
krónur. Ljósmynd/Nordic
Photos/Getty Images
Endurskoða
verður
fjárhæðar-
mörkin svo
að löggjöfin
nái tilgangi
sínum.
6 fréttir Helgin 30. september-2. október 2011