Læknablaðið - 15.11.1984, Blaðsíða 8

282
LÆKNABLADIÐ
vaknað efasemdir um pýðingu þeirra fyrir
greiningu heymæði.
Tilgangur pessarar athugunar var:
1) Að kanna hvort einhver munur væri á
sjúkdómsgreiningu lungnasjúklinga meðal
starfsfólks við landbúnað, sem hefur já-
kvæð fellipróf gegn mótefnavökum heysótt-
ar og peirra sem hafa neikvæð fellipróf.
2) Að kanna næmi og sérhæfni slíkra felli-
prófa við greiningu á heymæði.
3) Að kanna hvort reykingar og fjöldi peirra
ára sem unnin voru í heyryki hafi einhverja
pýðingu fyrir niðurstöður felliprófa.
AÐFERÐ OG EFNIVIÐUR
Könnunin var afturvirk og var farið yfir
sjúkraskrár allra sjúklinga, sem upplýsingar
fengust um á sjúkrahúsum í Reykjavík og á
Vífilsstaðaspítala, ef fellipróf höfðu verið gerð
gegn mótefnavökum Micropolyspora faeni
(M. faeni). Könnunin náði yfir tímabilið 1977-
1981. Safnað var upplýsingum um aldur, kyn
og niðurstöður felliprófa, svo og upplýsingum
um reykingavenjur, árafjöldann sem unninn
var í heyryki, sjúkdómsgreiningu, öndunarpróf
og einkenni 0-2 klukkustundum og 8-24
klukkustundum eftir vinnu í heyryki. í ein-
staka tilfellum var haft samband við sjúklinga,
pegar upplýsingar í sjúkraskrám reyndust ófull-
hægjandi.
Eftirfarandi skilyrðum varð að vera full-
nægt, til pess að sjúklingar væru teknir í
rannsóknina:
1) Fellipróf hefðu verið framkvæmd gegn M.
faeni.
2) Sjúklingur hefði unnið í heyryki.
3) Sjúkdómseinkenni frá neðri öndunarvegum
væru til staðar.
Útilokaðir frá könnuninni voru:
1) Sjúklingar með neikvætt fellipróf fyrir M.
faeni, en jákvætt fellipróf fyrir öðrum
ofnæmisvöldum.
2) Sjúklingar með vafasamt jákvætt fellipróf
fyrir M. faeni.
Á þennan hátt voru útilokaðir sex sjúklingar
með neikvætt fellipróf fyrir M. faeni, en
jákvætt gegn öðrum ofnæmisvöldum. Einn
sjúklingur var útilokaður vegna vafa á pví,
hvort fellipróf gegn M. faeni væri jákvætt.
Einnig voru útilokaðir 11 sjúklingar sem ekki
höfðu einkenni frá neðri loftvegum.
öll felliprófin voru framkvæmd við Allergi-
laboratoriet á Sahlgrenska sjúkrahúsinu í
Gautaborg með tvídreifingu í hlaupi (double
gel diffusion) (18). Niðurstöður voru metnar
jákvæðar, neikvæðar eða vafasamar. Einn
höfunda lagði mat á niðurstöður allra felli-
prófanna (L.B.)
Skilgreiningu á lungnapembu og langvinnu
berkjukvefi hefur verið lýst áður (19).
Astmi er skilgreindur sem sjúkdómur vegna
berkjuþrengsla, sem geta gengið alveg til baka
með eða án meðferðar.
Heymæði var skilgreind á eftirfarandi hátt:
1) Endurtekin köst með hósta og mæði 8-24
klukkustundum eftir vinnu í heyryki.
2) Endurtekin köst af mæði og háum hita 8-24
klukkustundum eftir vinnu í heyryki.
3) Hár hiti og breytingar á lungnamynd, sem
samrýmast heysótt 8-24 klukkustundum
eftir vinnu í heyryki.
Sjúkdómsgreiningin byggðist á að einu eða
fleiri fyrrnefndra atriða væri fullnægt.
Mati á röntgenmyndum af lungum og önd-
unarmælingum (spirometria) hefur verið lýst
áður (19).
Reykingasaga var skráð þannig:
1) Reykir: Sá sem hefur reykt a.m.k. einn
vindling á dag eða tilsvarandi magn af
öðrum tóbaksvörum í eitt ár og reykir
innan mánaðar fyrir könnunina.
2) Hefur reykt: Sá sem hefur reykt a.m.k. eins
og að ofan getur, en hefur hætt fyrir meira
en mánuði síðan.
3) Aldrei reykt: Sá sem uppfyllir hvorugt
ofangreindra skilyrða.
Við tölfræðilega úrvinnslu voru notuð chi-
square og Student’s t-próf (20).
NIÐURSTÖÐUR
Tafla I sýnir fjölda sjúklinga, aldurs- og kyn-
dreifingu og árafjölda, sem unninn var í hey-
ryki, borið saman við fellipróf gegn M. faeni.
Sjúklingar sem voru M. faeni neikvæðir
voru marktækt yngri og höfðu unnið skem-
ur í heyryki en hinir (p < 0.05).
Tafla II sýnir samanburð sjúkdómsgrein-
ingar og jákvæðra felliprófa gegn M faeni.
Astmasjúklingar skilja sig frá hópnum og hafa
marktækt færri jákvæð fellipróf, en sjúklingar
með heymæði marktækt fleiri jákvæð felli-