Læknablaðið - 01.05.1950, Blaðsíða 15

LÆKNABLAÐIÐ
25
útbreiðslu fyrr en á síSustu 2
stríðsárunum, þegar farið var
að nota hana til differentialdia-
gnosis meðfæddra hjartasjúk-
dóma.
Notað er grannt katheter úr
plastik (venjul. nr. 8), sem
stungið er í vena mediana
cubiti. Þetta er gjört í stað-
deyfingu og oftast þarf að
skera inn á æðina á börnum.
Þeim er gefinn 2y2 tímum fyr-
ir aðgerðina, töluverður
skammtur af phenemal. Komið
geta fyrir krampar í æðunum,
ef of hægt er farið að reka inn
kathetrið. Þarf því að gjöra þaö
jafnt og liðlega. Kathetrið er
bundið við krana, sem hægt er
að festa á rafmagns-kondensa-
tor-manometer, þannig að allt-
af er hægt að mæla þrýsting
hvar sem oddur kathetersins er
staddur. Manometer þetta er
mikilsvirði og er það byggt af
Tybjerg Hansen og Warburg
(1947), og er nú tekið upp á
flestum stöðum, sem við þessar
rannsóknir fást. Sjúklingurinn
er hafður undir gegnumlýsing-
ar-skermi, þannig að hægt er
að fylgjast með hve langt oddur
kathetersins er kominn. Notað-
ur er eins lítill straumur og lág
spenna og hægt er, því að oft
getur gegnumlýsingatíminn
tekið um V2 klst., þótt venjan
sé ekki nema stundarfjórðung-
ur.
Meðan á aögerðinni stendur,
er tekið blóð frá ekki færri en
10—12 stöðum víðsvegar í
hjarta og æðum, oftlega frá
fleiri stöðum. Blóðið er tekið
þannig, að loft komist ekki að,
og súrefnismagn þess mælt
eins fljótt og auðið er. Reynt
er ávallt að taka blóð frá þess-
um stöðum: hægri og vinstri
arteria pulmonalis, truncus
arteriae pulmonalis, conus
pulmonalis rétt neðan valvulae
pulmonalis og á 1—2 stöðum í
h. ventriculus, frá h. atrium,
og síðast frá venae cavae sup.
og inf. Þrýstingur er alltaf
mældur rétt áður en blóð er
tekið, og eins þegar kathetrið
kemur inn í nýtt hjartahólf.
Þrýstingsmælingarnar og
súrefnisrannsóknir blóðsins eru
fyrst og fremst mikils virði,
þegar vitað er, hvar oddur ka-
thetersins er staddur innan
hjartans, þegar blóðið er tekið,
en þar gerir gegnumlýsingin
ómetanlegt gagn. Meðan á að-
gerðinni stendur, er sjúkling-
ur alltaf tengdur við hjarta-
línurits-áhald, og línurit tekið
við og við. Ekki mun ég ræða
nánar um þrýstingsmælingar
eða súrefnisákvarðanir blóðs-
ins, til þess er tími minn of
stuttur, en vil þó minna á, að
Tybjerg-Hansen getur þess, aö
hjá sjúklingum, sem ekki hafa
meðfædda hjartasjúkdóma,
finnist í einstaka tilfellum mis-
munur á súrefnismagni blóðs-
ins allt að 1 vol. % í sýnishorn-
um, sem tekin eru í sama