Alþýðuhelgin - 27.08.1949, Side 13

ALÞÝÐUHELGIN
237
Mussolini var
I meira en tvo áratugi breiddi á-
róðursvél ítölsku fasistanna út goð-
sögnina um „vammleysi og óeigin-
girni“ Mussolinis — hann væri
hreinn og óspilltur og gersamlega
iaus við fégræðgi. Það er eitthvað
rómantískt við þessa goðsögn, og '
hún gat vakið samúð fólks og jafn-
vel hrifningu, en það verður lítið úr
henni gagnvart staðreyndum taln-
anna. Þegar öllu er á botninn hvolft,
var Mussolini mesta eyðsluklóin af
óllum fasistaleiðtogunum. Maður
þarf ekki annað en líta lauslega á
yfirlitiö um greiðslur úr „leynisjóðn-
um“ svonefnda, sem féll í hlut Mus-
solinis sem ráðherra, til þess að
sannfærast um þetta. Jafnvel. fyrir
valdatöku fasista var árlega lögð ein
ínilljón líra í þenna sjóð, og þótt
Þetta væri ekki há fjárhæð á þeim
iinium, talaði almenningur þó um
fjármálaspillingu í sambandi við
þessa fjárveitingu.
Þegar Mussolini komst til valda,
var sjóðurinn í vörzlu innanríkis-
raðherrans og varð Mussolini að
sætta sig við það fyrirkomulag í
íyrstu. En það leið ekki á löngu áður
einræðisherrann gat svælt sjóð-
Jnn undir sig og veitt sjálfum sér
sivaxandi fúlgur úr honum.
Hér fara á eftir opinberar tölur
þessar greiðslur: Lírur
* járhagsárið 1922—23, 1 000 000
— 1923—24 1 800 000
— 1924—25 2 950 000
— 1925—26 3 000 000
■ 1926—27 32 453 000
1927—28 34 303 000
•— 1928—29 40 000 000
•— 1929—30 30 000 000
— 1930—31 26 000 000
— 1931—32 29 621 000
— 1932—33 38 915 000
-— 1933—34 44 500 000
•— 1934—35 57 000 000
■— 1935—36 76 522 000
■— 1936—37 93 479 743
— 1937—38 88 470 000
■—• 1938—39 148 129 200
■— 1939—40 173 305 000
—■ 1940—41 248 300 000
— 1941—42 355 000 000
1942—43 407 000 000
Samtals 1 931 748 443
eyðsluseggur,
Næstum því 2 milljarðar líra á
tuttugu og einu ári!
Sérfræðingar hafa ekki enn get-
að reiknað nákvæmlega út eyðslu
Mussolinis úr „leynisjóðnum“ á
tímabilinu sept. 1943 til apríl 1945,
þ. e. meðan hann hékk við völd sem
leppur Hitlers, en allar líkur benda
til, að það hafi verið yfir milljarður
líra. Samtals hefur Mussolini því
krækt sér í yfir þrjá milljarða líra
úr sjóði innanríkisráðuneytisins. Og
menn mega ekki halda, að allt þetta
fé hafi verið notað í pólitískum til-
gangi. Þvert á móti sést á bókum
ráðuneytisins, að persónuleg út-
gjöld hafa verið þyngst á metunum.
Hin fjölmenna leynilögregla Mus-
solinis kostaði að vísu mikið fé, eins
og geta má nærri, þar sem hann var
ávallt umkringdur hópi lögreglu-
manna, hvar sem hann var og hvert
sem hann fór. Þegar einræðisherr-
ann hélt ræðu, voru leynilögreglu-
mennirnir dreifðir um mannfjöld-
ann, sem klappaði; þegar hann fór í
eftirlitsferð í kolanámu eða verk-
smiðju, voru þeir þar fyrir klæddir
sem verkamenn; þegar hann var á
flota- eða hersýningu, stóðu þeir
næstir honum í sjóliða- og her-
mannagervi, og þegar hann heim-
sótti sjúkrahús, voru þeir dulbúnir
sem sjúklingar og fatlaðir menn.
Auk leynilögreglunnar voru svo
hinar 'vopnuðu fasistasveitir, um
þrjú hundruð þúsund manns, og það
segir sig sjálft, að allur þessi liðs-
safnaður kostaði drjúgan skilding.
En eyðslan til þessara þarfa er þó
hégómi samanborið við persónuleg
útgjöld einræðisherrans. Það er ó-
trúlegt, hve miklu hann gat eytt í
föt og alls konar einkennisbúninga
og hve gengdarlaus eyðslan var,
þegar hann þurfti að setja pólitíska
skrautsýningu á svið. Móttökuhá-
tíðahöldin í tilefni af komu Hitlers
árið 1938 kostuðu t. d. yfir milljarð
lírur.
Mussolini var svo mikið fyrir að
láta á sér bera, að hann hélt jafnvel
að ástarævintýri hans yrðu til þess
að auka álit hans hjá almenningi.
Samband hans við Klöru Petacci
hafði í för með sér stórkostlega bitl-
inga fyrir fjölskyldu hennar. Musso-
lini jós gjöfum á báðar hendur, hvort
heldur var um að ræða skrauthýsi
eða gimsteina. Eyðslusemi hans var
ávallt mikil, en þó aldrei eins tak-
markalaus og meðan á þessu ástar-
ævintýri stóð — ekki sízt, þegar tek-
ið er tillit til hinna bágbornu lífs-
kjara ítalskrar alþýðu á stríðsárun-
um. „Petacci-ævintýrið“ eitt kostaði
landið yfir fimm hundruð milljónir
líra.
(Þýtt.)
---------«---------
Svaðilför.
Þenna tíma (um 1813) bjó í Kefla-
vík undir Jökli Magnús son Hrólfs
bónda í Stóra-Langadal og konu
hans Lilju Lalilu Gunnlaugsdóttur
Arasonar. Kona Magnúsar var Mar-
grét Jónsdóttir. Magnús var hniginn
að aldri. Þenna vetur hafði hann
fengið sér stærra skip til vertíðar-
róðra en þau, er menn höfðu til
haustróðra, eins og oft var siður
undir Jökli; var það lítill áttæring-
ur, en tekinn mjög að fyrnast. Sím-
on Sturlaugsson, hinn röskasti mað-
ur, var einn háseti hans, og hina
aðra greinir vísa þessi, er Gísli Sig-
urðsson skáld á Klungurbrekku kvað
um þá:
Fleiri tel ég fiskimenn
foldarhrings á Ijóni,
Sigurð, Tómas, Árna enn,
einnig Pál með Jóni.
Þeir reru þriðja miðvikudag í góu;
var þá almennt róið. Var fyrst hæg-
viðri norðan, og er kom á mið fram,
lagði Magnús þrjú köst og fékk á
þau 12 í hlut, en er hann dró þriðja
kastið, rauk allt í einu, en lygndi þó
aftur. Tóku þeir þegar að berja í
land, en lítið vannst á. En er þeir
voru komnir fram undan Rifi, tók
algerlega að reka. Bauð formaðurinn
þá að freista að leggjast við lóðar-
steinana, en þá sáu menn að skips-
stafninn var rifinn. Hljóp þá Símon
fram í sem skjótast, hnýtti dragreip-
inu í klóna og hóf upp horn af segl-
inu. Sigldu þeir síðan hið næsta
vindi og gekk brátt fram og austur á
Breiðafjörð. Linaði þá nokkuð veðr-
ið, er þeir komu nær Hróarsstöðum;
felldu þeir seglið og tóku af öllum