Læknablaðið - 01.02.1940, Blaðsíða 13

LÆKNAB LAÐ IÐ
23
mörgum tilfellum. Leukocytosis, alt
upp í 20.000, er og ekki óalgeng.
Langmikilvægasta rannsóknin, sem
hægt er aÖ gera til þess að þekkja
sjúkdóminn, er þó röntgenskoöun-
in. Á byrjunarstigi sjúkdómsins og
vi'ð ileitis terminalis simplex koma
oft fram breytingar í slímhúðinni.
Við ileitis terminalis chronica er,
svo að segja altaf, miklar breyting-
ar að finna, einkum eftir að sjúk-
dómurinn hefir staðið lengi. Kan-
tor hefir lýst aðaleinkennunum á
þenna hátt:
1. Defect í kontrastskuggann, rétt
ofan (proximalt) við coecum.
2. Óeðlileg lögun á neðstu ileum-
lykkjunni.
3. Útvíkkun á ileum-lykkjum þar
fyrir ofan.
4. Það, sem hann kallar „string
sign“.
Auk þess koma fyrir spasmar i
coecum og colon ascendens.
(Sýndar röntgenmyndir).
Þótt slíkar röntgenmyndir séu
mjög sérkennilegar fyrir þenna
sjúkdóm, og hljóti að gefa ákveðna
bendingu um hann, þá eru þær
samt engan veginn sérkennilegar
fyrir hann einan, heldur gefa þær
einungis til kynna þrengsli í ileum.
Svipaðar myndir koma fram við
aðra sjúkdóma, sem valda þrengsl-
um, svo sem við tuberculosis, lues,
actinomycosis og illkynja æxli.
Differential-diagnosis. Þeir sjúk-
dómar, sem sér í lagi koma til
greina til aðgreiningar frá ileitis
terminalis, eru appendicitis acuta,
colitis ulcerosa og tuberculosis ileo-
coecalis.
Aður hefir verið minst á það,
hversu erfitt og jafnvel ómögu-
legt er að greina ileitis terminalis
simplex frá appendicitis acuta. Geta
má þó þess, að sjúklingarnir eru
oftast nær ekki eins veikindalegir
við ileitis terminalis eins og við
appendicitis. Sömuleiðis eru peri-
toneal-einkenni ekki eins mikil. Við
ileitis terminalis chronica geta einn-
ið komið fyrir acut köst, sem líkj-
ast appendicitis, en þá finnst oft
fyrirferðaraukning og önnur ein-
kenni, sem bent gætu á abscess.
Það, sem einkanlega gerir það erf-
itt, að þekkja þennan sjúkdóm frá
appendicitis er það, að vanalega
eru sjúklingarnir það mikið veikir
og ástandið það alvarlegt, að
skjótra ákvarðana og aðgerða jiarf
við og ]dví ekki hægt að notfæra
sér Jtá rannsóknina, sem bestar upp-
lýsingar gefur viðvíkjandi sjúkdóm-
inum, nefnilega röntgen. Útkoman
vill því verða sú, að sjúklingarnir
eru skornir upp sem appendicitis-
sjúklingar, og fyrst j^egar inn í ab-
domen er komið, verður ljóst,
hvers kyns er. Gæta verður j)ó
þeirrar varúðar, að athuga ielum
nákvæmlega, ef ekki eru nægilegar
breytingar á appendix til að skýra
einkennin, því annars gæti sést yf-
ir sjúkdóminn.
Hvað snertir colitis ulc., j)á er
hinn tiði niðurgangur við il. term.
chronica einkenni, sem einnig er
mjög áberandi við colitis ulcerosa,
ekki síst j)ar sem bæði slím og blóð
kemur fyrir í hægðum við báða
þessa sjúkdóma; þó ber ef til vill
öllu meira á Jrví við colitis ulcer-
osa. Við ileitis terminalis chronica
eru jtó ekki tenesmi eins og við
colitis og við recto-romanoscopi
sjást ekki })ær breytingar, sem svo
títt er að finna við colitis ulcer-
osa. Sömuleiðis gefur röntgenskoð-
unin greinilegar og ákveðnar upp-
lýsingar, ekki síst ef komin eru
þrengsli. Ef fyrirferðaraukning
finst eða fistlar hafa myndast, gef-
ur ])að einnig bendingar í ákveðna
átt.
Langmestum erfiðleikum hvað
snertir differential-diagnosis, veld-