Fréttatíminn - 08.07.2011, Blaðsíða 20

M
arkþjá l f un er
alveg mögnuð
tækni sem dreg-
ur fram það besta
í fólki og gefur því
tækifæri til að vera besta útgáfan af
sjálfu sér,“ segir Edda Jónsdóttir
mannréttindafræðingur og útvarps-
kona en hún er búsett í Noregi og
hefur lagt stund á nám í alþjóðleg-
um skóla í markþjálfun síðastliðið
ár. „Þegar Félag markþjálfunar á
Íslandi var stofnað heyrði ég fyrst
minnst á markþjálfun. Þá fór ég á
stuttan kynningarfund og heillað-
ist strax af þessu. Ég ákvað stuttu
seinna að ráða mér markþjálfa og
við unnum saman í marga mánuði.
Það sem minn markþjálfi gerði fyr-
ir mig var svo magnað að ég hugs-
aði með mér að ef ég gæti gert það
sama fyrir þó ekki væri nema eina
manneskju þá væri það þess virði að
læra þetta.“ Meðal þess sem Edda
fékk út úr markþjálfuninni var að
forgangsraða í lífinu. „Ég áttaði mig
á því hvað það var sem skipti mig
mestu máli í lífinu og hætti að líta
á drauma mína eins og fjarlægar
skýjaborgir. Markþjálfunin snýst
í raun um að draga draumana nið-
ur úr skýjunum, horfast í augu við
þá og segja: Þú ert draumur minn
– hvað ætla ég nú að gera til að þú
verðir að raunveruleika í lífi mínu?“
Edda segir það mikil forréttindi
að fá að gegna hlutverki markþjálfa
í lífi annarra en mikilvægt er að það
ríki fullt trúnaðarsamband milli
markþjálfans og viðskiptavinarins.
„Markþjálfun beinist algjörlega að
þörfum og löngunum einstaklings-
ins og hefur í raun og veru það eitt
að markmiði að framtíð viðskipta-
vinarins geti orðið sem björtust. Það
getur til dæmis verið gott að spyrja
sig að því, þegar við tökum ákvarð-
anir eða erum að kljást við eitthvað,
hvort þetta muni skipta máli eftir
fimm ár. Ef hugsað er um hlutina
í stærra samhengi breytist oft við-
horfið.“ Að sögn Eddu snýst hlut-
verk markþjálfa einmitt oft um það
að aðstoða fólk við að breyta um
sjónarhorn. „Þetta er ekki ráðgjöf.
Markþjálfinn byggir á þeirri hug-
myndafræði að svörin liggi alltaf
hjá viðskiptavininum en samt sem
áður aðstoðar markþjálfinn fólk
með ákveðnum aðferðum við að sjá
hlutina með öðrum augum.“
Samviskubit yfir skókaupum
„Næstum því allir sem eru með mér
í náminu er að koma úr öðru starfi
og eru því með einhvern bakgrunn.
Flestir nýta sér þá kunnáttu og lífs-
reynslu sem þeir hafa og byggja
sína markþjálfun á því. Ef fólk hefur
til dæmis unnið í viðskiptum fer það
oft í þann geira og starfar jafnvel hjá
fyrirtækjum og þjálfar bæði leiðtoga
og hópa í að ná markmiðum sínum.“
Edda er með bakgrunn úr mann-
réttindum og dagskrárgerð í út-
varpi sem hún nýtir sér við mark-
þjálfunina. „Í störfum mínum hefur
mér alltaf fundist áhugaverðast að
fá tækifæri til að spyrja fólk spurn-
inga. Ég vil vinna með þessi nánu
augnablik þar sem fólk deilir jafn-
vel sínum innstu þrám og vinnur
að því að láta drauma sína rætast.
Oft nægir það eitt að fá að segja
hlutina upphátt til að finna lausn-
ir.“ En markþjálfinn vinnur líka við
að lesa á milli línanna. „Stundum
getur það sem er ósagt verið mikil-
vægasti punkturinn. Við heyrum
stundum ekki í sjálfum okkur og
verðum ringluð af þeim ráðum sem
fólkið í kringum okkur er að gefa
okkur. Fjölskylda og vinir bera um-
hyggju fyrir okkur en eru ekki endi-
lega hlutlaus þannig að það getur
haft úrslitaáhrif að vinna með ein-
hverjum sem helgar tíma sinn og
athygli algjörlega því að hlusta og
spyrja okkur krefjandi spurninga.
