Læknablaðið - 01.02.1973, Blaðsíða 10

2
LÆKNABLAÐiÐ
^i'llr gömlum laeknablödum
VBSfcsrj
ESKIMÓAR í AMERÍKU
Vilhjálmur Stefánsson segir ýmislegt
frá þeim í ferðabók sinni: Abortus pro-
voeatus er almennur og þykir engin synd.
Er fæðingu komið af stað með einskonar
massage. Þetta reyndist hættulaust eða
því sem nær, og má vera að aðferðin sé
betri en þær tíðkast hjá læknum. — Börn
eru ekki snert fyrr en fædd eru, og eftir
fæðingu fer konan mjög bráðlega á fæt-
ur. Sængurkonur borða aðeins soðinn fisk.
— Corp. al cornera reyna þeir að ná burtu
með því að draga hár yfir cornea, en dugi
það ekki, binda þeir lús í hár og hleypa
henni á cornea til þess að ná aðskotahlutn-
um burtu!
Læknablaðið 1921.
AMPUTATIO A ÞINGVÖLLUM 1629
Eg hafði ekki haldið, að á 17. öld hefði
verið um neinar meiri háttar handlækn-
ingar að ræða, heldur að eins blóðtökur
og meðalasull. En nýlega rakst eg á þessa
frásögn í Árbókum Espólíns (VI., bls. 44):
„Þeir bræður Gísli og Markús, synir
Bjarna Sigurðssonar frá Stokkseyri, fóru
frá Fitjum í Skorradal yfir fjall austur, oc
riðu. — Þeir hleyptu hestum sínum ofan
í Eiríksvatn. Var þá hið mesta frost, svo
menn mundu ei slíkt, oc vöknuðu þeir á
höndum oc fótum er þeir drógu upp hest-
inn; síðan drukku þeir brennivín, fengu
færð illa oc dösuðust þar til þeir sofnuðu,
oc var þat á Gagnheiði, en þeir vöknuðu
við þat, að íætr þeirra voru frosnir, oc
fengu þeir þó velt sér oc skriðit með harm-
kvælum at Svartagili — Þingvallakoti
einu — oc síðan at Þingvöllum. Þar bjó
þá Engilbert prestr Nicolásson, oc var
hann læknir; voru sagaðir af þeim fætr oc
lágu þeir þar lengi um vetrinn oc gengu
á tréfótum alla æfi síðan. Voru flestall-
ir fingur af Markúsi oc þó skrifaði
hann---------.“
Sennilega hefir síra Engilbjartur ampút-
erað utan við demarkatíón, í dauðum vef
eða mestmegnis dauðum. Það var gamla
aðferðin, ,,ad modum Hippocratis“, — og
gafst hún vel í mörgum tilfellum. Sjálfur
hefi eg eitt sinn prófað þá aðferð við
gangræna eftir mjög mikla contusio og
thrombosis vasorum í poplés. Var öll löpp-
in, upp fyrir hné orðin að dragúldnu hræi,
sem eitraði loftið í öllum spítalanum.
Sjúklingurinn var svo illa haldinn af há-
um seþsishita, að eg treysti honum illa að
þola amputatio í heilu holdi á miðju læri.
Sagaði því sundur rétt neðan við drep-
mörkin. Jónas kollega Kristjánsson var
með mér í ráðum og aðstoðaði mig. Sjúkl.
fann ekkert til. Og það brá við, þegar
ýlduflyksið var farið. Drepleyfarnar
hreinsuðust brátt — og eg gerði svo re-
amputatio, til að fá góðan stúf.
Stgr. Matth.
Læknablaðið 1921.
YNGING OG KYNSKIRTLAR
Misjafnan dóm hafa tilraunir Steinachs
fengið hjá læknum og fæstum tilrauna-
mönnum hefir borið saman við hann. Er
það jafnvel deilumál enn, hvaðan hormon
kynskirtlanna stafi.
Nú hefir þó merkur maður stutt Stein
ach, S. Voronoff í París, Hann hefir grætt
eistu í 120 dýr, mestmegnis geitur og
sauðkindur og segir áhrifin mikil. Þannig
komu hrútshorn á á, sem hrútseista var
grætt í. Tvær gamlar geitur urðu ungar
í annað sinn við aðgerðina. Eistun voru
síðan tekin burt og þá hörðnuðu þær óðar.
Enn voru eistu grædd í þær, og þá urðu
þær ungar og fjörugar í þriðja sinn. Voron-
off hefir og reynt að yngja menn með því
að græða í þá apaeistu — og þetta hefir
tekist. Segir t. d. enskur karl 74 ára, að
hann hafi orðið að minnsta kosti 20 árum
yngri við aðgerðina.
Læknablaðið 1923.