Læknablaðið - 01.09.1960, Blaðsíða 59

LÆKNABLAÐIÐ
i
127
(atheromatosis). Hin fyrri er
æðakölkun í eldri skilningi, sem
vafalítiS stendur í nánu sam-
bandi við kólesteról-efnaskipti.
Fylgir þessu að jafnaði víkkun
á æðum að áliti Duguids. Hins
vegar telur liann svo æða-
þrengsli, sem stafi af segamynd-
un á sýnilega eðlilegu þeli (en-
dotheli) æða, segarnir skreppi
síðan saman og þekist nýju þeli,
og síðan endurtaki þetta sig æ
ofan í æ, þar lil æðagreinin lok-
ast. Frumorsök þessa telur Du-
guid vera truflun á blóðstorkn-
un, og hafa rök verið færð fyrir
þessu af öðrum vísindamönn-
um, sem gert hafa tilraunir til
að afsanna eða sanna þessa
kenningu. Þess er þó skvlt að
gela, að margir sjúkdómafræð-
ingar hafa litla trú á kenning-
um Duguids.
Hvað sem öllu þessu líður,
eru flestir sammála um,að loka-
stigið í infarkt-myndun sé fólg-
ið i eftirtöldum atriðum, og er
liér stuðzt við rannsóknir I.
Wrights o. fl.:
1. Segamyndun . . li.u.b. 72%
2. Þrengsli í æð, án
eiginl. lokunar . — 15%
3. Lokun vegna
blæðingar undir
þel............... — 3%
4. Lokun án sega-
myndunar eða
blæðingar.......... — ’ 8%
Má af þessu sjá, að segamynd-
unin er að flestra dómi það, sem
mestu máli skiptir, þó að ágrein-
ingur sé enn mikill um, hvað
stuðli að þessu.
Niðurstöður fyrrgreindra at-
liugana mynda hinn fræðilega
grundvöll nútímalækninga og
varnaraðgerða gegn kransæða-
sjúkdómum, þó að segja megi,
að þær iiafi til skamms tíma
verið að mestu studdar reynslu,
án tryggrar fræðilegrar undir-
stöðu. Ileilhrigð skynsemi
mælir með því, að meðan
ekki eru önnur ráð tiltæki-
legri, verði markmiðið að
hindra segamyndun í kransæð-
um, veggsegamyndun við in-
farkta með síðara storkuvarpi
(embolia), sem talið er að valdi
h.u.h. 10% dauðsfalla við in-
farkta, og loks segamyndun í
bláæðum, sem veldur veruleg-
um liluta dauðsfalla við hvers
lconar sjúkdóma, sem langlega
fylgir. Tækist að Iiindra sega-
myndun í kransæðum, þar til
náttúran hefur fengið tóm til að
mynda nægilega hliðarhlóðrás,
er óliætt að fullvrða, að það
myndi skipta meira máli en
nokkur önnur varnarráðstöfun,
sem mönnum kemur nú til hug-
ar. Af þessu leiðir aftur, að
segavarnir þyrfti að viðliafa um
langan tíma, árum eða jafnvel
áratugum saman, ef vel ætti að
vera.
Þótt liðið sé á annan áratug,
síðan nútímasegavarnir hófust,
ríkir enn margs konar mat
lækna og ólikt á gildi þeirra.
Fwllyrða má þó, að fleslir þeir