Læknablaðið - 01.10.1972, Blaðsíða 22

108
LÆKNABLAÐIÐ
Ráðuneytið lítur fyrst og fremst á sig sem þjónustustofnun við
þá starfsmenn heilbrigðisþjónustunnar, sem starfa úti á meðal fólks-
ins; bað vill því hafa við þá sem bezta samvinnu, og undirstaða allrar
góðrar samvinnu er gagnkvæm upplýsingamiðlun.
Ég tel það mjög mikilsvert, að Læknafélag íslands hefur boðið
fulltrúum heilbrigðisstjórnarinnar til þessa aðalfundar, og ég vænti
þess, að áframhald verði á vinsamlegum samskiptum þessara aðila.
Heilbrigðisstjórnina skortir málgagn til þess að koma á framfæri
við alla starfsmenn heilbrigðisþjónustunnar ýmsum upplýsingum, sem
að gagni mega koma í starfi, og það verður eitt af verkefnum fram-
tíðarinnar að koma slíkri upplýsingamiðlun á.

TETANUS NEONATORUM
Eins og öllum er kunnugt, var ginklofinn í Vestmannaeyjum hin
óttalegasta plága, unz farið var að nota „naflaolíuna“ (Bals. copaicae)
eftir fyrirsögn Dr. Schleisners, sem kom hingað 1847. Elztu eyja-
skeggjar muna eftir honum og minnast hans með aðdáun og lotn-
ingu, „því að hann drap ginklofann", og er engin furða, þó að menn
kynnu honum þakkir, þegar þess er gætt, að það var orðin venja hér
á Eyju, er ginklofinn var sem mestur, ef konur urðu þungaðar á þeim
tíma, er birgðir voru litlar í búðum, að hlutaðeigendur tóku út efni
í líkkistu og líkklæði, áður en þryti, svo viss var dauði barnsins talinn.
Það var heldur og eigi óvenjulegt, að þungaðar konur leituðu
til meginlandsins (Landeyja) til þess að ala þar börn sín og koma
þannig í veg fyrir dauða þeirra. Má vera, að sýkin hafi borizt á þann
hátt, því að svo segir í „Annál 19. aldar“ (ár 1825): „Ginklofasýki
hafði lengi legið í landi í Vestmannaeyjum, og fækkaði þar mjög börn-
um, en eigi annarstaðar gert hjer skaða þann, er teljandi væri; en nú
færðist hún til meginlands og tók að dreifast út um nálægar sveitir
þar eystra; dóu úr henni 7 í Vestmannaeyjum, 4 í Árnessýslu og 3 i
Gullbringusýslu“.
Ginklofans er snemma getið í Vestmannaeyjum. Um 1700 kemst
síra Gissur Pétursson svo að orði í „Lítil tilvísan um Vestmannaeyjar,
háttalag og bygging“: „Sóttarferli alla hér ei til nema almennileg,
fyrir utan vatnsbjúg og ginklofa. Ginklofann fá hér þau ungu, ný-
fæddu börn. Hann er að sjá mjög líkur sinadrætti, afmyndar, teygir
og togar sundur og saman limina; gerir og einnig holdið blá-svart.
Sjaldan fá hann fullorðnir, en ef það skeður, stíga þeir gjarnan fram“.
ÍHalldór Gunnlaugsson, Lbl. janúar 1916).