Læknablaðið - 15.11.1986, Qupperneq 50

314
LÆKNABLAÐIÐ
Rœktun og greining. Sýni voru yfirleitt send á
strokpinnum í breyttu Stuartsæti (Culturette,
Marion Scientific Corporation, Rockford, IC),
hrákasýni í sótthreinsuðum hrákaglösum og sýni
úr barkaástungu og berkjuskolun í sprautum eða
sogleggjum.
Sýnum var sáð á venjulegan hátt (3). Eftir 18-24
tíma var hafin greining á S. pyogenes með
P-rauðkornaleysingu á blóðagar og síðan með
basítrasínproófi, en hún var í vafatilvikum
staðfest með Streptex-kekkjunarprófi (Wellcome
Diagnostics). Ekki var þó farið að gera
Streptex-próf reglulega i slíkum tilfellum fyrr en
snemma árs 1984. Frumgreining á S. pneumonia
var gerð með rauðkornaleysingu á blóðæti,
útliti gróðurs og Gramlitun og endanleg greining
fékkst svo með optokín næmisprófi, en ef með
þurfti var hún staðfest með gallleysanleikaprófi
eða, efnahvataprófi (API 20 strep).
Næmispróf. Næmispróf voru gerð á grunnæti
(D.S.T.) með 5% hestablóði og Vitox (OXOID).
Til athugunar á penisillínónæmi hjá S.
pneumoniae voru notaðar metisillínskífur (5 pg).
Eryþrómýsín næmispróf var gert á venjulegan
hátt með eryþrómýsínskífum (15 pg) og var
framkvæmd prófanna að öðru leyti samkvæmt
breyttri aðferð Bauer et al (4). S. pneumonia var
sagður næmur fyrir metisillíni, ef þvermál
baugsins (vaxtarhindrunar) var>28 mm, hafa
minnkað næmi við 10-28 mm og ónæmur við
10 mm.
Næmispróf á S. pyogenes voru gerð á 315 sýnum
árið 1985, eða á 67.7% af jákvæðum sýnum
greindum á þessu tímabilli. Prófunum var dreift
nokkuð jafnt yfir árið. Næmispróf á S.
pneumoniae voru gerð á 451 sýnum á nokkrum
tímabilum frá janúar 1983 til desember 1985, eða
á 37.2% af jákvæðum sýnum.
NIÐURSTÖÐUR
Á árunum 1982-85 ræktaðist S. pyogenes úr 1931
almennum sýnum (að meðaltali 482.8 sýni á ári)
og þar af voru 1.475 hálsstrok (76.4%), sjá mynd
1. Árið 1979 ræktaðist S. pyogenes úr 140
hálsstrokum. Á árunum 1982-85 voru 85.6%
hálsstrokanna úr Reykjavík og nágrenni, hin
sýnin bárust víða af landsbyggðinni, samanber
mynd 2. Mynd 3 sýnir dreifingu S. pyogenes-
ræktana úr hálsi yfir ofangreint tímabil.
Á árunum 1983-85 ræktaðist S. pneumoniae úr
1216 sýnum og voru 93,5% þeirra af
höfuðborgarsvæðinu. Flest þeirra voru frá nefi
og nefkoki eða 41.4%, og 28% ræktana voru úr
hráka, barkaástungu og berkjuskoli, eins og sjá
má á mynd 4. Mynd 5 sýnir dreifingu jákvæðra
pneumokokkaræktana yfir árið fyrir ofangreint
tímabil.
í næmisprófum á S. pyogenes reyndust allir
stofnar næmir fyrir eryþrómýsíni utan einn. Sá
Jákvædar ræktanir
500-
Háls Sár/kýli Annad
Mynd 1. S. pyogenes. Jákvœð sy'ni frá hverjum
sýnatökustað. Annað=strok frá nefi og nefkoki,
eyrum, húð, kynfœrum og þvagrás.
Jákvædar ræktanir
Sjukrahus á Sjúkrahus á Læknar á Læknar á
holuðborgarsvædmu landsbyggdinni holudborgarsvædmu landsbyggdinm
Mynd 2. S. pyogenes. Fjöldi jákvœðra hálsstroka af
höfuðborgarsvœðinu ogfrá landsbyggðinni.
Jákvædar ræktanir
jan febr mar apr mai jún júl ág sep okt nóv des
Mynd 3. S. pyogenes. Meðaltal af fjölda jákvœðra
hálsstroka á mánuði fyrir árin 1982-1985.