Læknablaðið : fylgirit - 15.06.1996, Blaðsíða 8

8
LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82/FYLGIRIT 32
Menntaskólaárin
Svona gekk lífið tilbreytingalítið þar til ég var á
18. ári. Þá kom Þorsteinn frændi minn í heim-
sókn. Fyrir hans tilstilli var afráðið að ég færi til
Akureyrar um haustið. Ég gat fengið pláss hjá
Geir Þormar útskurðarmeistara, þar sem ég þótti
handlaginn. Þegar til Akureyrar kom var mér sagt
að annar piltur væri kominn í minn stað. Stakk þá
frændi minn upp á því að ég reyndi að taka próf
upp í Menntaskólann á Akureyri. Fór svo að ég
komst inn og þar með var leiðin mörkuð til skóla-
göngu. Námið þar gekk sæmilega enda ágætir
kennarar við skólann svo sem Brynjólfur Sveins-
son, Sigurður Líndal Pálsson, doktor Kristinn
Guðmundsson, Steindór Steindórsson og ekki má
gleyma Sigurði Guðmundssyni skólameistara og
Hermanni Stefánssyni leikfimikennara. Allir
þessir menn kenndu af alúð. Ég fór í máladeild-
ina, af því að ég hafði alltaf minnimáttarkennd
gagnvart stærðfræðinni. Bekkurinn sem ég var í
var mjög samhentur og hefur haldið saman alla tíð
þótt hópurinn sé farinn að þynnast.
A meðan ég var í Menntaskólanum á Akureyri
bjó ég ýmist hjá Þorsteini frænda eða á heimavist-
inni. Stundum greip ég í að þýða smásögur bæði
úr ensku og þýsku sem birtust í Kvöldvökunum en
þær gaf Þorsteinn út í mörg ár. Einnig teiknaði ég
myndir fyrir hann í stafrófskver Egils Þorláksson-
ar sem í langan tíma var mikið notað við lestrar-
kennslu barna. Þorsteinn frændi minn lést í hárri
elli á Vífilsstaðahæli, en árið 1953 kom út bók með
safni af greinum hans og ræðum.
Stúdentsprófi lauk ég 1938. Fyrir tilstilli Þor-
steins frænda komst ég fljótlega í vinnu hjá Sfldar-
verksmiðjum ríkisins á Siglufirði og þar með var
afkoma mín tryggð að mestu leyti við áframhald á
námi. Var ég fyrsta sumarið við að sekkja mjöl,
það var haft í 200 punda pokum og gat þetta því
verið dálítil átaksvinna en stældi mann. Næsta
sumar var ég fenginn á lýsisskilvindurnar. Þetta
var engin átakavinna en krafðist athygli og hirðu-
semi, eins var óþægilegt að þurfa að vinna allan
daginn í gufu og hita. Unnið var í verksmiðjunum
á sex tíma vöktum.
Ég og annar piltur tókum eitt sumarið að okkur
aukavinnu sem illa gekk að manna, það var að
smyrja lýsistankana að innan með efni sem varði
stálið gegn tæringu. Lýsið var alltaf hitað upp í
tönkunum svo að í heitum veðrum var nær ólíft
þarna inni. Varð að bera efnið á eftir því sem
hækkaði í tönkunum og var lítil julla höfð á floti
inni í tönkunum. Það tók um klukkustund að fara
allan hringinn. Við sömdum við verkstjórann að
við skildum vinna þetta og fá þrjá tíma hvor okkar
fyrir og sáum við svo um að þetta væri gert eftir
því sem hækkaði í tönkunum. Gaf þetta talsverða
aukapeninga. Síðustu tvö sumurin var ég fenginn
til þess að vera við efnagreiningu og rannsóknir
bæði á lýsi og mjöli í Krossanesverksmiðjunum
við Akureyri. Tóku Sfldarverksmiðjur ríkisins
Krossanesverksmiðjurnar á leigu til þess að taka
kúfinn svo ekki strandaði alltaf á löndunum á
Siglufirði.
Stefnt á læknisfræði
Að loknu stúdentsprófinu var farið að hugsa
um hvað við tæki. Best féll mér við þá hugmynd
að fara í norrænudeildina, en margir sem fóru þá
leið fóru í kennslu til að sjá sér farborða. Ég hafði
stundum tekið að mér að segja unglingum til og
gat ekki hugsað til þess að fara að kenna. Því fór
svo að ég valdi læknisfræðina.
Á árunum 1936 til 1938 fór að halla undan fæti
með búskap föður míns. Hann veiktist og lagðist á
sjúkrahús á Akureyri og munu berklar hafa kom-
ið eitthvað við sögu. Um svipað leyti varð mikið
verðfall á Iandabúnaðarvörum. Reynt var að
breyta búnaðarháttum og voru fluttir inn karakúl-
hrútar frá Þýskalandi. Lömbin undan þessum
hrútum voru með svartan krullaðan feld og átti að
farga þeim nokkurra vikna, að því er ég held.
Afleiðingar þessa þnnflutnings urðu hörmulegar
fyrir bændur. Hrútarnir fluttu með sér garnaveik-
ina. Faðir minn hafði tekið að sér að hafa einn
þessara hrúta. Hann sýktist og var því öllu fé
fargað á Útnyrðingsstöðum, þar fóru þær fáu
kindur sem ég átti. Engar skaðabætur fengust.
Seint í september 1939 fór faðir minn til lækn-
inga í Reykjavík. Ég var heima og var að búa mig
undir að fara til Reykjavíkur með skipi. Þegar á
Reyðarfjörð kom var hringt í mig og mér sagt að
faðir minn væri látinn. Þetta var 10. október 1939.
Hafði hann gengist undir aðgerð á hné, en fékk
háan hita eftir aðgerðina og lést. Ég var fyrst
hikandi, hvað gera ætti en afréð svo að halda
áfram suður. Þegar þangað kom gekk ég frá þeim
málum sem þurfti í sambandi við andlát föður
míns.
Ég sökkti mér niður í bækurnar bæði efnafræði
og heimspeki hjá Ágústi H. Bjarnasyni og þótti
þrautleiðinlegt. Ég hugsaði oft heim og í apríl
afréð ég að fara austur. Sótti ég um að fá að taka
próf í heimspekinni, það sama gerði skólabróðir
minn Þorvarður Þorsteinsson frá Reyðarfirði.
Það fékkst og við tókum prófið. Efnafræðina ætl-
aði ég að geyma fram á næsta vetur, ef ég þá héldi
áfram. I maí var ég kominn heim. Veran heima í
þetta sinn var ekki löng því sfldin kom snemma og
ég fór norður á Siglufjörð. Ég mætti um haustið
og nú var annaðhvort að hrökkva eða stökkva.