Læknablaðið - 01.02.1921, Blaðsíða 7

LÆKNABLAÐIÐ
21
eöa jafnvel lokun, eru sjaldgæf, en þó vert að mirinast þeirra, sérstaklega
þegar tekið er tillit til þess, hve lítið fæst í aðra hönd þótt pituitrin sé
notað við fæðingu fósturs, sem stutt er á veg komið. Við aborta er það
að eins móðirin, sem tillit verður tekið til, en við fæðingu fósturs, sem er
svo gamalt, að það getur lifað, verður að taka tillit til bæði móður og
barns, hvað sem gera þarf við fæðinguna. Það þarf að hlifa móðurinni
fyrir öllum óperatíónum, s'em ekki eru bráðnauðsynlegar og fyrir öllum
líkamsskemdum, sem hjá verður komist. En sú hætta fyrir móðurina, sem
oftast vofir yfir við pituitrin-notkun er, að binda verði enda á fæðinguna
með operation í þágu barnsins, vegna yfirvofandi asphyxiu. Sú hætta
er oft óútreiknanleg á undan, en þá er um að gera, að svo sé ástatt, að
ná megi barninu með sem minstri hættu fyrir móðurina, þ. e. a. s. við
höfuðstöðu verður höfuðið að vera tangartækt og orificium fullvíkkað eða
því sem næst. Ein hættan er sú, sem sjaldan er talað um og litið gert úr,
en þó þess verð að vera talin með, og það er ruptura perinei, sem tíðust
er hjá primiparae og því meiri hætta á, sem hríðarnar verða sterkari og
reka fóstrið út á skemri tíma.
Eirina mesta hættan, sem móðurinni stafar af pituitrininu er ruptura
uteri, sem þó varla kemur fyrir nema pituitrin sé notað eftir vitlausum
indikationum. En rupturan vofir yfir, þar sem grindarþrengsli eru, eða þar
sem fóstrið liggur svo, að það getur ekki fæðst að jafnaði, eiris og t. d.
við skálegu og ennisstöðu. Eg hefi rekið mig á þó nokkur tilfelli í tíma-
ritum af rupt. uteri eftir pituitrin, en oftast'' hafa þar verið grindarþrengsli
fyrir. í einni skýrslu, sem M u n d e 11* hefir safnað til 3952 pituitrin-
tilfellum, getur hann um 5 konur, sem dáið hafa, vegna ruptura uteri. Eitt
einkennilegt dæmi getur Herz um :** I-para með dálítið þrönga, rakitiska
gririd, portio ekki alveg útþynt og orificium 2 fingra vítt — gaf pituitrin
og við það rifnaði portio frá að framan í lac. anticum og krakkinn fædd-
ist gegnum rifuna — tamponade — sanatio. — Þetta bendir á, hve hættu-
legt getur verið að gefa pituitrin, þótt ekki séu grindarþrengisli, ef collum
er mjög rigid, eins og oft vill til á gömlum primiparae. í tilfelli H e r z
hefir collum ef til vill dregið sig saman við pituitrinverkunina, en það
mun þó vera mjög sjaldgæft við fæðingar á réttum tíma. Þó getur V o-
gelsberger*** um 2 tilfelliafstricturáorific.internum,vegnapituitrins,
stricturan lét þá fyrst undan, þegar pituitrinverkunin hætti. G i s e lf
varar líka við pituitrini meðan orificium er lítið, vegna strictur-myndunar,
en aftur á móti eru aðrir, sem aldrei haía séð slikt.
Það hafa líka sumir talið mb. cordis og nefritis contraindikationir fyrir
pituitrinbrúkun, móðurinnar vegna, t. d. Puppelff o. fl. Contraindik. vegna
mb. cordis byggjast aðallega á því, hvort konan þolir það aukna erfiði,
sem pituitrinbrúkun fylgir, og líka því, að pit. eykur blóðþrýstinginri, en
hættan getur varla verið mikil þar, því að pit. eykur blóðþrýstinginn að
* American journ. of obst. 73, 2. 1916 ref. Zentralbl.
** Zentralbl. f. Gyn. 1913, 20.
*** Archiv. f. Gyn. 99, 3.
t Zentralbl. f. Gyn. 1913, 5-
tt Monatsschr. f. Geb. u. Gyn. 38, 4.