Læknablaðið - 01.08.1950, Side 23

L Æ K N A B L A Ð I Ð
81
æxlum í mjógirni, en 225 í
ristli, og í annað skiptið var
malign tumor í coecum einnig
til staðar.
Carcinoma getur komið fyrir
alls staðar í colon, en langoft-
ast 1 vinstri helming hans. Ef
rectum er talið með, koma'70 %
illkynja æxla fyrir í fectum og
colon sigm. Þau 30%, sem eftir
eru, skiptast jafnt mifli ann-
arra hluta ristilsins.
í hægri helming ristilsins er
innihaldið fljótandi, og æxlið
venjulega ,,polypoid“ og verð-
ur því ekki til alvarlegrar
hindrunar fyrr en seint.,
Eins og áður er sagt, kemur
krabbamein langoftast v. meg-
in í colon, einmitt þar sem
innihaldið er orðið tiltölulega
þétt og þrengsli í ristlinum
segja fljótlega til sín, meðan
æxlið er enn bundið við ristil-
vegginn.
Mikill hluti illkynja æxla, v.
megin í colon, vaxa einnig sem
hringlaga mein og þrengja
:íjljótlega lumen.
Vera kann að adenoma og
papilloma, sem koma alloft v.
megin í colon, séu orsök þess,
hve oft krabbamein finnst þar.,
Að minnsta kosti mun mega
rekja til þeirra, að ósjaldan
sjást margir primær tumorar
í einu og þó einkum í v. helm.
ing colon.
Klinik.
Illkynja æxli loka ekki colon
fyrr en sjúkdómurinn hefir
staðið lengi, og það gefur ávallt
til kynna alvarlega complica-
tion, sem spillir mjög bata-
horfum og möguleika á rót-
tækri aðgerð. Þess vegna er
mjög áríðandi að greina sjúk-
dóminn áður en veruleg tæm-
ingarhindrun er komin.
Aðaleinkenni ca, coli h. meg-
in eru breytingar á hægðum.
Venjulega verða þær örari.
Ulcererandi- eða polyp-canc-
erar í coecum eða colon ascend-
ens hraða faeces mjög þar í
gegnum. Snemma í sjúkdómn-
um getur aðeins verið óljós ó-
þæginda-tilkenning h. megin í
abdomen, sem verður greini-
legri og að stöðugum verk er
lengra líður. Þessi óþægindi eru
að nokkru vegna spasma 1 colon
ascendens þenslu á coecum þar
fyrir neðan, og geta líkzt recidi-
verandi og chron. appendicitis.
Seinna getur verkurinn orsak-
ast af því, að tumorinn vex
gegnum garnavegginn, og ef
það er á mótum appendix og
coecum, getur það leitt til
bráðrar botnlangabólgu.
Ef tumorinn vex inn í val-
vula ileocoecalis, getur það
valdið algerðri lokun á ileum
terminale með kolik-verkjum
kringum nafla. Vegna þess hve
æxlin h. megin í colon eru oft
stór, viðkvæm og æðarík, er oft
um mikla anæmia að ræða, og
ávallt ætti að hafa krabbamein