Félagsbréf - 01.01.1955, Síða 18

8
FÉLAGSBRÉF
vísa sér á þennan hlédræga listamann, ef honum kynni að bregða
fyrir. Þegar nærfellt þrír áratugir voru liðnir frá því að Sigga
Gunna kom fyrir sjónir almennings, sendi skáldið frá sér fyrstu
bók sína, Sögur, og ég hef fyrir satt, að til þess að svo mætti verða,
hafi þurft eindreginna afskipta af hendi eins mikilsvirtasta og
snjallasta bókmenntafræðings þjóðarinnar, mjög mikils áhrifa-
manns á vettvangi andlegra mála með oss Islendingum.
í ljóðum Þóris Bergssonar og skáldsögunum Vegir og vegleysur
og Hvítsandar er sitthvað, sem vert er að athuga, ekki sízt þá er
rætt er almennt um skáldskap hans. En ég hef valið þann kost að
verja þeim stutta tíma, sem ég hef hér til umráða, til þess að f jalla
um smásögur hans.
Þórir Bergsson getur ekki talizt skáld neinna sérstakra byggða
eða stétta. Skáld stríðs og áróðurs er hann ekki, og hann virðist
ekki leggja mikið upp úr hinum ýmsu viðhorfum manna í stétta-
baráttu og stjórnmálum. Það er persónuleg, en ekki stéttar- eða
áróðursafstaða, sem kemur fram í sögum eins og Við bakdyrnar
og Silfurbúin svipa, og lesandinn fær á tilfinninguna, að skáldið
sé hjartanlega sammála frú Herdísi í sögunni Hjálp í viðlögum,
þegar hún gerir lítið úr stjórnmálaskoðun bónda síns og telur
sjálfsagt, að hann fórni henni vegna fjölskyldu sinnar og fyrir
aðstöðuna til að halda áfram að rækja þá köllun að flytja boðskap
meistarans frá Galíleu.
Stíll Þóris Bergssonar er mjög blátt áfram og yfirleitt snurðu-
laus, engin áherzla lögð á sérkennileg orð eða orðfæri. Hann fell-
ur vel að efninu, dregur ekki þannig að sér athyglina, að hann
raski heildaráhrifum sögunnar, — að skógarins gæti ekki fyrir
hinum einstöku meiðum. í fimmtíu og þremur af sjötíu og sjö sög-
um segir Þórir Bergsson frá í fyrstu persónu. Þá er slíkur háttur
er við hafður, finnst lesandanum, að látlaust orðfæri hæfi bezt,
svo sem þá er einhver segir kunningja sínum sögu, þegar fundum
ber saman í góðu tómi, og eykur þessi frásagnarháttur á ynnileik
og aðlöðun hins yfirlætislausa stíls.
Þórir Bergsson hefur brugðið upp — stundum með örfáum
dráttum — mjög skýrum og eðlilegum persónum, og okkur finnst
mikið til um sumar þeirra. Það er kvenleg reisn hetjuskapar,