Læknablaðið - 01.10.1928, Blaðsíða 11

LÆKNABLAÐIÐ
153
deyfingu viS að setja saman beinbrot, og þykir gefast vel, en börn mun
best vera aS svæfa reglulega.
ASsto'Ö veröur læknirinn aö hafa, til þess að geta notaö báöar hendur
viö aö koma brotinu í samt lag aftur. Aðstoðarmaður tekur um upp-
handlegginn og heldur honuni föstum, en læknirinn tekur í framhand-
legginn og hyperextenderar í olnbogaliönum og togar svo í. Meö þessu
snóti losast neöra brotiö, og nú er venjulega auövelt að ýta meö hinni
hendinni á brotendana og færa þá saman. Einstaka sinnum festast brot-
endarnir þá svo saraan, aö þeir skreppa ek,ki sundur aftur, þó aö slept sé,
en oftast nær þarf aö halda þeim. vel i skefjum, ]^vi að annars sækja þeir
aftur í sama farið. Vandinn er því hér sem oftar, aö búa svo um, að
ekki haggist, og hefir þaö veriö reynt með ýmsu móti. Það hefir ekki
reynst vel, aö binda um handiegginn beinan í olnbogaliö, því að varla
er ráölegt að binda svo fast um hann, hvort heldur er meö gibsumbúð-
um eða spelkum, að ekki geti haggast, og hvaö lítið lát, sem á verður,
þá toga upphandleggsvöðvarnir brotiö hæglega úr skorðum. Því hefir
veriö reynt aö leggja á teygju-umbúðir meö heftiplástri, en til þess þarf
sjúklingurinn aö liggja rúmfastur, með handlegginn á breiöri fjöl eða
borði, við rúmstokkinn. Er þá teygt í 3 áttir, en beygt í rétt horn um
olnbogaliðinn. Er þá fyrsti heftiplásturinn lagöur um upphandlegginn
neðan til og efra brotið togaö aftur. Annar heftiplásturinn liggur eftir
framhandleggnum endilöngum og togar á móti þeim fyrsta, en sá þriðji
liggur um framhandlegginn rétt neðan viö olnboga og teygir á upphand-
leggnum. í fyrsta og annan heftiplásturinn þarf aö toga 4 kílógr. þungi,
á fullorönum, en 6 kilógr. í þann þriðja. A bömum er helmingi minni
þungi nægilegur,
Aðferö þessi gefur góðan árangur, en oft er erfitt aö koma henni viö.
Fyrst er þaö, að sjúklingurinn þarf aö liggja rúmfastur, og þykir ])aö
stundum súrt í brotið, þegar ,,aöeins“ er um handleggsbrot aö ræöa.
Þá er annað þaö, að svona sjúklingar þurfa nákvæmt eftirlit og umonn-
un, svo að óhægt er aö koma því við, nema kostur sé á góðri hjúkrun.
Þá er til önnur aðferð, sem mikið er nú notuð og reynst hefir ágæt-
iega. Hún er í því fólgin, að beygja handlegginn sem mest má í olm
bogaliönum, tognar þá á m. triceps, og liggur sin hans sem spelka viö
brotið. Færa þarf brotið í lag á sama hátt og áður er sagt, og beygja
síðan í olnbogaliðnum, en gæta verður þess, að toga jafnt og þétt i upp-
handlegginn, meðan beygt er, til þess að neðra brotið skreppi ekki upp
og aftur á meðan. Nú er bundið um handlegginn í þessum stellingum.
og hann svo lagður í fetil eða látinn hanga í bandi, sem liggur upp um
hálsinn. Nóg er að binda um með venjulegu grisiubindi, og ekki er vert
að leggja baðmull um brotstaöinn; þess gerist ekki þörf og getur gert
skaða.
Hættan við þessa aðferð er aðallega sú, að mikil bevgja i olnboga-
liðnum þolist ekki. vegna þess, að blóðrásin til framhandleggs og hand-
ar verði ekki nægileg, sérstaklega þegar þar við l)ætist ef til vill mikil
blæðing í olnboírabótinni. Þarf því að vaka vel vfir s’úklingnum í fyrstu
og losa um umbúðiniar, fari að bera á truflun í blóðrásinni, t. d. hendin
að blána eða rmkill biúgfur að koma. Þó að nokkur b:úgur komi á hend-
ina, þarf það ekki að vera hættulegt og læknirinn getur verið rólegur