Læknablaðið - 01.11.1927, Blaðsíða 16

m
LÆKNABLAÐIÐ
þær aS verulegu leyti hættuminni og sjaldgæfari, en fyr á tímum, þegar
engin sótthreinsun þektist.
Nægir í þessu sambandi að minna á berklaveikina hér á landi. Á síð-
ustu 20 árum er óhætt að segja, að allvel hafi veriö framfylgt sótthreins-
unarfyrirmælum við dauða eða burtflutning sjú’klinga. Veikin hefir þó
fjarri því rénað í landinu, heldur sennilega aukist talsvert síðan sótthreins-
anir og aðrar sóttvarnir gegn henni voru teknar upp.
En sama er að segja um hinar algengu farsóttir víðsvegar um lönd, svo
sem taugaveiki, barnaveiki, skarlatssótt o. fl. Þrátt fyrir alt amstrið og
eiturlyfjaausturinn, hafa sóttirnar gosið upp á ný og á ný, alveg eins
og áður.
Þetta gat nú verið því aö kenna, að sótthreinsunaraðferðirnar, sem
tíðkaðar hafa verið, væru ekki nægilega róttækar drápsaðferðir gagnvart
sýklunum. Ýmsar tilraunir hafa lí'ka sýnt, að til þess að vinna til fulls
á sýklum, sem leynast í sorpi eða innan um lifræn efni, þarf mjög löng
áhrif sterkra eiturlyfja, og eru þá eiturlyfin að engu leyti gagnlegri, en
einfaldur sápuþvottur.
Hvað formalingufuhreinsun F1 ú g g e s snertir, hafa t. d. bæði
Neisser og ýmsir amerískir heilsufræðingar sýnt fram á, að hún sé
ófullnægjandi. Þá var eftir að vita hvað til bragðs skyldi taka. Þegar
svo sú skoðun tók að ryðja sér til rúms, að mest smithætta mundi stafa
af smitberum, þ. e. lifandi mönnurn en ekki dauðum, og síst dauðum hlut-
um, þá urðu nok'krir læknar svo djarfir að stinga upp á þvx, að fara að
spara sér allan eiturausturinn upp um veggi og loft, og láta sér nægja
einfalda en vandlega ræstingu með sápuþvotti, og viðrun híbýla og muna.
Þetta var reynt, og gafst vel — öldungis eins vel, ef ekki
betur en gamla sótthreinsunaraðferðin. Það voru Bandaríkjamenn, sem
gengu á undan í þessari nýbreytni.
Þessi staðreynd, um fánýtni eiturlyfjanna, styrkti aítur skoðunina um
að aðalhættan við smitflutning sé i mannheimi, meðal allra smitberanna
— sjúkra og heilbrigðra, en aðeins hverfandi meðal dauðra hluta.
Því betur sem að var gáð, hefir sá hópur manna vaxið, sem fundist
hefir saknæmur sem smitberar í ýmsum sóttum, eins og taugaveiki, kóleru.
barnaveiki, skarlatssótt, heilabólgu, mænusótt o. s. frv.
Samkvæmt athugunum i New lYork er talið sennilegt, að þar séu að
staðaldri um 60.000 bamaveikismitberar. Og hvað taugaveiki snertir, hefir
reynst, að alt að 25% sjúklinganna verði smitberar lengri eða skemri
tíma eftir bata. En eftir því má áætla, að í sumum löndum séu 1—2
af hverju þúsundi manna stöðugir, varasamir taugaveikismitbei'ar.
En lungnabólgusmitbera halda amerískir læknar svo fjölmenna, að
giska megi á að 20—25% allra íbúa megi reikna sem slika, í öllum norð-
íægari löndum. Og þar sem faraldur gengur af meningitis, er talið lík-
legt, að 10—20 sinnum fleiri séu smitberar þessarar veiki, en sjálfir
sjúklingarnir.
VI.
Carlos Chagas, landlæknir í Brasilíu, og fulltrúi þess lands í
heilbrigðisnefnd þjóðabandalagsins, hefir í málgagni þessarar nefndar,
„Office intemational d’Hygiene Publique", í maíheftinu 1926, birt ítar-