Dagblaðið Vísir - DV - 19.10.2007, Blaðsíða 10

föstudagur 19. október 200710 Helgarblað DV
Hjónin Ásta K. Vilhjálms-
dóttir og Guðmundur
Guðjónsson syrgja son
sinn, Guðjón, sem nýverið
svipti sig lífi í dönsku
fangelsi. Þau eru reið út í
dönsk og íslensk fangelsis-
málayfirvöld fyrir fram-
komuna í garð sonar
þeirra. Hann var í einangr-
unarvist í nærri fjóra mán-
uði þar sem hann fékk lítið
sem ekkert að vera í sam-
bandi við sína nánustu.
Guðjón Guðmundsson, þrítugur
Íslendingur, svipti sig lífi í dönsku
fangelsi sunnudaginn 23. septemb-
er. Hann hafði þá setið í einangrun
í marga mánuði eftir að hafa verið
tekinn með fíkniefni á heimili sínu
í Kaupmannahöfn. Hann fékk lít-
ið sem ekkert að vera í sambandi
við sína nánustu sem eru verulega
sárir yfir framkomu fangelsismála-
yfirvalda. Foreldrarnir Ásta K. Vil-
hjálmsdóttir og Guðmundur Guð-
jónsson syrgja son sinn.
„Við myndum aldrei koma svona
fram við skepnur, það yrði aldrei
gert. Það hefði samstundis ver-
ið kært til dýraverndunarsamtaka.
Sonur minn þurfti á hjálp að halda,
sem hann fékk hvorki hér heima né í
Danmörku,“ segir Guðmundur Guð-
jónsson, sérkennari á meðferðar-
heimilinu Stuðlum.
Rétt undir miðnætti sunnudag-
inn 23. september börðu að dyrum
lögregluþjónn og hverfisprestur á
heimili hjónanna Guðmundar og
Ástu í Breiðholtinu með þau sorg-
legu tíðindi að sonur þeirra Guðjón
hefði svipt sig lífi í dönsku ríkisfang-
elsi. Hann fannst látinn í klefa sín-
um.
Nýtt líf
Að sögn Guðmundar og Ástu sá
sonur þeirra engan annan möguleika
en þann að hefja nýtt líf í útlöndum
eftir erfið samskipti við íslensku lög-
regluna og íslensk fangelsismálayf-
irvöld. Ásta segir ákaflega óvönd-
uð vinnubrögð lögreglunnar hafa
gert son sinn mjög reiðan. „Guðjón
hafði verið óheppinn og varð und-
ir í baráttunni við óreglu og lyfja-
neyslu. Hann hafði fyrir vikið feng-
ið dóma hér og setið á Litla-Hrauni.
Eftir langa einangrunarvist 17 ára
gamall varð Guðjón mjög reiður og
gafst algjörlega upp á samskiptum
við lögregluna. Hann sá ekkert ann-
að í stöðunni en að komast úr landi
til að hefja nýtt líf. Við vorum búin
að finna íbúð fyrir hann og sambýlis-
konu með tvö börn,“ segir Ásta.
Fyrir rúmu ári flutti Guðjón út til
Kaupmannahafnar og var þá búinn
að vera laus við fíkniefnaneyslu um
nokkurt skeið. Hann hafði nýver-
ið hafið búskap og naut föðurhlut-
verksins til hins ítrasta þegar ógæfan
dundi yfir.
Saklaus í fangelsi
Guðjón var handtekinn á heim-
ili sínu í byrjun sumars með töluvert
magn af fíkniefnum, 1000 e-töflur
og 500 grömm af amfetamínsúlfati.
Guðjón hélt ávallt fram sakleysi sínu
og foreldrarnir benda á að hann hafi
skrifað í bréfi til þeirra fullyrðingar
um að hann hafi ekki átt efnin. Hann
hélt því fram að vinur hans hefði átt
efnin sem hann var tekinn fyrir. Engu
að síður tók Guðjón á sig sökina og
sat allt sumarið í gæsluvarðhaldi.
Guðmundur segir son sinn hafa ver-
ið í einangrun næstum allan tímann.
„Guðjón lést úti eftir óskiljanlega
langa einangrun. Þannig hafði hann
verið vistaður í nærri fjóra mánuði
og það er hreinlega til að eyðileggja
taugakerfi hvers einasta manns. Það
er með ólíkindum hversu lengi hon-
um var haldið í einangruninni,“ segir
Guðmundur.
Tók sök annars
Foreldrarnir segja son sinn hafa
verið þannig gerðan að hann vildi
ekki segja til vinar síns. Guðmundur
segir Guðjón því hafa tekið á sig sök-
ina til að hlífa honum. „Í smá tíma
flutti inn á hann vinur hans frá fyrri
tíð sem nýkominn var frá Amster-
dam. Fyrir rétti hélt Guðjón enda-
laust fram sakleysi sínu en sagði ekki
til félaga síns, enda hefði beðið hans
þung refsing í undirheimunum ef
hann hefði kjaftað frá,“ segir Guð-
mundur.
