Læknablaðið - 15.01.1986, Page 12

8
LÆKNABLAÐIÐ
á líkið var, að kviðurinn var orðinn feikna
fyrirferðarmikill, og sagði yfirsetukonan, að
svo hefði orðið ísömu andránni og konan leið
í ómegin.
Ég krufði líkið, og fóstrið sem lá laust í
kviðarholinu veltist út úr sárinu. Höfuð og
herðar voru svo fyrirferðarmiklar, að fœðing
pr. vias naturalis var óhugsanleg og hafði
þetta valdið ruptura uteri til hliðar neðantil.
Rotnunin hefir vitanlega espast fyrir alvöru
um leið og himnurnar voru sprengdar. Ég
taldi tvímælalítið, að ég mundi ekki hafa
orðið konunni að liði þó ég hefði sjálfur
sprengt himnurnar og verið viðstaddur þegar
bresturinn skeði. Fór heim og svaf »sine
curis«. En þetta var mér nýtt. í bókum hefi
hvorki fyr né síðar lesið um uterusruptur
með þeim aðdraganda, sem hér getur um. í
kennslubók Ingerselevs, Födslens Patologi er
aðeins varað við emphysema fóstursins sem
alvarlegri fœðingahindrun er kunni að knýja
til perfóratíónar«.
Hér er upptalið það sem fundist hefur til
þessa um Iegbresti á fyrri tímum. Eins og sjá
má af þessari upptalningu er fjarri því að
hægt sé að meta tíðni legbrests fyrr á árum því
upplýsingar eru bæði stopular og ófullkomn-
ar. Einnig er ófullkomið mat manna á hvað
telja beri legbrest og hvað ekki. Þessi upp-
talning hefur eingöngu verið gerð til kynn-
ingar en án mats á meðferð og gangi þessi
sjúkdóms. Á árinu 1949 tók Fæðingadeild
Landspítalans til starfa. Allt frá þeim tíma
hefir hún tekið megin þorra þeirra afbrigði-
legu fæðinga sem fyrir hafa borið. í næstu
grein verða rakin þau tilfelli sem fundist hafa
af legbresti frá 1950, fyrst og fremst á Fæð-
ingadeildinni (síðar Kvennadeild Landspítal-
ans), en einnig frá öðrum stöðum á landinu
eftir því sem upplýsingar liggja fyrir. Þótt
e.t.v. megi afla nánari upplýsinga með því að
Ieita beint í sjúkraskrám viðkomandi sjúkra-
húsa á fyrri árum, verður tæplega hægt að
ná fullnaðartölum um legbresti fyrir árið
1950, þannig að marktækur samanburður
náist hvað tíðni snertir.
HEIMILDIR
1. Sigurjón Jónsson. Sóttarfar og sjúkdómar á íslandi
1400-1800. Reykjavík 1944: 101-2.
2. Skarðsárannáll. Annálar 1400-1800, 1. bindi.
Reykjavík 1922: 82.
3. Jón Steffensen. Fyrsta frásögn af legbresti á íslandi.
Læknablaðið 1986; 72: 3-4.
4. Heilbrigðisskýrslur 1881-1949.
5. Steingrímur Matthíasson. Konur í barnsnauð.
Læknablaðið 1921; 7: 183-4.
6. Steingrímur Matthíasson. Konur í barnsnauð.
Læknablaðið. Læknablaðið 1922; 8: 55-6.
7. Vilmundur Jónsson. Fyrstu keisaraskurðir á íslandi.
Læknablaðið 1954; 38: 114-40.
Myndatexti í 9. tbl. bls. 302
brenglaðist og biðst Læknablaðið
velvirðingar á því. Réttur er textinn
þannig: Pétur Z. Skarphéðinsson
(t.v.) Geir Friðgeirsson (í miðið) og
Hjálmar Freysteinsson (t.h.).