Fréttablaðið - 31.12.2011, Page 18

18
skoðun
31. desember 2011 LAUGARDACUR
FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
Úr vörn
egar frá líður verð-
ur ársins 2011 líklega
minnst sem árs mikilla
umskipta í efnahagslífi
íslands. Ársins þegar
þjóðin spyrnti sér kröftuglega frá
botninum og hóf sjálfbæra lífs-
kjarasókn. Þó enn glími allt of
margir við erfiðleika var þetta
árið sem umheimurinn og vaxandi
fjöldi landsmanna fengu aftur trú
á íslandi og þeim óþrjótandi tæki-
færum og krafti sem býr í landi og
þjóð.
I dagsins önn sjáum við þetta
e.t.v. ekki svo glöggt, en
flest þekkjum við þó úr
eigin umhverfi dæmin
um það hvernig hagur
þjóðarinnar batnar nú
jafnt og þétt. Það er
meira í launaumslaginu
enda hafa laun hækkað
að meðaltali um tæp 9%
frá því í fyrra og kaup-
máttur hefur vaxið um
3,4%. Það eru fleiri sem
hafa vinnu og fleiri sem
stunda nám. Atvinnu-
leysi hefur lækkað jafnt
og þétt, um 5.000 ný
störf hafa orðið til og
framhaldsskólar lands-
ins og háskólar hafa
sjaldan tekið við fleiri
nemendum. Fleiri og
fleiri ráða nú við skuldir sínar á
ný og eignastaðan batnar. Skuldir
heimila hafa nú lækkað um nær-
fellt 200 milljarða króna, eða um
10% að raungildi og fasteignaverð
hefur á liðnu ári hækkað um tæp
10%.
Hagur íslendinga batnar nú hrað-
ar en flestra annarra þjóða heims og
ólíkt því sem áður gerðist, skiptist
stækkandi þjóðarkaka jafnar en á
liðnum árum.
Það er þó sárt til þess að vita að
vegna hrunsins búa allt of margir
í sókn!
við skuldabasl og atvinnuleysi og
allt of margir hafa flutt búferlum
úr landi - vonandi þó tímabundið.
Aðgerðir ríkisstjórnarinnar miða
að því að bregðast við þessari stöðu
og svo mun áfram verða.
Þrátt fyrir þetta hafa kjör hinna
verst settu verið varin með skipu-
legum hætti. Kaupmáttur lægstu
launa hefur vaxið tvöfalt á við
almenn laun, vaxtabótum og barna-
bótum hefur í ríkari mæli verið
beint til hinna tekjulægri og skatt-
kerfinu hefur verið breytt með þeim
hætti að skattbyrðin hefur verið
færð af lægri tekjum yfir
á hærri tekjur og miklar
eignir. Vegna þessa hafa
60-70% skattgreiðenda,
eða um 80.000 einstak-
lingar, greitt lægra hlut-
fall tekna sinna í skatt en
fyrir hrun.
Engu að siður hefur
böndum verið komið á
ríkisfjármálin og vel-
ferðarkerfið varið. í stað
215 milljarða halla með
tilheyrandi skuldasöfn-
un í byrjun kjörtíma-
bilsins hillir nú undir
lækkun skulda og sjálf-
bæran rekstur ríkis-
sjóðs. Á sama tíma hafa
útgjöld til velferðarmála
aukist og eru nú hærri en
á hátindi góðærisins.
Atvinnuleysið mun halda áfram
að lækka, kaupmáttur launa og líf-
eyris mun áfram aukast og umbæt-
ur á velferðarkerfinu verða inn-
leiddar ein af annarri. Unnið er að
nýrri löggjöf um almannatrygging-
ar, sóknaráætlun í málefnum ungs
fólks, endurreisn fæðingarorlofs-
sjóðs og lengingu orlofsins í áföng-
um í 12 mánuði. Húsnæðiskerfinu
er verið að breyta með þeim hætti
að valfrelsi aukist og uppbygging
trausts leigumarkaðar og kaup-
JÓHANNA SICURÐARDÓTTIR
leiguíbúða verði raunverulegur val-
kostur við séreignastefnuna.
Skipan auðlindamála þjóðarinn-
ar er einnig verið að breyta með
þeim hætti að forræði og arður
þjóðarinnar af auðlindunum verði
tryggður til framtíðar. Unnið er að
stofnun Auðlindasjóðs sem ætlað
er að annast umsýslu og ávöxtun
auðlinda í eigu þjóðarinnar. Endur-
skoðun fiskveiðistjórnunarkerfis-
ins mun byggja á þeirri grund-
vallarforsendu að eignarréttur
auðlindarinnar sé hjá þjóðinni, en
útgerðarmenn geti leigt tímabund-
inn aðgang að auðlindinni gegn
eðlilegu gjaldi. Þá hefur Stjórn-
lagaráð afhent Alþingi frumvarp
að nýrri stjórnarskrá fyrir ísland,
þeirri fyrstu sem samin er frá
grunni af þjóðinni sjálfri. Nú hvíl-
ir sú skylda á Alþingi að afgreiða
frumvarpið með þeim hætti að
ný stjórnarskrá geti tekið gildi á
næsta kjörtímabili en áður en að
því kemur er mikilvægt að þjóðin
sjálf segi hug sinn til málsins í ráð-
gefandi þjóðaratkvæðagreiðslu.
