Læknablaðið - 01.06.1968, Qupperneq 24

114
LÆKNABLAÐIÐ
Þrátt fyrir allar þessar tækniframfarir er samt greinileg
hneigð í þróuðum löndum í þá átt, að geislun frá „diagnostiskri
radiologi“ auki hinn líffræðilega geislunarskammt hjá þjóðinni
í heild (population dose of ionizing radiation). Þess vegna er
ávallt tímabært að staldra við og hugleiða, á hvern hátt eigi að
bregðast við þessu.
Ekki mun minnzt í þessari grein á annað en almennar að-
gerðir, þær er snúa beinlínis að samskiptum röntgenrannsóknar-
deildar við aðrar sérgreinar læknisfræði, innan sjúkrahúss og
utan. Þó verður farið fyrst örfáum orðum um þær innri stjórn-
unaraðgerðir, sem þörf er á, að beitt sé. Þar er fyrst og síðast
fræðslan. Aðeins með góðri menntun þeirra lækna, sem að
röntgengreiningu starfa, og stöðugri árvekni þeirra ásamt órof-
inni tilsögn og menntun aðstoðarfólks þeirra, er hægt að halda
geislaskömmtum niðri, og mun lítillega vikið að nokkrum þátt-
um þar að lútandi. Eg vil þó ekki láta hjá líða að taka það fram,
að grundvallarreglurnar eru einfaldar; það er auðvelt að hafa
eftirlit með því, að þeim sé fylgt, einkum og sér í lagi sökum þess,
að svo vel vill til, að góðri röntgenmyndatækni verður ekki náð,
nema samtímis séu hafðar í heiðri grundvallarreglur geislavarna!
Vitanlega verður jafnframt að gæta þess, að tækjabúnaður sé í
fullkomnu lagi.
Líffræðileg áhrif röntgengeislunar við rannsóknir verða
„principiellt“ að skoðast sem „áhætta“, en þessa „áhættu“ verð-
um við að vega móti ávinningnum. Ávinningurinn kemur í ljós
sem 1) diagnostisk nákvæmni, 2) spörun tíma og kostnaðar og
3) umhyggja fyrir þægindum sjúklingsins.
Okkur er öllum ljóst, að ástand heilbrigðisþjónustu allra
landa, hvort heldur þau teljast til þróunar- eða þróaðra landa,
er á þann veg, að ávmningur, sem dregur úr kostnaði og tíma-
eyðslu, er ávallt nauðsynlegur, einkum vegna dýrleika sjúkra-
rúma. Ekki er vitað um neitt land, sem hefur nægilegt magn
sjúkrarúma og gæti því leyft sér að láta tímasparnaðarþátt í
sjúkrahúsarekstri í léttu rúmi liggja.
Læknisstarf er ávallt einstaklingssamband læknis og sjúkl-
ings, sem markast mjög af ábyrgð læknisins gagnvart skjólstæð-
ingi sínum, og þetta mun vissulega verða grundvallareinkenni
þess, a. m. k. meðan haldið verður núverandi siðmenningarstigi.
Frá geislavarnarsjónarmiði í röntgengreiningu hlýtur því
ákvörðunin um rannsóknina, gang hennar og umfang að skipta
meginmáli, og mun nokkrum orðum eytt að þessu atriði. Við