Prentarinn - 01.10.1999, Blaðsíða 20

Kirkja hefur sjálfsagt risið í Mið-
dal fljótlega eftir kristnitöku árið
1000. Elsta heimild um guðshús
þar er kirknatal Páls biskups
Jónssonar frá því um aldamótin
1200. Með vissu er verið að end-
urreisa kirkju í Miðdal skömmu
fyrir 1397, en ekki er vitað hvem-
ig hún hefur litið út. Elsta heimild
er lýsir sjálfu húsinu er frá 1623.
Það er þá lítil torfkirkja, sex staf-
gólfa, með timburstöfnum, óþilj-
uð með öllu að innan og fátæk-
lega búin. Frá árinu 1623 og fram
að því að núverandi kirkja var
reist, 1869, stóðu 9 torfkirkjur í
Miðdal. Þeirri seinustu var breytt
í timburhús árið 1855. Með tím-
anum urðu þær stöðugt vandaðri
og betur búnar. Kirkju þá er nú
stendur í Miðdal lét síðasti staðar-
haldari, séra Páll Sigurðsson,
reisa árið 1869. Forsmiður var
Guðmundur Þórðarson. Hún kost-
aði nýbyggð 643 rikisdali og 23
skildinga. Kirkjan er timburhús,
7,68 m að lengd og 5,10 m að
breidd. Hæð undir bita er 2,15 m,
undir hvelfingu 3,53 m, full hæð
6,30 m, en í tumburst 7,20 m.
Loft er á bitum í fremstu stafgólf-
um og gengt í það úr stiga í norð-
vesturhomi. Hún er klædd lista-
súð utan á veggjum en spjaldsúð
innan með tveimur sexrúðuglugg-
um á hlið, prýddum útsniðnum
bjórum, og einum af svipaðri gerð
á vesturstafni. Spjaldahurð er fyr-
ir kirkjunni með haglega gerðum
dyraumbúnaði. Framan á turni er
spjaldgluggi. Að fyrri tíma hætti
er kór skilinn frá kirkju með hálf-
þili. Hann er með bekkjum um-
hverfis og altari með gráðu og
grindum. Framan við hálfþilið
sunnan megin er prédikunarstóll
20 ■ PRENTARINN
og gengt í hann úr kór. Þar utan
við í framkirkju eru sæti með
bríkum á langslám í gólfi, bekkj-
arfjölum og langslám. Kirkjan var
í upphafi bikuð, með hvítum
gluggum og ómáluð innan. Hún
var fyrst almáluð 1902.1 tímans
rás voru gerðar nokkrar breyting-
ar á húsinu. Pappaþak var lagt á
kirkjuna 1893 og bárujám um
1906, cn alklædd jámi virðist hún
ekki vera fyrr en 1929. Um það
leyti var sennilega gluggum og
dyraumbúnaði breytt. A henni fór
fram gagnger viðgerð á ámnum
1948 til 1950 og þá var gluggum
á hliðum og turni enn breytt. Arið
1982 fól safnaðarfundur sóknar-
nefnd að vinna að viðgerð kirkj-
unnar þar sem hún var farin að
láta á sjá. I samráði og með sam-
þykki Þórs Magnússonar þjóð-
minjavarðar og húsfriðunamefnd-
ar var Hörður Ágústsson ráðinn
til að stjórna viðgerðinni. Leitast
var við að færa kirkjuna í upphaf-
legt horf að svo miklu leyti sem
unnt var. Til þess að svo mætti
verða var húsið mælt upp og
gagnskoðað jafnframt því sem
skjallegar heimildir um bygging-
arsögu þess voru rannsakaðar.
Verklegar framkvæmdir hófust
1984 og var þeim að fullu lokið
haustið 1988. Yfirumsjón með
því verki hafði Tómas Tryggva-
son en Herbert Grans sá um
málningarvinnu innanhúss. Fjöl-
margir aðilar lögðu fram fé, m.a.
Félag bókagerðarmanna. Miðdals
kirkja er þriðja elsta dæmi sunn-
anlands um fmmgerð þeirra timb-
urkirkna er leystu torfkirkjumar
af hólmi upp úr miðri 19. öld.
Hún er framlag hinna líttþekktu
smiða til endurreisnar íslenskrar