Læknablaðið - 15.08.1989, Page 5

LÆKNABLAÐIÐ 1989; 75: 191-5
191
Jóhann Heiðar Jóhannsson, Hjördís Harðardóttir, Erla Sigvaldadóttir,
Sigrún Kristjánsdóttir, Bjarni Þjóðleifsson, Einar Oddsson, Ólafur Steingrímsson
CAMPYLOBACTER PYLORI í MAGASLÍMHÚÐ
Framvirk rannsókn á algengi C.-pylori í magaslímhúð sjúklinga
meö einkenni um bólgu eöa sár í maga
ÚTDRÁTTUR
Leitað var að Campylobacter-pylori í
magaslímhúð hjá 37 sjúklingum sem voru
magaspeglaðir á Landspítalanum. Tvær
greiningaraðferðir voru bomar saman:
sýklaræktun með sérstöku æti (Skirrow’s
medium) og vefjarannsókn með sérlitun
(Warthin-Starry) fyrir C.-pylori. Sýkillinn
fannst í 75,5% sýnanna og hjá 86,5%
sjúklinganna bar aðferðunum saman. C.-pylori
fannst oftar hjá þessum íslensku sjúklingum
en búast mátti við samkvæmt erlendum
rannsóknum. Það fannst tölfræðilega marktækt
samband milli virkrar bólgu (gastritis chronica
activa) og C.-pylori í magaslímhúð. C.-pylori
fannst í magaslímhúð hjá 28 af 33
sjúklingum (84,8%) með virka magabólgu,
en einungis hjá einum af fjórum sjúklingum
(25%) með hægfara magabólgu. Allir þeir
þrettán sjúklingar, sem höfðu sár eða fleiður
í magaslímhúð, reyndust einnig hafa C,-
pylori. Niðurstöður rannsóknarinnar styðja
þá kenningu að C.-pylori sé meðverkandi
orsakaþáttur við virka bólgu og sár í maga.
INNGANGUR
Það mun vera langt síðan að fram komu
hugmyndir um að sýklar gætu valdið
sjúkdómum í magaslímhúð (1-3) og hefur sú
saga að nokkru verið rakin í íslensku tímariti
(4). Á árinu 1983 birtust greinar um að tekist
hefði að rækta úr magaslímhúð og greina
með vefjarannsókn bakteríur sem líktust
Campylobacter (5, 6). Þessar bakteríur fengu
nafnið Campylobacter-pyloridis, sem síðar var
breytt í Campylobacter-pylori (1).
Síðustu fimm árin hefur C.-pylori verið sýnd
veruleg athygli og rannsóknir hafa verið
Frá Rannsóknastofu Háskólans í meinafræöi og sýkladeild
og lyfjadeild Landspítala. Barst 28/11/1988. Samþykkt
12/04/1989.
gerðar í ýmsum löndum til að kanna samband
bakteríunnar við bólgusjúkdóma og sár í
maga (7), einkum vegna tilgátu um að hún
sé mikilvægur orsakaþáttur magabólgu og
magasárs (8). Við fyrri rannsókn okkar á
vefjabreytingum við ristilbólgu af völdum
Campylobacter-jejuni (9) vaknaði hugmynd
um að kanna algengi C.-pylori í magaslímhúð
hjá íslenskum sjúklingum.
Tilgangur þessarar rannsóknar var:
1) að kanna algengi C.-pylori í magaslímhúð
íslenskra sjúklinga með einkenni um
magabólgur eða sár;
2) að bera saman tvær aðferðir til að finna
C.-pylori, þ.e. sérstaka sýklaræktun og
sérstaka vefjarannsókn;
3) að kanna tengsl bakteríunnar við útlit
magaslímhúðar við magaspeglun og við
vefjafræðileg merki um símhúðarbólgu.
EFNVIÐUR OG AÐFERÐIR
Rannsökuð voru sýni frá 37 af 256
sjúklingum, sem voru magaspeglaðir
vegna gruns um bólgu eða sár í maga eða
skeifugöm, á Landspítalanum á fjögurra
mánaða tímabili um áramótin 1986-
1987. Þetta voru 13 karlar og 24 konur
á aldrinum 22 ára til 79 ára (miðgildi
63,7 ár). Meðalaídur karlanna var 58,8 ár
(staðalfrávik 16,1 ár) og kvennanna 56,1
ár (staðalfrávik 17,2 ár), en hópsins í heild
57,1 ár (staðalfrávik 16,7 ár). Sjúklingamir
voru ekki valdir sérstaklega nema þannig
að hentugleikar þeirra sem öfluðu sýnanna
og þeirra, sem tóku við þeim til rannsóknar,
voru látnir ráða um það hvaða daga sýni
voru tekin. Sjö lágu á Landspítalanum
þegar rannsóknin fór fram, en 30 komu að
heiman til magaspeglunar. Flestir, eða 29,
áttu heimilisfang á höfuðborgarsvæðinu,
sex í bæjum úti á landi, einn erlendis og