Prentarinn - 01.09.1995, Blaðsíða 18

- NORDISK FORUM -
Norrænir karlmenn
ÓLÍKIR EINSTAKLINGAR - ÁÞEKK REYNSLA
Margrét Friðriksdóttir
Þetta var yfirskrift kariaráðstefnu
sem Norræna ráðherranefndin
boðaði til þann 27.-28. apríl sl. í
Stokkhólmi og var aðallega ætluð
körlum, þar sem leitast var við að
svara eftrirfarandi spumingum:
• Hvemig eru norrænir karlar?
• Hvernig þjóðfélag dreymir
norræna karlmenn í framtíð-
inni?
• Hverjar eru óskir og kröfur
karla á baráttunni fyrir rétt-
læti í samskiptum kynjanna?
• Hvaða ljón sjá karlar á þeim
vegi?
• Hvemig geta norrænir karl-
menn beitt sér fyrir betra
þjóðfélagi?
Þessa ráðstefnu, sem haldin var
í afar karlmannlegu umhverfi, þ.e.
í gamalli bílaverksmiðju sem búið
er að gera upp sem ráðstefnumið-
stöð, sóttu um 500 manns. Þar af
voru 70% karlar. Á fjórða tug ís-
lendinga sátu ráðstefnuna og af
þeim voru fjórir fulltrúar frá
Félagi bókagerðarmanna.
Líkt og á öðrum ráðstefnum af
þessari stærðargráðu var yfir-
gripsmikið efni í boði og þátt-
takendur urðu að velja milli
fyrirlestra og málþinga um ólík
efni eins og stríð og karlmennsku,
fæðingarorlof karla og feðra-
fræðslu, uppvaxtarvandamál
drengja og karlmannlega umönn-
un, áfengisneyslu, kynvald karl-
mannsins og ofbeldi.
Það sem einkenndi þessa ráð-
stefnu að mínu mati var hversu
mikil einlægni ríkti meðal þátttak-
enda og hversu áberandi var hvað
mönnum var mikið niðri fyrir.
Karlar eiga greinilega í erfiðleik-
um með að staðsetja sig í tilver-
unni í breyttu þjóðfélagi í kjölfar
áratuga jafnréttisbaráttu kvenna.
Það er þó Ijóst að á sama hátt og
konur hafa verið að hasla sér völl
úti í samfélaginu hafa karlar
mikinn áhuga á að taka í auknum
mæli þátt í heimilisstörfum og
barnauppeldi. Þeir vilja koma inn
á heimilin á sínum forsendum og
berjast fyrir jafnrétti á við konur
þegar kemur að heimilis- og fjöl-
skyldumálum. Þessi mál eru í
miklum ólestri hér heima, en allur
réttur karla er afleiddur af rétti
móður.
Umræða um karlmennsku og
karlmennskuímyndina var mjög
áberandi á ráðstefnunni. Myndir
af körlum í auglýsingum var mjög
athyglisverð skoðun á markaðs-
setningu karlmennskunnar og
fyrirlestur sem Ástþór Ragnarsson
flutti vakti mikla og almenna
athygli. Yfirskriftin var „Gjald
karlmennskunnar" en í erindinu
sýndi hann fram á með tölfræði-
legum.upplýsingum hve mjög
karlkyninu er hættara í tilverunni
en kvenkyninu. Frá vöggu til graf-
ar er mun meira brottfall karla en
kvenna af völdum ótímabærs
dauða, vegna slysa, sjálfsvíga og
sjúkdóma. Ástæður þessa liggja
m.a. í að lífsmynstur karla er
hættulegra en kvemia, þeir stunda
hættulegri störf, keyra meira,
neita frekar áfengis í óhófi, reykja
meira og eiga oftar en ekki í erfið-
leikum með að tengjast tilfinn-
ingalega við aðrar manneskjur.
í lok ráðstefnunnar voru nokk-
ur atriði fest á blað, punktar sem
norrænir karlar vilja að hafi
forgang til aukins jafnréttis.
1) Ógiftir foreldrar eiga sjálf-
krafa að öðlast sameiginlegt
forræði yfir börnum sínum.
2) Báðum foreldrum á að gefast
kostur á launuðu fæðingar-
orlofi og möguleikar á sveigj-
anleika í töku þess eftir
aðstæðum.
3) Bæði kyn eiga að sinna
herskyldu. Ekkert land á að
fangelsa þá sem neita að
sinna herskyldu.
4) Ráða á fleiri karlmenn til
starfa á leikskólum og í
yngstu bekki grunnskóla.
5) Gera á samnorræna rann-
sókn á hvers vegna strákum
gengur verr í skólum.
6) Karla og ofbeldi ber að
rannsaka frekar í samhengi
og öllum körlum sem beita
ofbeldi á Norðurlöndunum á
að gefast kostur á meðferð
vegna þess.
7) Karlar lenda frekar í slysum,
ekki síst í tengslum við
atvinnu. Það ber að rannsaka
frekar.
Sem áhugamanneskja um jafn-
réttismál var mér það mikil og
ánægjuleg reynsla að fá tækifæri
til að sitja þessa ráðstefnu.
Persónulega bind ég miklar vonir
við þá vakningu sem hafin er
meðal karia. Eg trúi því staðfast-
lega að þegar kynin eru farin að
vinna að sama markmiði, þ.e.
jafnrétti, þá sjáum við fram á
mannvænna og réttlátara sam-
félag, fjölskylduvænt samfélag
þar sem allir einstaklingar eiga
jafna möguleika.
Að lokum vil ég þakka sam-
ferðamönnum mínum, Axel, Jóa
og Birgi fyrir ánægjulega og inni-
haldsríka samveru. Hér á eftir
fylgja sjónarmið þeirra á ráðstefn-
unni.
Með jafnréttiskveðju.
BIRGIR
RAGNARSSON
\(ið fórum frá Islandi fjórir félagar
frá FBM þann 26. apríl og komum
aftur þann 30.
Félagar okkar bókagerðarmenn
í Svíþjóð útveguðu okkur mjög
gott hótel fyrir lágt verð.
Ráðstefnan sjálf fór fram á
Nacka strand í gamalli bílaverk-
smiðju sem hefur verið breytt í
ráðstefnusvæði.
Mona Sahlin varaforsætis- og
jafnréttismálaráðherra Svía setti
ráðstefnuna, mjög athyglisverð
kona sem hefur verið nefnd sem
arftaki Ingvars Carlssonar. Þá var
sýnd nokkuð sérstök heimilda-
mynd um karla á Norðurlöndum,
„Karlmenn - hvað er það?"
Eftir hádegisverð flutti Ástþór
Ragnarsson erindi sitt sem hann
nefnir „Gjald karlmennskunnar",
nokkuð nöturlegar staðreyndir um
hvað það kostar að vera karlmað-
ur. Þetta vakti nokkra athygli og
fóru fram umræður á eftir.
Málþingin fóru nokkuð fyrir
ofan garð og neðan hjá mér vegna
þess að ég skildi ekki vel sænsk-
una. Sérstaklega var Finninn Juha
Siltala svæfandi.
Á föstudagskvöldið bauð Sig-
ríður Snævarr sendiherra okkur í
íslenska sendiráðið, þar var mjög
vel tekið á móti okkur og þaðan
fórum við f kvöldverð á góðum
veitingastað.
Á sunnudeginum flugum við
síðan heim reynslunni ríkari, eftir
mjög skemmtilega daga í Stokk-
hólmi.
18
PRENTARIUN 3/95