Læknablaðið - 15.11.1984, Blaðsíða 18

290
LÆK.NABLAÐIÐ
Extensionsbrot, sem úr lagi voru gengin
(flokkur IV og V, sjá mynd 1), voru að jafnaði
meðhöndluð með óblóðugri réttingu og
mjúkum umbúðum, með olnbogalið í
flexion. Gipsumbúðir voru ekki notaðar, nema
hjá þeim börnum, sem einnig höfðu fengið
brot á framhandlegg.
í sjö tilvikum var skurðaðgerð beitt við
þessi brot, ýmist vegna þess að ekki fékkst
nægilega góð brotstaða eftir óblóðuga aðgerð
eða vegna einkenna um blóðrásartruflun eða
skerta taugastarfsemi. í öllum þessum tilvikum
voru notaðir tveir Kirschner-vírar til innri
festingar.
í einu þessara tilvika reyndist upparmsslag-
æð vera rifin. Hún var tengd á ný með góðum
árangri. í öðru tilviki hafði miðtaug og upp-
armsslagæð klemmst á milli brotenda með
verulega minnkuðu blóðflæði.
Eftir skurðaðgerð voru bæði taug og æð
færð á sinn stað og komst blóðrás í eðlilegt lag
aftur. í þriðja tilviki hafði miðtaug klemmst á
milli brotenda og var taugin færð á sinn stað
eftir opna réttingu. Árangur reyndist góður í
öllum þessum tilvikum. í fjórða tilviki var gerð
aðgerð 10 vikum eftir slysið, en upphaflega
hafði brotið verið meðhöndlað með óblóðugri
réttingu og ytri stuðningsumbúðum.
Aðgerðin var framkvæmd vegna brottfalls-
einkenna frá miðtaug og veiklunar á blóð-
flæði í sveifarslagæð (arteria radialis). Við
aðgerðina kom í ljós að miðtaug og upparms-
slagæð höfðu klemmst á milli brotenda og
hafði beinvefur vaxið utan um. Við aðgerð var
losað um æð og taug og þær fluttar á sinn
stað. Blóðflæði og taugastarfsemi urðu eðlileg
á fáum mánuðum.
í þremur tilvikum reyndist ekki mögulegt að
fá viðunandi stöðu á broti eftir aðgerð og voru
þau meðhöndluð með innri festingu eftir
blóðuga réttingu.
í sex tilvikum, þar sem viðunandi brotstaða
náðist í byrjun eftir lokaða réttingu, reyndist
nauðsynlegt að rétta á ný tveim til átta dögum
síðar. Góð brotstaða fékkst í öllum þessum
tilvikum, án þess að nauðsynlegt reyndist að
gera innri festingu.
Skyggnimagnari var notaður við rétting-
ar á brotunum.
í tveimur tilvikum var tímabundið notaður
Dunlopstrekkur. í annað skiptið við brot
þegar erfiðlega gekk að fá stöðuga brotlegu,
en var sett í umbúðir sex dögum eftir áverk-
ann. í hitt skiptið var um að ræða brot með
Tafla II. Árangur meðferdar hjá 75 börnum, sem
komu til eftirrannsóknar árín 1981- 1983.
Flexionsbrot Extensionsbrot Alls
Ágætt.............. — 60 60
Gott .............. 4 6 10
Sæmilegt........... — 5 5
Lélegt........... — —
Samtals 4 71 75
minnkuðu blóðflæði og spenntum margúl
(haematoma). Var notaður strekkur í einn
sólarhring, en þá gert við brotið með blóðugri
réttingu og innri festingu. Aldrei var notaður
Dunlop-strekkur, sem einasta og endanleg
meðferð.
ÁRANGUR
Við mat á árangri var flokkun Lagrange og
Rigault lögð til grundvallar (16), sjá mynd 5.
Árangur hjá þeim 75 börnum, sem komu til
eftirrannsóknar á árunum 1981-1983, má lesa
af töflu II. Árangur telst fullnægjandi í 70
tilvikum en ófullnægjandi í fimm tilvikum.
Hjá 34 börnum fannst engin breyting á
burðarhorni og hjá 19 börnum var breytingin
minni en 5 sjá töflu III.
Fimm börn höfðu 10° varusskekkju eða
minna, þar af eitt 5 °. Stækkun á burðarhorni
höfðu sex börn, þar af fjögur þeirra 4 ° eða
minna.
Skerðing á réttingu um olnboga kom fyrir í
fjórum tilvikum og skerðing á beygingu í 11
tilvikum, þar af átta börn með 5 ° skerðingu
eða minna. Ofrétting um olnbogann kom fyrir
Ágætt: Hönd og handleggur eðlileg m.t.t. starfsgetu
og útlits að mati viðkomandi. Breytingar á
buðarhorni 5 ° eða minna.
Gott: Hreyfiskerðing sem nemur 20 ° eða minna.
Breytingar á burðarhorni undir 10°. (Séu
báðir pessir fylgikvillar fyrir hendi, telst
árangur sæmilegur).
Sæmilegt: Hreyfiskerðing sem nemur 201°-50° eða
breyting á burðarhorni 10°-20°.
Lélegt: Hreyfiskerðing I olnboga yfir 500 eða breyt-
ing á burðarhorni, sem nemur 20 ° eða
meira.
Ágætt og gott telst fullnægjandi hvað á-
rangur snertir, en allt annað ófullnægjandi.
Mynd 5. Mat á árangri meðferðar.
Flokkun Lagrangae og Rigault (16).