Læknablaðið - 01.02.1940, Blaðsíða 8

i8
LÆKNABLAÐIÐ
beint, viÖ þrýsting á h. fossa iliaca
(Mc. Burney), en eymsli a'Ö öðru
leyti óveruleg. Enga fyrirferðar-
aukningu að finna og perkussion
tympanitisk alsstaðar. Lifrardeyfa
eðlileg. Explorat. rectalis: Ekkert
óeðlilegt að finna. Þvagrannsókn:
-4- APS.
Sennilegt þótti, að sjúklingurinn
hefði appendicitis acuta og var þvi
strax eftir komuna, i aether-narc.
(Ombred.), gerð appendectomia í
gegnum Mc. Burney’s skurð. Lítið
eitt af tærum vökva í peritoneum.
Ileum-endinn, sem gengur yfir í
coecum, var, á ca. io cm. löngu
svæði, mjög rauður og bólginn og
veggurinn þyknaður. Bólgan var
mest neðst við valvula ileo-coecalis,
en fór svo smá-minkandi. Myndast
höfðu samvextir milli ileum-endans
og coecum, þannig, að appendix var
alveg horfinn og innilokaður á bak
við þessa samvexti. Eftir að þeir
höfðu verið losaðir, kom appendix
í ljós, og virtist hann alveg eðli-
legur að sjá. Engar bólgubreyting-
ar voru heldur sjáanlegar i coecum
eða colon ascendens. 1 Ileo-coecal-
horninu var ólögulegt eitlaberði, á
stærð við vænan barnshnefa. Ap-
pendix var tekinn og búið um stúf-
inn á vanalegan hátt, en meira ekki
aðgert. Síðan var sárinu lokað með
katgut og klemmum.
----o-------
Þetta er í stuttu máli það helsta,
sem um þenna sjúkling okkar er
að segja. — En nú vaknar spurn-
ingin, hvað vitum við um þenna
sjúkdóm, sem nefndur hefir verið
ileitis terminalis ?
Fyrstur til að rita ítarlega um
hann varð Crohn, ásamt Ginzlnirg
og Oppenheimar, árið 1932. Hann
lýsti þar gangi sjúkdómsins og þeim
einkennum, sem hann gefur. 1
fyrstu áleit Crohn, að sjúkdómur-
inn væri eingöngu bundinn við
neðsta hluta ileum og nefndi hann
því sjúkdóminn ileitis terminalis.
Iiann áleit þó, að stundum gæti
hann gripið yfir á coecum og colon
ascendens. Seinna hefir komið í
ljós, og hafa verið birt tilfelli því
til sönnunar, að sjúkdómurinn kem-
ur ekki einungis fyrir neðst í ile-
um, heldur getur hann einnig kom-
ið fyrir í öðrum hlutum þess og
það jafnvel án þess að neðsti hlut-
inn sé sýktur. I samræmi við það
var sjúkdómurinn nefndur ileitis
regionalis. Nú á seinustu árum hafa
verið birt einstöku tilfelli, sem lýsa
svipuðum breytingum í jejunum.
Jafnframt hefir komið fram sú
skoðun, að breytingarnar, sem fund-
ist hafa í coecum og colon ascen-
dens, væru óháðar bólgunni í ileum
kom þá fram nafnið enteritis regio-
nalis. Áður en Crohn birti ritgerð
sina, höfðu verið birt einstök tilfelli.
sem lýstu óspecifik granulomata i
ileum og coecum, og er sennilegt,
að sum þeirra hafi verið sama eðlis
og ileitis terminalis. — Árið 1937
ritar Svíinn Strömbeck um þenna
sjúkdóm. Hann telur réttmætt að
leggja, eftir sem áður, aðaláhersl-
una á bólguna neðst í ileum og
notar nafnið ileitis terminalis. Hið
sama héfi ég gert í yfirliti því, sem
hér fer á eftir, enda hefi eg aðal-
lega stuðst við ritgerð hans.
Eins og nafnið ber með sér, er
hér um að ræða bólgu í ileum. Bólg-
unni má skifta í fremur góðkynja
acut bólgu, — ileitis terminalis sim-
plex, — og svo aftur í hinn miklu'
alvarlegri sjúkdóm, — ileitis ter-
minalis chronica. — Sameiginlegt
fyrir báða þessa sjúkdóma (eða
sjúkdómsstig) er það, að þeir koma
aðallega fyrir neðst í ileum og þá
einkanlegá í námunda við valvula
ileo-coecalis; en eins og ég tók frain
áðan, er sjúkdómurinn ekki ein-
göngu bundfnn við þenna stað.