Læknablaðið - 01.03.1960, Blaðsíða 64

38
LÆKNABLAÐIÐ
unni vera varaforða tauga-
orku liennar. Skoðun þessa
slaðfesta þær breytingar, sem
verða á Nissl-kornunum og
öðru smákyrni í lífeðlislegum
og sjúklegum breytingum.
Magnið af ribonuclein-sýru,
sem fyrir hendi er hverju sinni,
gefur bendingu um það, Iiversu
fljótt taugungar muni örmagn-
ast við áreynslu, en eftir ])ví
fer einnig ástand Nissl korn-
anna.
Litleysi (chromophobia), er
stafar af rýrnun eða eyðingu
Nissl-kornanna, á sér stað eftir
langvarandi frumustarfsemi.
Kemur það i Ijós eftir mikla
langvarandi áreynslu, við súr-
efnisskort, eftir raflostmeðferð,
i ýmsum starfrænum sjúkdóm-
um, svo sem í oflæti, í kleyf-
hugasýki, í ölæði, í ellihrum-
leika, við eitranir og fleira.
Aðalbreytingarnar eru vax-
andi litleysi, og heilafrumurn-
ar verða fölleitar. Séu áhrif
])essi margendurtekin, lmign-
ar sumum pýramída-frumun-
um. Þær verða að nokkurs
konar frumuskuggum, deyja
svo að lokum og liverfa.
Kunnugt er um nokkra aðra
taugavaka-þætti. Mætti þar
nefna serotonin, cerebrotonin,
enceplialin, histamin, P-efni o.
s. frv. Lífeðlisleg áhrif þeirra
eru enn ekki könnuð til hlítar.
Sama efni getur verkað á ýmsa
vegu, jafnvel öfugt við fvrri
verkun á kerfi í mismunandi
starfrænu ástandi, líkt og að
framan getur um adrenalin og
ACH.
Fengizt hafa sannanir fyrir
því, að í þani eru bæði adren-
og eholinvirku vakarnir of
miklir. Minnir það á samdrátt
samverkandi og mótverkandi
vöðva samtímis og þá auknu
þenslu, sem fylgir því, þegar
lífveran býr sig undir flótta,
baráttu eða mögnun andspyrnu
gegn höggum. Aukin vöðva-
])ensla og vakaþensla er snar
þáttur í varnarkerfi lífverunn-
ar. Hvort tveggja eykur jafn-
framt næmleika fyrir sársauka.
(20).
Sársaukamörk.
Töluverður ágreiningur er
um það, livort sársauki skynj-
ast alltaf við sömu sársauka-
mörk í mönnum. Sumir halda
því fram, að í mönnum séu
þau furðu stöðug, án tillits til
aldurs, kyns eða menningar-
skilju-ða. Halda þeir því fram,
að sársaukamörkin við hita á
húð séu 45° + 1,7° Celsius.
Þetta hitastig framkalli tauga-
viðbrögð bæði hjá mönnum og
dýrum. Sama hitastig gildir
einnig sem brunamörk húðar-
innar. Hið nána samband á
milli vefjaskemmda og sárs-
auka af völdum hita er aug-
Ijóst.
Aðrir eru í andstöðu við
þessa skoðun (21). Halda þeir
því fham, að niðurstöður