Læknablaðið - 15.10.1983, Qupperneq 7

LÆKNABLADIÐ 69,237-242,1983
237
Haraldur Hauksson, Lars Knutsson
ULCUS PEPTICUM PERFORANS
Meðferð 82 sjúklinga í sænsku sjúkrahúsi
INNGANGUR
Hin hefðbundna meðferð á ulcus pepticum
perforans (U.P.P.) hefur verið aðgerð, par sem
sárið er saumað saman og kviðarhol skolað.
Wangensten (1) skýrði fyrstur frá meðferð
án aðgerðar á sjúklingum, sem voru of illa
haldnir til að pola aðgerð, en hún felst í
uppsogi á magainnihaldi, vökvagjöf í æð og
verkjastillandi lyfjum.
Sá, sem einna mest hefur stuðlað að út-
breiðslu slíkrar meðferðar er Taylor (2). Hann
og fleiri, t.d. Seely og Campbell (3) og Elliot
og Lane (4) sýndu fram á góðan árangur mið-
að við aðgerð.
Þrátt fyrir petta hefur meðferð án aðgerðar
við U.P.P. aldrei náð verulegri útbreiðslu, helst
pó í engilsaxneskum löndum.
Síðan 1975 hefur meðferð án aðgerðar
verið beitt sem aðalmeðferð við U.P.P. á
handlækningadeild Falu lasarett í Svípjóð
(upptökusvæði um 135.000 manns). Tilgangur
pessarar rannsóknar var að kanna hvernig
meðferðin hefur reynst á tímabilinu 1975-1980.
EFNIVIÐUR OG AÐFERÐ
Á fyrrgreindu tímabili voru 82 sjúklingar
lagðir inn á sjúkrahúsið með sjúkdómsgrein-
inguna U.P.P. Til samanburðar má geta pess
aðáárunum 1965-1970voru 1 lösjúklingarlagð-
ir inn af sömu ástæðu. (Mynd 1). Meðalaldur
var hinn sami og miðaldur, 61 ár, sjá aldurs-
dreifingu. (Mynd 2).
Á bráðamóttökunni var brugðist við sam-
kvæmt eftirfarandi reglum:
1) Gefið var sterkt verkjalyf (morfínskylt).
2) Sett var niður magaslanga (Salem sump) og
sogið stöðugt.
3) Kröftug vökvagjöf hafin.
4) Sýklalyf (ampicillingerð) gefið, oft sem
dreypilyf.
5) Tekin var röntgenmynd af lungum og
yfirlit af kvið.
Frá Falu lasarettet, Svípjóð. Barst ritstjórn 19/10/1982.
Samþykkt í breyttu formi 14/07/1983 og sent í prentsmiðju.
6) Ákvörðun tekin um að halda áfram sömu
meðferð eða gera aðgerð. Aðgerð var t.d.
valin, ef sjúklingur veiktist innan einnar
klukkustundar frá máltíð.
7) Tíð klínísk skoðun næstu klukkustundirn-
ar, ef óbreytt meðferð var valin. Ef
sjúklingur sýndi óbreytt eða aukin merki
lífhimnubólgu eftir sex klukkustundir var
gripið til aðgerðar.
Number of patients
Number of patients
Fig. 1. Perforated peptic ulcers treated at Falu
lasarett A : 1965-1970 and B: 1975-1980.