Læknablaðið - 01.11.1927, Blaðsíða 7

LÆKNABLAÐIÐ

Flestir telja, a?S sjúklingar meö hita, hafi ætíð hækkaö sökk;
vel kemur þaö heim viö, aS 16 mm. er lægsta sökk, sem eg hefi mælt
hjá sjúklingi með hita, og er þaS miðaö viö yfir 37,5° hjá liggjandi
sjúkling, þegar Sökkiö er mælt.
Á III. stigi er lítill munur á meöalsökki allra sjúklinganna og þeirra,
sem hafa holumyndun og sýkla, og stafar það af því, aö nálega allir
sjúklingar á því stigi hafa hvorttveggja.
Margir telja, aö sökkið hjálpi til aö greina sundur exsudativ og fibr.
berkla, en sá hængur er á þeirri skiftingu, að berklar eru venjulega sam-
bland af hvortveggja.
Eg hefi talið saman sökk þeirra, sem hafa aðallega exsudativ og hinna,
sem hafa aöallega fibrös berkla. Og eins og taflan sýnir, þá er yfirleitt
mjög mikill munur á sökkinu; en hinsvegar koma fyrir háar og og lágar
sökktölur við hvorttveggja, svo að sökkið eitt getur ekki greint þar í millj.
Margir telja einnig, að sökkið komi að gagni við greiningu á aktiv
og inaktiv berklum; væri mjög mikils vert, ef svo væri, því að oft er
slik greining erfið eða ómöguleg, nema með því að hafa sjúklinginn nokk-
urn tíma til athugunar; því að alloft haga hægfara lungnaberklar sér
þannig, að við og við koma fram greinileg aktivitets-merki, en þess á
milli virðast þeir algerlega inaktiv.
Eins og síðasta tafla ber með sér, þá er mikill munur á sökki við
aktiv og inaktiv berkla, en lágar sökktölur koma samt fyrir, þó um
aktivitet sé að ræða. Um það bil helmingur af þeim 96 sjúklingum, sem
höfðu eðlilegt sökk, höfðu ýmist byrjandi eða lítið aktiv berkla. Hins-
vegar var hjá sjúklingum með inaktiv veiki örsjaldan, og þá aðeins
lítið eitt hækkað sökk.
Iðulega kemur í ljós, að sökkið er aukið annað veifið, einkum þegar
samtímis eru önnur aktivitets-einkenni til staðar. Sökkið sýnir því, eins
og hitinn, augnabliksástand sjúklingsins; það er ætið aukið, þegar hiti
er, og miklu oftar, og gefur þá veigamiklar líkur fyrir aktiviteti.
Katz og Rabinowitsch, Kempner o. fl., leggja einkum áherslu á, að
sökkið komi oft að gagni við mat á árangri af pneumothorax-meðferð.
Sökk 15 sjúklinga, sem um nokkurn tima hafa haft pneumothprax
með fullum eða nokkrum árangri, er eðlilegt eða lítið hækkað. Oft hækk-
ar sökkið, ef veikin ágerist i betra lunganu, en einkum þó ef vatn (exsu-
dat) myndast.
Margir berklalæknar, t. d. Begtrup-Hansen og Helms vilja helst ekki
útskrifa ljúklinga, ef sökkið er aukið, enda þótt sjúklingarnir virðist að
öðru leyti heilbrigðir, af því hve oft þeir sjái recidiv hjá slíkum sjúk-
lingum. Kemur það vel heim við það, sem hér hefir verið sagt um
sökk í sambandi við aktivitet, en við höfum notað sökkið of stuttan
tíma til þess að hafa reynslu fyrir, hvers virði það sé til að ákveða bata-
horfur sjúklinga.
Eg hefi borið saman sökk þeirra sjúklinga, sem hafa allgóðar, og
hinna, sem hafa vafasamar eða slæmar batahorfur, en auðvitað verður
slík skifting ónákvæm. Sá samanburður er þannig: