Bændablaðið - 14.11.2013, Page 42

43Bændablaðið | Fimmtudagur 14. nóvember 2013
rúmmetraverð á henni hefur hækkað
verulega á undanförnum árum.
Einnig leggja Norðmenn töluverða
áherslu á að byggja úr timbri, enda
mikið til af því í Noregi, og kynnti
Lars Erik nokkrar ólíkar útfærslur
í því sambandi. Í dag er hægt að fá
fjöldaframleiddar timbureiningar
sem að mörgu leyti minna á steyptar
einingar sem við þekkjum svo vel
hér á landi.

Islandshekk
Það var erfitt að horfa upp á
kynningu norska fyrirtækisins
Reime á þeim annars fjölbreytta
búnaði sem það framleiðir og selur,
en sala á svökölluðum Islandshekk
er það sem best gengur í norska
sauðfjárbændur nú. Islandshekk er
einfaldlega nákvæmt eftirlíking af
hinum þekktu íslensku gjafagrindum
sem framleiddar hafa verið hér á landi
um árabil og hafa nú eignast tvíbura
í Noregi. Annars er Reime með afar
fjölbreytt úrval af innréttingum og
tækjabúnaði fyrir alla bændur og
selur að heita má allt fyrir útihús
fyrir fjölþættan landbúnað. Sjón er
sögu ríkari en fyrirtækið er með fína
heimasíðu sem óhætt er að benda á:
www.reime.no
Velferðarstíur
Þó að hugtakið velferðarstía í
mjaltaþjónafjósi hafi verið þekkt í
nokkur ár er nýtt við fjóshönnun að
sjá nánast ekkert fjós hannað án slíkrar
stíu í dag. Velferðarstíu á ekki að rugla
saman við meðhöndlunarstíu enda
tvennt ólíkt.
Einar Iversen fjallaði m.a. um
hönnun fjósa með velferðarstíum en
hugmyndafræðin gengur út á að geta
notað einn mjaltaþjón sem þó sinnir
tveimur ólíkum og aðskildum hópum
kúa. Þetta kallar þó á gjörbreytta
hönnun fjósa með mjaltaþjóna, enda
byggir hönnunin á því að kýr þurfa
að geta gengið hringinn í kringum
mjaltaþjóninn.
Liggja í garðaúrgangi
Mörg önnur áhugaverð erindi voru
flutt, m.a. um þróun fjósbygginga
og mjaltatækni á Norðurlöndum,
um skipulag í fjósum, fjárhúsgerðir
á Íslandi og skemmtilegt erindi um
tilraunaverkefni í Danmörku þar sem
garða úrgangur er notaður sem undirlag
fyrir kýr með nokkuð góðum árangri.
Verkefnið er þó enn á tilraunastigi
og því full snemmt að fjalla nánar
um það en bæði þarf að hanna fjósin
með sérstöku loftunarkerfi í gólfinu
undir úrganginum sem og að lofta
hann reglulega svo allt gangi vel.
Afar fróðlegt verður að fylgjast með
niðurstöðum verkefnisins, þegar þær
liggja fyrir.
Öll erindin á netinu
Hafi framangreint yfirlit vakið áhuga
á erindunum má benda á að þau má öll
nálgast á vefslóðinni landbruksbygg.
no en á þeirri heimasíðu eru ótal aðrar
áhugaverðar upplýsingar um byggingu
búfjárhúsa, myndir og margar góðar
greinar um málefni búfjárbygginga.
Næst á Íslandi
Árið 2015 verður Nordisk byggetræf
haldin á Íslandi og verður hún haldin
í samstarfi við hin norrænu NJF sam-
tök. Ekki hefur enn verið ákveðið
með staðsetningu en fyrir liggur þó
að ráðstefnan verður dagana 9.–11.
september það ár.
Snorri Sigurðsson
sns@vfl.dk
Nautgriparæktardeild
Þekkingarseturs landbúnaðarins
í Danmörku
Stærsti svínakjötsframleiðandi
Kína, Shuanghui International
Holdings Ltd., keypti fyrir
skömmu stærsta svínakjöts-
framleiðanda heims, bandaríska
fyrirtækið Smithfield Foods. The
Wall Street Journal segir að kaup-
verðið hafi verið um 4,7 milljarðar
dollara. Þetta er stærsta kínverska
yfirtakan á bandarísku fyrirtæki
til þessa, en Morgan Stanley og
Bank of China lánuðu fyrir kaup-
unum.
Hér er um að ræða ein stærstu
viðskipti með landbúnaðarfyrir-
tæki í sögunni, en Smithfield er
umsvifamesta fyrirtæki í svínarækt
í heiminum. Svínabú á vegum þess
ala árlega upp um 14 milljón svín
og það vinnur árlega úr 27 milljón
tonnum af svínakjöti.
Opinbert ráðgjafaráð í Banda-
ríkjunum samþykkti viðskiptin.
Það hefur kynnt sér vandlega hvaða
afleiðingar þessi viðskipti geti haft
fyrir framboð á matvælum, versl-
unina, atvinnumarkaðinn og fækkun
fyrirtækja sem reka sláturhús í
Bandaríkjunum.
Deildar meiningar eru í Banda-
ríkjunum um þetta framtak Kínverja.
Andstæðingar viðskiptanna óttast
afleiðingarnar fyrir matvælaöryggi
þjóðarinnar, þ.e. að hún láti af
hendi yfirráð sín á viðskiptum með
grunnþörf hvers Bandaríkjamanns;
aðgangi að mat.
Áhyggjur af matvælaöryggi
Bandaríkjanna
Formaður samtaka bandarískra
bænda (National Farmers Union),
Roger Johnson, hefur dregið í efa
öryggisþátt þessara viðskipta fyrir
þjóðina. Hann telur að sú hætta sé
fyrir hendi að völd yfir bandarísk-
um matvælaiðnaði lendi í höndum
útlendinga. Þá varar Johnson einnig
við því að Kínverjar nái með þessu
miklum áhrifum og völdum yfir
bandarískum bændum og dreifbýli,
en hér eri í húfi fjórðungur svína-
ræktar í Bandaríkjunum.
Formaður samtaka svínabænda í
Iowa, Greg Lear, bendir aftur á móti á
að með samningnum aukist verulega
möguleikar á útflutningi svínakjöts
til Kína. Forstjóri Smithfield, Larry
Pope, lítur einnig á þessi viðskipti
sem gríðarlega mikla möguleika á að
fá aðgang að kjötmörkuðum í Asíu.
Engar breytingar.
Kínverjar fullyrða að Smithfield
muni halda áfram óbreyttri starf-
semi sinni undir óbreyttu nafni,
sem dóttur fyrirtæki kínversku sam-
steypunnar. Hvorki lokun Smith field
né flutningur þess til Kína komi til
greina.
Shuanghui er umsvifamesta kjöt-
fyrirtæki í Kína og umsetur árlega
2,7 milljón tonn af svínakjöti í 13
dótturfyrirtækjum sínum.
/ME/HKr.
Risaviðskipti í landbúnaðargeiranum:
Kínverjar búnir að kaupa stærsta
svínakjötsframleiðanda heims
– áhyggjur í Bandaríkjunum um áhrif kaupanna á matvælaöryggi þjóðarinnar
Sauðfjárrækt, kjöt
og aðrar afurðir
Haustið 1979 stóðu íslenskir
sauðfjárbændur frammi fyrir
katastrofu. Fé hafði fjölgað
veru lega árin á undan og náði
hámarki haustið 1978, tæplega
900 þúsund vetrarfóðraðar
kindur. Einmitt þetta sumar var
eins og markaðir fyrir dilkakjötið
okkar lokuðust, við blasti hrun hjá
íslenskri sauðfjárrækt. Við blasti
verðhrun á afurðum fjárbænda og
fjöldgjaldþrot.
