Læknablaðið - 15.08.1989, Blaðsíða 8

194
LÆKNABLAÐIÐ
sjúklingum með meltingarónot (10). Það er
því ekki fráleit tilgáta að C.-pylori valdi virkri
magabólgu (6, 11) eins og C.-jejuni veldur
virkri ristilbólgu (9).
Rannsókn okkar leiddi í ljós að 78,4% þessara
37 sjúklinga, sem allir voru með magaónot
eða önnur einkenni um magabólgu eða
sár, höfðu C.-pylori í magaslímhúð. Þetta
hundraðshlutfall má bera saman við tölur frá
öðrum löndum, t.d. frá Danmörku (11) þar
sem 58% af 119 sjúklingum með magaónot
eða sár höfðu C.-pylori; frá Svíþjóð (12)
þar sem 49,6% af 117 sjúklingum höfðu C.-
pylori; eða frá Kanada (13) þar sem 43% af
51 sjúklingi höfðu bakteríuna í magaslímhúð
við sambærilega leit með sýklaræktun og
vefjarannsókn. Þessi munur á niðurstöðum
verður ekki skýrður af mismun á samsetningu
hópanna sem skoðaðir voru, því að sjúklingar
voru valdir á sambærilegan hátt. I okkar
hópi reyndust 89,2% sjúklinganna vera með
virka, hægfara magabólgu, en ekki nema
um 50% sjúklinganna í sænska hópnum, en
hvort tveggja kemur þó heim við þá hugmynd
að C.-pylori sé meðverkandi þáttur í virkri
magabólgu. Fleiri rannsóknir benda til þess
að magabólgur séu algengari hjá Islendingum
en hjá nágrönnum okkar, t.d. hjá Dönum (14).
Ekki er þó vitað hvort C.-pylori er frumorsök
magabólgu eða hvort bakterían siglir í kjölfar
annarra áverka á magaslímhúð. Nauðsynlegt
er að kanna enn frekar algengi C.-pylori hjá
íslenskum sjúklingum nteð klínísk einkenni
um bólgur eða sár í maga.
Rannsóknin leiddi í ljós gott samræmi við
samanburð á bakteríuræktun og vefjarannsókn
sem aðferðum til að finna C.-pylori í
magaslímhúð. Hjá 86,5% sjúklinganna bar
aðferðunum alveg saman. Þessa niðurstöðu
má bera saman við tölur úr fyrrgreindum
rannsóknum (11-13) þar sem samræmi
milli sýklaræktunar og vefjarannsóknar
var á bilinu 84,9-92,2%. Misræmi milli
aðferðanna getur meðal annars stafað af því
að einhverjir sjúklinganna hafi tekið inn lyf
eða efni (15) sem hemja eða koma í veg
fyrir vöxt bakteríanna og leiða þannig til
vangreiningar við ræktun, en koma ekki í
veg fyrir að sýklamir sjáist við vefjarannsókn.
Vangreining getur hugsanlega komið fyrir við
vefjarannsókn ef sýklafjöldinn í slímhúðinni
er mjög lítill og ef einungis er beitt HE-litun.
Sýklamir litast fölgráir með HE-litun, en með
WS-litun verða þeir svartir og hið sérkennandi
útlit þeirra kemur þá vel í ljós. Ofgreining
við sýklaræktun eða við vefjarannsókn
kemur varla til greina þegar framantöldum
skilmerkjum um ræktunamiðurstöður og útlit
sýklanna við vefjarannsókn er beitt, sjá töflu I.
Rannsóknin leiddi einnig í ljós tölfræðilega
marktækt samband milli bólgubreytinga og
C.-pylori í magaslímhúð (0,05>p>0,02), sjá
töflu V. C.-pylori fannst við virka, hægfara
magabólgu í 84,8% tilfella, en ekki við
hægfara magabólgu nema í einu af fjórum
tilfellum. Enn fremur voru 96,6% þeirra, sem
reyndust hafa bakteríuna í magaslímhúð, með
virka, hægfara magabólgu. Samband virkrar,
hægfara magabólgu og C.-pylori er þekkt úr
fyrri rannsóknum (7, 15) og hafa menn leitt
getum að því að hér sé um orsakasamband
að ræða, þannig að C.-pyiori sé í mörgum
tilvikum orsakaþáttur (6, 11). Tilraunir til
að lækna slíka bólgu með sýklalyfjum, hafa
rennt stoðum undir þessa tilgátu, en C.-pylori
er meðal annars næmur fyrir erýþrómýsíni,
tetrasýklíni, gentamýsíni, amoxisillíni og
bismútsúbnítrati (1, 15).
Samband við klínísk einkenni sjúklinga í
rannsóknarhópi okkar var hins vegar óljóst
(tafla IV) og samband við útlit slímhúðarinnar
við magaspeglun var ekki tölfræðilega
marktækt (tafla V). Klínísk einkenni og
magaspeglun án sýnistöku og sérstakra
rannsókna geta því ekki sagt til um það hvort
sjúklingar eru með C.-pylori eða ekki.
Niðurstöður rannsóknarinnar eru þær
að C.-pylori sé algengari hjá íslenskum
sjúklingum með meltingarónot en hjá
sambærilegum sjúklingum í öðrum nálægum
löndum, að sýklaræktun og vefjarannsókn á
slímhúðarsýnum úr maga gefi sambærilegar
niðurstöður, að marktæk fylgni sé milli
virkrar, hægfara magabólgu og C.-pylori
í magaslímhúð, en að tengsl bakteríunnar
við klínísk einkenni og útlit magaslímhúðar
við speglun séu ekki marktæk. Þessar
niðurstöður styðja þá kenningu að C.-
pylori sé meðverkandi orsakaþáttur í virkum
magabólgum og við fleiður og sár í maga.
Benda má á að ekki er hægt að greina C.-
pylori hjá sjúklingum með meltingarónot
nema sérstökum greiningaraðferðum sé beitt.