Aðildarviðræður íslands við
ESB verða einnig leiddar til lykta
og á sama tíma má vænta þess að
ríki sambandsins muni koma sér
saman um aukið efnahagssamstarf
og traustari grundvöll evrunnar. í
lok kjörtímabils má því vænta þess
að íslendingar standi frammi fyrir
afar skýrum valkostum sem ráðið
geta miklu um framþróun hér á
landi, bæði efnahagslega og félags-
lega.
Á næstu misserum mun þó mestu
skipta að einstaklingar, fyrirtæki,
sveitarfélög og ríkisvaldið fylgi
eftir þeim jákvæðu umskiptum
sem orðin eru í íslensku efnahags-
lífi og sæki fram. Vegna árangurs
undanfarinna ára eru nú góðar for-
sendur fyrir kröftugri atvinnu- og
lífskjarasókn og í þeim efnum mun
ríkisvaldið ekki láta sitt eftir liggja.
Allt bendir því til að framundan séu
bjartir tímar á íslandi.
Ég óska landsmönnum öllum
gæfu og góðs gengis á komandi ári.
Jóhanna Sigurðardóttir,
forsœtisráðherra og
formaður Samfylkingarinnar.
99
Það er þó
sárt til þess
að vita að
vegna hruns-
ins búa allt
of margir við
skuldabasl og
atvinnuleysi...
Við áramót
Ilok árs er við hæfi að líta til baka
yfir hið liðna, hvort sem er á hinum
pólitíska vettvangi eða á öðrum svið-
um þjóðlífsins. Til gleðiefna telst
árangur fremsta íþróttafólks okkar
á alþjóðavettvangi, ekki síst kvenna-
landsliðanna í handknattleik og knatt-
spyrnu. íslenskir listamenn, eins og
Gyrðir Elíasson sem hlaut bókmennta-
verðlaun Norðurlandaráðs, halda einnig
áfram að bera hróður landsins víða. Nýtt
tónlistarhús var tekið í notkun, við fögn-
uðum aldarafmæli Háskóla íslands og 200
ára afmæli Jóns Sigurðssonar svo
nokkrir ánægjulegir viðburðir
séu nefndir.
Hins vegar verður ekki horft
fram hjá því að margir bundu
vonir við að á þessu ári myndi
hagur þeirra vænkast. Þær vonir
brugðust því miður þrátt fyrir að
ytri skilyrði hafi á margan hátt
verið hagstæð. Enn og aftur voru
skattar hækkaðir og aðrar álögur
auknar á fólk og fyrirtæki.
99
Umbrot víða um heim
Arabíska vorið breiddist hratt út
í ríkjum Norður-Afríku. Fyrstu
kosningarnar eftir mótmæla-
bylgjuna fóru fram í Túnis í októ-
ber og þóttu þær takast vel. Miklu
varðar að lýðræðisumbæturnar
verði varanlegar, að haldið verði
áfram á sömu braut og að lýðræðið
breiðist út til fleiri ríkja. Það er brýnt hags-
munamál íbúa svæðisins og um leið heims-
byggðarinnar allrar. Þvf miður er það hins
vegar langt í frá sjálfsagt.
Fjármálamarkaðir um allan heim hafa
skolfið á árinu og óróanum er enn ekki lokið.
Ríkisstjórnir í Evrópu, Bandaríkjunum og
víðar leita leiða til lausnar á skuldavandan-
um og áhyggjur af grundvelli samstarfsins
um evruna varpa skugga á framtíðarhorf-
urnar. Á sama tíma eru ýmis ríki Asíu enn
að auka efnahagslegan styrk sinn. Brasilía
og jafnvel Rússland eru á sömu braut. Þessi
breytta heimsmynd er meðal þess sem ríki
Evrópu reyna að bregðast við í tíma og fullt
tilefni er til að ræða af meiri alvöru hér á
landi.
Umsókn
um aðild að
ríkjasam-
bandi, sem
enginn veit
hvernig mun
þróast í ná-
inni framtíð,
skal haldið til
streitu.