Hvað var til ráða? Þáverandi
formaður Stéttarsambands bænda,
Gunnar Guðbjartsson, bóndi á
Hjarðarfelli, kallaði okkur sem
unnum sem ráðunautar í sauðfjárrækt
á sinn fund og bað okkur að leggja
fram tillögur sem mættu auðvelda
sauðfjárbændum og komast standandi
úr þeirri kreppu er við blasti. Hann
nefndi að e.t.v. væri hægt að auka
verðmæti afurða sauðfjárræktarinnar,
en stóla ekki bara á kjöt, ull, gærur
eða innmat, eða hvernig auka mætti
verðmæti þessara afurða. Eftir
nokkurra daga hugarflugsleikfimi
gekk ég á fund Gunnars og lagði
fyrir hann fimm tillögur um aðgerðir
til að auka verðmæti afurða sauðfjár.
Tillögurnar voru þessar.
Nýting sauðamjólkur til osta-
gerðar eða annarra afurða sem
vinna mætti úr sauða mjólk. Hér
var hugsað til heima framleiðslu,
sem reyndar var erfitt að koma
í fram kvæmd á þeim árum
vegna heilbrigðissjónarmiða.
Hugsunin var að tengja þetta
ferða þjónustu.
Feldfjárrækt. Þar er um að ræða
að auka verðmæti gærunnar
með úrvali, svo nota mætti
hana í pelsa eða aðra verðmæta
markaðsvöru.
Unglambaskinn til framleiðslu
á skinnavöru, s.s. hanska,
handtöskum o.fl.
Sérstök ullarframleiðsla, þar
sem reynt yrði að fá fram
eiginleika sem minntu á mohair.
Slátrun utan hefðbundins
sláturtíma, s.s. páskalömb,
jólalömb og slátrun að sumri,
sumarslátrun fyrir vaxandi
ferðaiðnað. Þetta var sett
fram 1980, áður en núverandi
ofvöxtur hófst!
Gunnar lagði þessar tillögur fyrir
stjórn Séttarsambandsins og fékk
þær samþykktar, þótt vitað væri að
sumir stjórnarmenn brostu að sumu
sem þarna var lagt til. Það sem
meira var, Gunnar lagði tillögurnar
og samþykkt Stéttarsambandsins
fyrir stjórn Búnaðarfélags Íslands og
bað um að látið yrði reyna á hvort
eitthvað af þessu væri skynsamlegt
og gæti gagnast íslenskri sauðfjárrækt.
Þetta mun hafa verið í eina skiptið
sem Stéttarsambandið skipti sér með
beinum hætti af stefnu í leiðbeiningum
búfjár.
Ég skrifa þessa grein til að vekja
athygli á að í fyrsta skipti hefur
fengist leyfi til að taka feldhrút inn
á sæðingastöð. Í næstu grein mun ég
fjalla um feldfjárrækt og þá eiginleika
sem feldfé hefur, og hugsanlegan
ávinning af henni.
Sveinn Hallgrímsson
fyrrverandi
sauðfjárræktarráðunautur
Fylgjast þarf vel með raflögnum í útihúsum
Leita á til annarra rafvirkja um
eftirlit með raflögnum í útihúsum
en þeirra sem upphaflega settu
kerfið upp. Það sagði Tor Henrik
Jule, formaður Norsvin, félags
svínabænda í Þrændalögum í
Noregi, á fundi um öryggi rafkerfa
í peningshúsum.
Tor lét yfirfara rafkerfið í
svínahúsi sínu í október í fyrra og
taldi það vera í góðu lagi á eftir.
Hann varð því undrandi þegar
opinberir eftirlitsmenn gerðu 40
athugasemdir við kerfið í desember,
þar á meðal á hitaleiðslu sem laga
þurfti í skyndingu. Aðrir bændur í
nágrenninu sem tóku þátt í verkefninu
höfðu sömu sögu að segja. Sé á annað
borð lagt út í verkefni sem þetta er
sjálfsagt að komast til botns í því og
spara þar hvorki tíma né fyrirhöfn.
Opinberir rafmagnseftirlitsmenn
sem unnu verkið voru sérhæfðir
í starfi sem þessu. Þá var könnuð
hitamyndun í kerfinu með myndavél
sem tók innrauðar myndir.
Bændum sem stunda búfjárrækt
hefur verið uppálagt að láta yfirfara
rafkerfi í útihúsum sínum á þriggja
ára fresti. Áratugur er síðan gefin
voru út opinber fyrirmæli um það.
Brunar á útihúsum eru sem fyrr
algengir í Noregi og mun tíðari en
í nágrannalöndunum. Kröfur um
hæfni rafmagnseftirlitsmanna hafa
hins vegar verið óljósar.
Tor Henrik Jule rekur svínabú með
yfir 100 gyltum. Hann elur grísina
upp í sláturstærð og ræktar korn til
svínafóðurs. Hann lætur yfirfara
rafkerfið í svínahúsinu þriðja hvert
ár. Síðast gerðist það í nóvember í
fyrra og um eftirlitið sá fyrirtækið
sem hafði sett upp kerfið.
„Mikilvægt er að skýrslan sem
verktakinn gerir um verkið sé svo
glögg að hún komi að notum við
eftirlitið. Hjá mér nýttist mér ekki
skýrslan frá verktakanum.
Skýrslan sem ég fékk frá
fyrirtækinu Elsikker var hins vegar
með mynd af hverjum stað í kerfinu
þar sem eitthvað var að, ásamt
lýsingu á því hvernig bæta mætti úr
því og hver gæti séð um þær úrbætur.
Með öðrum orðum, betri lausnir sem
vekja tiltrú,“ sagði Tor Henrik Jule.
Framleiðnisjóður landbúnaðarins auglýsir
eftir umsóknum um styrki úr sjóðnum,
sem falla innan þess ramma sem
sjóðnum hefur verið settur í bókun með
Búnaðarlagsamningi 2013-2017 og með
fyrirvara um framlag í fjárlögum 2014.
Að Framleiðnisjóður verði leiðandi stuðningsaðili við þróunar- og
nýsköpunarstarf landbúnaðarins m.a. með:
a. Stuðningi við rannsóknarstarf og aðra þekkingaröflun.
b. Stuðningi við nýsköpunar- og þróunarstarf.
c. Stuðningi við sérstakt orkuátak, sem ætlað verði að bæta orku-
nýtingu og auka hlut innlendrar orku til landbúnaðarnota.
d. Stuðningi við sérstakt átak til að efla og bæta búrekstur. Því verði
m.a. ætlað að auka framleiðni, bæta afkomu, stuðla að fjölþættari
nýtingu bújarða og fjölga atvinnutækifærum.
e. Stuðli að eflingu kornræktar, m.a. með stuðningi við grunnfjárfestingar
til markaðsfærslu á íslensku korni.
Kallað er eftir umsóknum frá bændum, samvinnuhópum bænda og
aðilum innan rannsókna- og þróunargeirans. Við ákvarðanatöku
um úthlutanir undir d-lið njóta forgangs þau verkefni sem fela í sér
verulega nýbreytni og sem hafa það að markmiði að stuðla að fjölgun
atvinnutækifæra í sveitum. Undir e-lið njóta þau verkefni forgangs
sem nýtast á félagslegum grunni.
Þá mun sjóðurinn veita styrki til framhaldsnáms (MS eða PhD) á
fagsviði sjóðsins.
Umsóknafrestur er til 31. janúar 2014 (póststimpill gildir)
Nánari upplýsingar má finna á heimasíðu sjóðsins www.fl.is, einnig má
senda tölvupóst á netfangið fl@fl.is eða hringja á skrifstofu sjóðsins
í síma 430-4300.
Umsóknum skal skilað til Framleiðnisjóðs landbúnaðarins,
Hvanneyrargötu 3, 311 Borgarnes.
Umsóknareyðublöð er að finna á heimasíðu sjóðsins, www.fl.is.