Læknablaðið - 01.02.1940, Blaðsíða 12

22
LÆK NAB LAÐ IÐ
chronica. Þeir eru aðallega tvenns
konar. Annarsvegar er óljós þrauta-
tilfinning í kviðnum, hingaÖ og
þangað, en þó oftast bundin við
h. fossa iliaca, og oft í sambandi
við máltiðir. Hinsvegar eru krampa-
kendir, mjög sárir verkir, sem
einnig standa í sambandi við mat-
inn. Ýmist koma þeir þá strax á
eftir máltiðinni, eða jafnvel á með-
an á henni stendur, en þó oft ekki
fyr en einni til tveim klst. á eftir
henni. Þeir standa oftast stutt, —
eina til nokkrar minútur, — og
þeim fylgir oft löngun til að hafa
hægðir; léttir þá sjúklingunum að
jafnaði strax, ef þeim tekst að
losna við hægðirnar. Verkirnir eru
oftast bundnir við h. fossa iliaca,
en geta þó verið dreifðir um all-
an kviðinn, verið í kringum nafl-
ann, eða undir bringspölum.
Algeng einkenni eru einnig upp-
þemba, lystarleysi, velgja og upp-
köst. Jafnframt þessum meira stað-
bundnu einkennum koma fram al-
menn einkenni. Megrun er algeng,
og stundum megrast sjúkl. mjög
mikið (alt að io kg. á mánuði í
verstu tilfellum) ; en í sumurn aft-
ur á móti, megrast þeir tiltölulega
lítið. Einnig kemur oftast fram
töluvert mikið blóðleysi og mátt-
leysiskend. Hitahækkun er algeng,
og oft er hiti allhár. Skiftast þá
oft á kaflar með hita og hitalausir.
Eftir því sem þarmurinn þreng-
ist, koma fram stöðugt greinilegri
ileus-einkenni, og er þá ekki óal-
gengt að sjá þarmhreyfingar á
kviðnum. Annars er furða, hversu
tæmingin getur gengið greiðlega,
þótt þarmurinn sé orðinn mjög
þröngur. 1 einu tilfelli var þarm-
lumen ekki víðara en sem svarar
blýantsdigurð og þó hafði röntgen-
grauturinn tæmst út að mestu eftir
sex tíma. Ileus-einkenni eru ekki
tilfærð nema í eitthvað hluta
þeirra tilfella, sem birt hafa verið.
Eitt af þeim einkennum, sem er
einna sérkennilegast fyrir ileitis
terminalis chronica, eru fistlarnir,
og er þá sérstaklega átt við fistla,
sem opnast út; hinir gefa oft eng-
in einkenni. Áður hefir því verið
lýst, hvernig fistlar myndast, ef
opnað er fyrir abscess og hann
tæmdur út. En það er einnig al-
gengt, að fistlar myndist í göml-
um appendectomi-örum, og er þá
oft liðinn langur tími, — jafnvel
ár, — frá því að botnlanginn var
tekinn. Þótt algengast sé, að innri
fistlar gefi lítil sem engin einkenni,
þá er það þó engan veginn altaf
svo og þá því aðeins, að fistil-
myndunin verði milli tveggja
þarma. Myndist aftur á móti fist-
ill inni í vesicula, seminalis eða
vagina, en slik tilfelli hafa verið
birt, hlýtur það að valda mjög mikl-
um óþægindum. Fistilmyndun kem-
ur fyrir i um það bil yí af hin-
um birtu tilfellum.
Diagnosis. Af því, sem sagt hef-
ir verið, sjáum við, að mjög erfitt
eða jafnvel ógerlegt er að þekkja
með vissu ileitis terminalis simplex.
Öll einkenni eru svo lík appendi-
citis-einkennum, að nærri er ómögu-
legt að greina þessa sjúkdóma að,
og eru því þessir sjúklingar oft
skornir upp, sem um appendicitis-
sjúklinga væri að ræða.
Öðru máli er að gegna um ileitis
term. chr. Þar koma fram svo mörg
sérkennileg einkenni, sem gefa i
skyn hvers kyns er, og þá sérstak-
lega eftir að fistlar hafa opnast út,
að mjög nærri lætur, að diagnosis
geti orðið nokkuð viss. Til þess að
gera hana enn öruggari má svo
framkvæma ýmsar rannsóknir. —
Sökkið gefur fremur litlar upplýs-
ingar, en þó er það hækkað í