Læknablaðið - 01.02.1921, Blaðsíða 8

22
LÆKNABLAÐIÐ
eins lítiS, eins og fyr seg'ir. Þó er vert a'S fara varlega viS mb. cordis.
sérstaklega aS gefa ekki stóra skamta í einu og líklega best aS varast
þá intravenöst viö mb. cordis. Eftir intraven. inject. kemur oft, og stundum
við subcut. inject., eins konar collaps, sem þó ekki varir lengi, eg hefi
séS þaö þó nokkrum sinnum á heilbrigöum konum. Á Naturforschever-
sammlung 1913* getur Wagner þess til, aS þessi collaps komi af arteriu-
contraktionum, sérstaklega í art. coronariae. Þessi aukni blóöþrýstingur mun
líka vera ástæöan til þess, að sumir telja nefritis og yfirvofandi ecclampsi
contraind. fyrir pituitrini.
Þegar viö nú snúum okkur aö hættum þeim, sem fóstrinu getur stafaö
af pituitrinnotkuninni, þá er það aðallega ein, sem yfir vofir í hvert ein-
asta skifti, og því meir, sem lengra er á fæðinguna liðið, og fóstrið þess
vegna ef til vill orðið mótstöðulítið. Þessi hætta er asphyxían, sem oft
kemur við eðlilegar fæðingar, án þess að hægt sé að segja hvers vegna,
en hún verður skiljanleg, þegar sterkar hríðar koma með stuttu millibili,
ef til vill „hríðastormur", sem dregur úr blóðrásinni í úterus, og gefur
ekki fóstrinu nægilegan tíma til þess að ná sér milli hríðanna. Nú er svo,
að reglulegur hríðastormur kernur oftast fyrir, ef pituitrin er notað meðan
útvíkkunin er lítil, og fóstrið því ekki búið að standa lengi fast í grind-
inni, og þá minni hættan að jafnaði, en alt um það verður alt af að vaka
vel yfir fósturhljóðunum, þegar pituitrin er gefið. Þrátt fyrir asphvxi-
hættuna hefi eg þó séð ráðlagt, að gefa pituitrin við yfirvofandi asphyxi,
en því að eins, að ekki variti nema herslumuninn til þess að koma barn-
inu í heiminn, og þá um leið að reyna sig við hríðarnar, hvort fljótara
verði, þær að reka út barnið, eða læknirinri að búa sig undir tangartakið.
Einnig verður að gá að j^ví, að altaf er barninu meiri hætta búin eftir að
vatnið er runnið, en áður.
Þess: þarf varla að geta, að hættulegft er líka fyrir fóstrið, eins og móð-
urina, að gefa pituitrin við ennisstöðu og1 skálegu, og yfirleitt ef búist
er við, að þurfi bráðlega að gera vendingu.
Séð hefi eg líka þess getið til, að pit. geti verkað beinlínis á hjarta fóst-
ursins, og af því geti stafað asphyxi (S p a e t h, W a gn e r**). H e c h t
& N a d e 1*** ráða það af dýratilraunum, að pituitrinverkanir á hjartað
séu vagusirritation og ráða því til þess, ef fósturhljóð verða hæg, að gefa
þá 1—1,5 mg. atropin subcutant, en hvergi hefi eg" rekið mig á, aö það
hafi verið reynt í praxis.
Skamtar þeir, sem pituitrin er gefiö i, eru venjulegast \\'2—1 ccm. af
extractinu, sem oftast hefir inni að halda 20°/o af glandula pituitaria eða
þeim hluta hennar, sem notaður er. Þessir skamtar, og jafnvel sltærri og
ítrekaðir skamtar, virðast vera alveg saklausir fyrir heilsu manna, einu ó-
þægindin af þeim munu vera þau, að stundum kemur ógleði og svimi og
nær því collapsus rétt á eftir, en stendur vanalega mjög stutt yfir og sýn-
ist lítið gera til. Gefið per os sýnist pituitrinið litil sem engin áhrif hafa.
Vanalegast er að nota pituitrinið subcutant eða intramusculert, og koma þá
* Zentralbl. f. Gyn. 1913, 41.
** Zentralbl. f. Gyn. 1913, nr. 5 og 41.
*** Wiener klin. Wochenschr. 1913, 47.