Vannýtt tækifæri
Góður afli, ekki síst í uppsjávartegundum,
skilaði þjóðarbúinu gríðarlegum verðmæt-
um. í stað þess að nýta tækifærin sem í
sjávarútveginum felast er greininni haldið
í spennitreyju með stöðugum hótunum um
að kollvarpa stjórnkerfi fiskveiða. í sundur-
lyndi sínu getur ríkisstjórnin samt sem
áður ekki einu sinni komið sér saman um
með hvaða hætti kippa eigi stoðunum undan
útgerð og fiskvinnslu. Afleiðing þessa
stjórnleysis er hrun fjárfestinga. Án fjár-
festinga verður ekki sótt fram til bættra
lífskjara og samkeppnishæfni
landsins aukin. Án þeirra verða
ekki til ný störf. Fjandsamleg
afstaða til atvinnulífsins almennt
hefur dregið kjarkinn úr innlend-
um og erlendum fjárfestum.
En áföllin hafa ekki eingöngu
verið vegna aðgerða eða aðgerða-
leysis stjórnvalda. Öflugt eldgos
í Grímsvötnum minnti okkur
óþægilega á að þrátt fyrir allt
erum við á valdi náttúrunnar
og enn á ný sýndi það sig hve
mikilvægu hlutverki vísinda-
menn okkar og viðbragðssveit-
ir gegna. Þrátt fyrir þetta gos
og Eyjafjallagosið 2010 dafnaði
ferðaþjónustan á árinu og ára-
langt markaðsstarf skilaði sér.
Kannski er það vegna velgengn-
innar sem ríkisstjórnin telur rétt
........ að skattleggja ferðaþjónustuna
sérstaklega.
Hæstiréttur virtur að vettugi
Gamall draumur forsætisráðherra um
skipan stjórnlagaþings snérist upp í mar-
tröð þegar Hæstiréttur íslands komst
að þeirri niðurstöðu að kosningin hefði
verið ógild. Forsætisráðherra ákvað að
virða niðurstöðu Hæstaréttar að vettugi
og með stuðningi stjórnarþingmanna var
nafni stjórnlagaþingsins breytt og stjórn-
lagaráð skipað. Ráðið lauk störfum, tillög-
ur þess voru afhentar forseta Alþingis en
hafa ekki enn verið ræddar. Athygli vekur
að enginn alþingismaður hefur gert tillög-
ur ráðsins að sínum - tillögur sem kostuðu
skattgreiðendur um hálfan milljarð króna.
FRÉTTAB LAÐIÐ/GVA
BJARNI BENEDIKTSSON
Breytt Evrópa
Oft hefur það verið broslegt að fylgjast
með þegar forsætisráðherra neitar að horf-
ast í augu við staðreyndir og jafnvel gamlir
samherjar hennar sjá sig knúna til að taka
til máls. En tregða stjórnarflokkanna til að
horfast í augu við veruleikann er efnahagslegt
vandamál í sjálfu sér. Þessi tregða kemur ekki
síst fram i stefnu ríkisstjórnarinnar í Evrópu-
málum. Þrátt fyrir hinar miklu breytingar
sem eru að verða á Evrópusambandinu, ekki
síst vegna uppnáms í myntsamstarfinu og
skuldastöðu einstakra aðildarríkja, er hald-
ið áfram í blindni eins og ekkert hafi í skor-
ist. Umsókn um aðild að ríkjasambandi, sem
enginn veit hvernig mun þróast í náinni fram-
tíð, skal haldið til streitu. Slíkt er ekki aðeins
óábyrgt heldur beinlínis skaðlegt hagsmunum
íslensku þjóðarinnar. Varlega stíga þeir þó
fram, einn af öðrum, stuðningsmenn aðildar-
umsóknarinnar á Alþingi - þeir sem tryggðu
meirihlutann - og segjast aldrei hafa meint að
þeir vildu inn í sambandið.
Við eigum alla möguleika
í haugt lagði Sjálfstæðisflokkurinn fram
ítarlegar tillögur í efnahagsmálum. Meg-
inmarkmiðið er að skapa störf og verja
heimilin og fyrirtækin. Með raunhæfum
hætti er hægt að stórauka fjárfestingu,
styrkja atvinnulífið, fjölga störfum, draga
til baka skattahækkanir ríkisstjórnarinn-
ar og auka ráðstöfunartekjur heimilanna.
Nú við upphaf nýs árs er engin ástæða
til annars en líta með bjartsýni til fram-
tíðarinnar. Við skulum gefa okkur sjálfum
það heit að á nýju ári verði framtakssemi
fólksins í landinu virkjuð. Með því að leysa
úr læðingi krafta einstaklinganna mun
næsta framfaraskeið hefjast. En til þess
þarf nýja stjórn, - nýja stefnu.
Fyrir hönd Sjálfstæðisflokksins óska ég
landsmönnum öllum gleðilegs árs með ósk
um velfarnað á komandi ári.
Bjarni Benediktsson,
formaður Sjálfstœðisflokksins.