Stundum þarf að stilla manni upp
við vegg og það gerir það að verkum
að maður kemst ekki upp með að
vera fastur einhvers staðar.“ Edda
sérhæfir sig einmitt í því að ráðast á
undirliggjandi hugmyndir fólks sem
fá það til að upplifa að það sé fast í
sömu sporum og komist hvorki lönd
né strönd. „Einfalt dæmi, sem marg-
ar konur þekkja sig í, væri til dæmis
að fá samviskubit yfir að kaupa sér
skó. Jafnvel þótt konuna vanti skó
læðist kannski að henni sú hugsun
að hún hefði frekar átt að kaupa eitt-
hvað nýtt á barnið sitt. Þegar við-
komandi er spurð út í hvað liggi að
baki kemur kannski í ljós að hún
ólst upp hjá einstæðri móður sem
innrætti henni að peningar yxu ekki
á trjánum og það ætti því ekki að
eyða þeim í óþarfa. Móðirin meinti
að sjálfsögðu vel, og það er alveg
satt að það þarf að fara vel með pen-
inga, en engu að síður átti hún ekki
endilega við að dóttirin mætti ekki
kaupa sér skó. Með ákveðnum að-
ferðum gæti þessi kona losað sig við
þá hugmynd að hún væri að eyða
peningum í vitleysu þegar hún
keypti sér skó og fengi tækifæri í
markþjálfuninni til að laga sig að
annarri hugmynd um peninga sem
þjónaði betri tilgangi í lífi hennar og
gerði það að verkum að hún færi að
njóta þess að kaupa skó þegar hún
þyrfti á því að halda í stað þess að
fá samviskubit yfir kaupunum. Eins
er hægt að yfirfæra svona dæmi á
manneskju sem gegnir starfi for-
stjóra en upplifir sig ekki sem leið-
toga. Þá er hægt að skipta út hug-
myndum hennar eða hans um hvað
það er að vera leiðtogi.“
Að skrifa bók á sex mánuðum
Markþjálfun getur nýst við ýmsar
aðstæður. „Ef fólk vill breyta um
starfsferil er til dæmis hægt að
spyrja sig að því hvað maður myndi
gera ef maður ætti sjö mánuði eftir
ólifaða og forgangsraða þannig í líf-
inu. Það er svolítið ýkt spurning en
fær mann til að hugsa hlutina upp á
nýtt. Svo er til dæmis hægt að setja
sér það markmið að ætla að vera bú-
inn að skrifa bók eftir hálft ár. Þegar
lagt er af stað kemur ef til vill í ljós
að það þarf lengri tíma í rannsókn-
arvinnu en verkið er hafið og komin
áætlun sem vísar veginn og þá er
hálfur sigurinn unninn.“
Auk þess að setja sér markmið
er lagt mikið upp úr því í markþjálf-
un að fagna áfangasigrum. „Við
gleymum oft hve það er mikilvægt
að fagna á leiðinni. Það gefur okkur
aukinn kraft og því er mikilvægt að
verðlauna sig með einhverjum hætti
þegar ákveðnum áfanga er náð.“
Aðferðir markþjálfunarinnar
byggist á ýmiss konar rannsóknum,
meðal annars úr jákvæðri sálfræði.
„Markþjálfunin nýtir ýmislegt sem
kemur sér vel úr öðrum greinum. Í
rannsókn sem gerð var á hópi fólks
sem nær markmiðum sínum kom í
ljós að þessi hópur á það sameigin-
legt að skrifa niður markmið sín.
Í annarri könnun var leitt í ljós að
aðeins fimm prósent fólks skrifar
niður markmið sín og því er mik-
ilvægt að hvetja fólk til að skrifa
niður raunhæf markmið og vinna
með ákveðin tímamörk. Svo er allt
í lagi að endurskoða þessi markmið
þegar eitthvað óvænt kemur upp á.
Tímaramminn er ekki greyptur í
stein heldur getur hann þróast og
ýmislegt komið upp á en maður er
að vinna að því með marktækum
hætti. Það er eitthvað sem gerist
þegar maður skrifar hlutina niður.
Þá tekur maður ábyrgð á því sem
maður er að vona og því er erfiðara
að láta drauminn fara fram hjá sér.
Það er eins og það sé minni hætta á
að svíkja sjálfan sig ef draumarnir
eru skrifaðir niður. Þannig aðstoðar
markþjálfunin fólk við að lifa lífinu
sem það hafði bara látið sér nægja
að dreyma um í einrúmi.“
Þóra Karítas Árnadóttir
thorakaritas@frettatiminn.is
Markþjálfun
breytti lífinu
Edda Jónsdóttir Segir það
forréttindi að fá að gegna hlut-
verki markþjálfa í lífi annarra.
Ljósmynd/Karl R. Lilliendahl
Edda Jónsdóttir mannréttindafræðingur er búsett í Noregi en
starfar við markþjálfun um allan heim. Hún hefur ástríðu fyrir
því að hjálpa fólki að horfast í augu við drauma sína og segir
mikilvægt að vinna markvisst að því að láta þá rætast.
Fimm heilræði úr markþjálfun Eddu:
1. Skrifaðu niður markmið þín og tímasettu þau.
Þannig geta draumar þínir orðið að veruleika.
2. Byggðu á styrkleika þínum og lífsgildum.
3. Finndu hugrekki til að horfast í augu við það sem
heldur aftur af þér.
4. Breyttu því sem þarf að breyta – það er aldrei of seint!
5. Hlustaðu á innsæið og mundu eftir þakklætinu.
Með aðstoð Skype starfar Edda
með fólki víðs vegar að. „Ég
hef verið með indverska konu
í markþjálfun og markþjálfinn
minn býr í Bandaríkjunum.
Svo það er auðvelt að vinna
við þetta starf hvar sem er í
heiminum en auðvitað dreymir
mig um að geta komið aftur
til Íslands og sinnt ennþá fleiri
Íslendingum.“ Frekari upplýs-
ingar um markþjálfun Eddu er
að finna á eddacoaching.com en
einnig er að finna ýmiss konar
fróðleik á markthjalfun.is
20 viðtal Helgin 8.-10. júlí 2011