Dagblaðið Vísir - DV - 29.03.2007, Qupperneq 7

DV Fréttir fimmtudagur 29. mars 2007 7
Láta undan hávaðanum
LífaLdur og starfsaLdur
LeikskóLakennara:
Ísland Finnland
Kyn
Konur 90,4% 97,7%
Karlar 9,6% 2,3%
Lífaldur
20-29 28,9% 7,5%
30-39 38,5% 39,8%
40-49 22,8% 37,0%
yfir 50 9,6% 15,4%
Starfsaldur
1-5 53,0% 7,3%
5-10 24,0% 27,7%
10-20 16,8% 41,9%
Yfir 20 6,0% 23,1%
skoðanir LeikskóLakennara:
n Áttatíu og átta prósent kvarta
undan raddveilueinkennum
n Tíu prósent hafa oft misst röddina
n Þriðjungur hefur veika rödd
n sextíu og sex prósent telja starf með
börnum streituvekjandi
n sjötíu og sex prósent telja of mikinn
hávaða vera á vinnustaðnum
n Rúmur helmingur telur hljómburð á
vinnustað lélegan
HeLstu áHrifaþættir
á raddHeiLsu:
n Álag
n Bakgrunnshávaði
n Hitastig
n Þekkingarleysi á raddbeitingu
n Hljómburður
n andrúmsloft
n streita
Að mati Tryggingastofnunar ríkis-
ins hefur frjáls samkeppni á sviði
tannlækninga valdið neytendum
tjóni. Gífurlegur munur er á gjald-
skrá tannlækna og þeirrar gjaldskrár
sem stofnunin miðar við vegna end-
urgreiðslu fyrir tannlækningar barna.
Þetta kemur í ljós í athugun Trygg-
ingastofnunar þar sem skoðaðir voru
ríflega fjögur hundruð þúsund tann-
læknareikningar frá síðasta ári.
Fyrir utan mun á gjaldskrá tann-
lækna og endurgreiðsluskrá stofn-
unarinnar kemur í ljós að verð-
munur milli tannlækna er mjög
mikill eða hundrað og þrjátíu pró-
senta munur í sumum tilvikum. Erf-
iðlega getur reynst fyrir fólk að leita
hagstæðustu verða sökum þess að
tannlæknum er hvorki heimilt að
auglýsa starfsemi sína né verðskrá
fyrir þjónustuna. Sigurjón Bene-
diktsson, formaður Félags tann-
lækna, hefur gagnrýnt Trygginga-
stofnun fyrir útreikningana. Hann
segist ekki skilja hvers vegna stofn-
unin sé að standa í þessu þar sem
hún sé ekki með samning við tann-
lækna um verðlag.
Ósköp eðlilegt
Glúmur Baldvinsson, upp-
lýsingafulltrúi Tryggingastofnun-
ar, telur ósköp eðlilegt að stofnunin
hafi gert þessa athugun og jafnframt
sé tilefni til að endurskoða gjald-
skrána sem miðað sé við þegar end-
urgreitt er. Honum finnst mikilvægt
að þessi mál séu skoðuð frekar til að
bæta hag neytenda. „Mögulega þarf
að endurskoða okkar gjaldskrá en
gefur það ekki bara tilefni til frekari
hækkanna? Það er ósköp eðlilegt að
stofnunin bendi á slíkan verðmun
og veiti neytendum slíkar upplýs-
ingar. Það er ekkert eðlilegra og við
lítum á þetta sem þjónustu við al-
menning og okkar viðskiptavini,“
segir Glúmur.
„Þetta er erfið staða fyrir viðskipta-
vini því það er flókið og tímafrekt að
finna út úr verðunum. Þetta er líka
erfið staða fyrir okkur því vissulega
fáum við flestar skammirnar án þess
að ráða nokkru um. Eftir þessa athug-
un okkar hefur síminn verið rauðgló-
andi þar sem fólk er að biðja okkur
um að benda sér á ódýrustu tann-
læknana, sem við getum ekki gert.“
Einfaldur útreikningur
Glúmur segir að útilokað sé að vé-
fengja útreikningana því þeir byggist á
reikningum frá tannlæknunum sjálf-
um. „Allur okkar útreikningur byggist
á 400.879 útgefnum reikningum fyr-
ir greidd verk hjá 275 tannlæknum.
Þetta er bara einfaldur útreikningur
á tölunum eins og þær berast til okk-
ar,“ segir Glúmur. „Mér finnst þess-
ar niðurstöður sláandi. Munurinn er
óeðlilegur. Að okkar mati væri réttast
að Neytendasamtökin tækju þennan
markað út með hag neytenda að leið-
arljósi til að sýna fram á þennan gífur-
lega verðmun.“
Jóhannes Gunnarsson, formað-
ur Neytendasamtakanna, fagnar at-
hugun Tryggingastofnunar. Hann
er þeirrar skoðunar að birta eigi líka
hvaða tannlæknastofur eigi í hlut.