Hann segir erfitt að ímynda sér
hvernig sé að sitja svona lengi ein-
angraður í fangelsi. „Þetta er alveg
ömurlegt og skelfilegt mál, í allan
þennan tíma sat Guðjón í einangrun
fangelsisins án þess að fá að heyra
í sínum nánustu. Maður getur rétt
ímyndað sér angistina. Ég óska eng-
um þess að upplifa svona lagað,“ seg-
ir Guðmundur.
Hröktu son okkar úr landi
Ásta og Guðmundur eru sár yfir
því að sonur þeirra hafi ekki fengið
þá hjálp sem hann þurfti á að halda
hér á landi sem varð til þess að hann
flutti brott. Þau segjast hafa upplifað
ítrekað samskiptaleysi milli lögreglu
og fangelsismálayfirvalda. „Okkur
var tilkynnt af fangelisismálayfir-
völdum hér heima að Guðjón væri
laus allra mála og mættum til skil-
orðsfulltrúa til að fá það staðfest að
ekkert hvíldi lengur á hans herðum.
Það fengum við staðfest og mættum
til að sækja hann daginn eftir,“ segir
Guðmundur.
„Þar var ég mættur snemma um
morguninn en enginn kannaðist við
neitt um að sonur minn væri laus.
Guðjón var orðinn mjög skeptískur
yfir samskiptum við lögregluna.“
Fékk ekki að vera í friði
Guðmundur sá þann kost væn-
stan að lokinni afplánun að fara með
son sinn í langtímameðferð á með-
ferðarheimilið í Krísuvík. Hann seg-
ir son sinn hafa verið orðinn róleg-
an og sáttan í meðferðinni eftir tæpa
viku. „Er þá ekki hringt frá lögregl-
unni og þess krafist að hann komi í
réttarsal vegna smámála, að mínu
mati, sem höfðu gerst mörgum mán-
uðum áður? Í stað þess að virða það
að Guðjón var orðinn sáttur í alvöru-
meðferð og láta hann í friði þar var
honum kippt út,“ segir Guðmundur.
Aðspurður skilur Guðmundur
ekki harðneskjuna í kerfinu gagnvart
veikum syni hans. „Mér fannst þetta
það ljótasta sem hægt var að gera
gagnvart syni mínum þar sem hann
var miskunnarlaust tekinn úr með-
ferðinni. Það hefði skipt sköpum fyr-
ir Guðjón ef hann hefði verið látinn í
friði þar,“ segir Guðmundur.
Þétt meðferð nauðsynleg
Guðmundur starfar sjálfur
sem kennari á meðferðarheimil-
inu Stuðlum og þekkir af eigin raun
hversu mikilvægt er að hjálpa fíklum
í neyð sinni. Hann segir afar brýnt að
koma á meðferðarúrræði fyrir fanga.
„Þeir einstaklingar sem hafa verið í
neyslu harðra efna í langan tíma eru
einfaldlega sjúklingar sem vita lítið
hvað þeir eru að gera. Að refsa þeim
gerir bara illt verra, viðkomandi að-
ilar þurfa að komast inn á alvöru-
meðferðarstofnun,“ segir Guðmund-
ur. „Ég veit til dæmis um einstakling
sem hefur farið 70 sinnum í með-
ferð.“
„Fangelsið á að veita þétta með-
ferð. Slíkt er ekki að finna í kerfinu
okkar, meðferðin hér var lögð niður
í sparnaðarskyni. Það er með ólík-
indum.“
Enga hjálp að fá
Aðspurður segist Guðmundur
þeirrar skoðunar að betrunarkerfi
fanga sé of refsiglatt hér á landi.
Hann segir það hafa orðið til þess að
Guðjón náði illa að fóta sig. „Hörð-
um fíklum getur orðið það á í refsi-
vistinni að misstíga sig með fíkni-
efni en við eigum að hjálpa þeim en
ekki refsa. Meðferðin er fyrir sjúka og
miskunn gagnvart sjúkum einstakl-
ingum. Ég er alveg sannfærður um
að það er bæði betra og ódýrara fyrir
samfélagið,“ segir Guðmundur.
„Í fangelsunum hér heima er
markmiðið einfaldlega það að láta
tímann líða og ekki nokkur skapaður
jákvæður hlutur í betrun fanganna.
Þess í stað hafa fangarnir heimild til
að kalla til sín hinar og þessar kær-
ustur sem bera dópið til þeirra. Það
er með ólíkindum og ég veit að það
flæðir allt í dópi og drullu þarna.“
Vonlaus undir það síðasta
Guðjón var 32 ára þegar hann lést
og hafði átt erfiða ævi sökum harðr-
ar fíkniefnaneyslu. Hann lét eftir sig
bréf til ættingja sinna og ljóst er af
bréfinu að hann var andlega bug-
aður og illa farinn eftir einangrun-
Sonur
okkar
fékk
enga
hjálp
TrauSTi HaFSTEiNSSoN
blaðamaður skrifar: trausti@dv.is
„Við getum þó
huggað okkur
við það að við
gerðum allt í
þessari veröld til
þess að reyna að
hjálpa honum.“