Læknablaðið - 01.06.1968, Side 30

118
LÆKNABLAÐIÐ
þeir, sem fást við venjulegar röntgenrannsóknir. Hins vegar verð-
ur að gera ráð fyrir talsvert hærri skömmtum en að ofan getur
við önnur skilyrði. Öbeinar sannanir af umfangsmikilli eftirrann-
sókn, scm framkvæmd var í Danmörku fyrir nokkrum árum,
svo og ýmsum öðrum rannsóknum, benda þó eindregið í þá áít,
að afstaða til röntgenrannsókna á ófrískum konum eigi að vera
mjög neikvæð og íhaldsöm, ekki aðeins vegna vanskapnaðar-
hættu, heldur einnig hugsanlegri hækkun illkynja sjúkdóma hjá
afkvæmunum.
Verulegur hluti röntgenrannsókna er gerður í þeim tilgangi
að fylgjast með þróun sjúkdóms og áhrifum lælcninga á hann,
eins og t. d. við lungnaberkla og magasár. Meðan sjúkdómurinn
er á rannsóknarstigi og ákveðin greining er ekki fengin, t. d. á
lungnakvilla, verður að líða skammur timi milli rannsókna. Á
hinn bóginn er engin ástæða til vangaveltna eða eftirlitsrann-
sókna, t. d. þegar ákveðinn grunur leikur á lungnaæxli, heldur
ber þá að leita til brjóstholsskurðlæknis bið fyrsta.
Þá er ekki heldur ástæða til síendurtekinna eftirlitsrann-
sókna á örugglega greindum lungnaherklum. örar breytingar eru
þar vart væntanlegar nema í einstökum völdum tilfellum. Þar
mæla engin skynsamleg rök með t. d. vikulegum eftirlitsrann-
sóknum.
Varðandi magasár verður afstaða okkar hérlendis að mótast
nokkuð af þeirri staðreynd, hve cancer ventriculi er hér algeng-
ur sjúkdómur. Þessi sjúkdómur réttlætir því eftirlitsrannsóknir
á tveggja til fjögurra vikna bili, og sé um minnkun á sárinu
að ræða, skal því fylgt eftir, unz það er að fullu gróið. Hjá eldra
fólki má e. t. v. réttlæta, að nokkru lengra líði milli eftirlits-
rannsókna, t. d. tveir mánuðir, öðru máli gegnir bins vegar um
sár í skeifugörn; þar er ekki sama nauðsyn á eftirlitsrannsóknum.
Eftirlitsrannsóknir á sjúklegum hreytingum í heini eru veiga-
miklar, en verður að meta með tilliti til þess, að hverju grun-
urinn heinist, t. d. ef um greiningarvanda er að ræða milli osteitis
og sarcoma osteogenicum; tillit verður einnig að taka til aldui-s
sjúklingsins. Við eftirlit með beinbrotum verður einnig að hafa
í lmga almennt viðurkennda þekkingu á orsakasamböndum. Bein-
brotum, sem vitað er að hafa tilhneigingu til aflögunar, er hefur
í för með sér starfræna truflun, þarf að fvlgja eftir með tíðnm
röntgenrannsóknum, cn á hinn bóginn er undantekning, ef t. d.
þörf er eftirlits með rifheinsbroti. Nálægð heinbrotsins við kyn-
kirtla og aldur sjúklingsins verður vitanlega alltaf að hafa í buga.