„Ég sé bara ekkert athugavert við
þetta útspil og kalla eftir enn frekari
upplýsingamiðlun til að veita eðli-
legt aðhald. Þetta er mjög erfiður
markaður fyrir neytendur. Ég myndi
vilja hafa nöfnin með og við ætlum
að skoða þetta. Hingað til höfum við
aðeins birt kannanir undir nöfnum,“
segir Jóhannes.
Félag tannlækna er ósátt við útreikninga og athugun Tryggingastofnunar á verðlagi
tannlækna. Í ljós kom gífurlegur verðmunur milli einstakra tannlækna og þeirrar verð-
skrár sem stofnunin styðst við varðandi endurgreiðslur.
KaLLað eftir aðhaLdi
Gífurlegur verðmunur deilur standa yfir milli
tryggingastofnunar og félags tannlækna vegna
útreikninga stofnunarinnar á sláandi verðmun milli
tannlækna. myndin tengist ekki þessari deilu.
„Erfiðleikar milli tannlækna og Trygg-
ingastofnunar hafa einokað umræðuna
og fjarlægt hana hinum raunverulega
vanda sem blasir við. Ég set spurningar-
merki við núgildandi fyrirkomulag. Stað-
an á tannskemmdum barna hér á landi
fer sífellt versnandi á meðan nágranna-
löndin ná að halda í sín viðmið,“ segir
Hólmfríður Guðmundsdóttir, tannlæknir
hjá Lýðheilsustöð.
Tannskemmdir meðal barna hafa nær
tvöfaldast á síðasta áratug og virðumst
við fjarlægjast sett markmið með hverju
árinu. Lýðheilsustöð hefur reglulega
framkvæmt kannanir á tannheilsu barna
sem sýna raunsæjan þverskurð yfir landið. Eft-
ir að tannlæknaþjónusta var færð frá grunnþjón-
ustu heilbrigðiskerfisins og samkeppnisumhverfi
komst á meðal tannlækna hafa tannskemmd-
ir aukist jafnt og þétt samkvæmt tölulegum upp-
lýsingum Lýðheilsustöðvar. Hólmfríður
hefur verulegar áhyggjur af framvindu
mála og segir nauðsynlegt að gera þjón-
ustu tannlækna á ný að aðgengilegri
samfélagsþjónustu. „Tannlækningar hér
eru á frjálsum markaði og ólíkt módel á
þeim miðað við Norðurlöndin. Önnur
heilsuvernd á Íslandi er samfélagsleg og
opinber þjónusta. Ég tel þetta hafa áhrif
á á þessa þróun tannskemmda og fyrir
því eru tölfræðileg tengsl,“ segir Hólm-
fríður. „Tannheilbrigði barna á að vera
grunnþjónusta og aðgengið á að vera
almennt. Þróunin er ekki rétt og kerfið
sem við búum við er ekki að virka. Gríð-
arlegt framboð á sætindum hjálpar síðan ekki til
þrátt fyrir að við þekkjum vel orsakir neysluvenja
og mikilvægi tannhirðu. Í velferðarsamfélagi sem
okkar vil ég sjá meiri samfélagslega ábyrgð í tann-
verndamálum.“ trausti@dv.is
Tannskemmdum barna fer sífellt fjölgandi og sett viðmið fjarlægjast með hverju ári:
kerfið sem við búum við virkar ekki
nokkrar staðreyndir:
n Verðlagning tannlækna hefur verið frjáls frá 1999.
n tryggingastofnun greiðir 75% af kostnaði vegna
tannlækninga barna undir átján ára aldri.
n um er að ræða hlutfallsgreiðslu út frá gjaldskrá
heilbrigðisráðherra frá 2004.
n tannlæknar sögðu upp samningum við
tryggingastofnun árið 1999.
n gjaldskrá tannlækna er að meðaltali tæpum 35
prósentum yfir endurgreiðslugjaldskránni.
n samanburður tryggingastofnunar miðast við ríflega
400 þúsund reikninga frá tannlæknum.
n Hæsta greiðsla vegna þjónustu sérfræðings:
57 milljónir.
n Hæsta greiðsla vegna tannlæknis: 20 milljónir.
n Hæsta greiðsla vegna tannsmiðs: 12,5 milljónir.
n röntgenmyndir eru um 58% yfir ráðherragjaldskrá.
n flúorlökkun barna er um 46% yfir gjaldskrá ráðherra.
n Úrdráttur tannar tæplega 60% yfir gjaldskrá.
Hólmfríður
Guðmundsdóttir
„tannheilbrigði
barna á að vera
grunnþjónusta.“
Jóhannes Gunnarsson „Þetta er mjög erfiður markaður fyrir neytendur.“
TRausTi HaFsTEinsson
blaðamaður skrifar: trausti@dv.is
dv mYnd sTEFÁn