Brennidepill - 01.03.1998, Qupperneq 15

4
Ráðstefna á Sauðárkróki
Sveitar-
stjórnarmál
skoðuð í
víðara
samhengi
„Rætt hvort gefa
eigi sveitarfélög-
um þriggja ára
frest til aö sam-
einast afsjálfs-
dáðum, eftir þaö
komi til lögboö
um sameiningu. “
„Ekki margt þótti
benda til þess aö
flokkarnir sam-
ræmdu stefnu
sína í sveitar-
stjórnarmálum. “
Síðastliðið sumar, nánar tiltekið 14. júní 1997, stóð afmælisnefnd
Sauðárkróksbæjar og Félag stjórnmálafræðinga að ráðstefnu um
stjórnmálaflokka og sveitarstjómarmál. Ráðstefnan var vel sótt og
voru ráðstefnugestir sveitarstjórnarmenn, starfsmenn opinberra
stofnana sem hafa sveitarstjómarmál á sínu verksviði, og stjórn-
málafræðingar og aðrir sem áhuga höfðu á sveitarstjórnarmálum.
Ráðstefnan var skipulögð þannig að fyrri hlutinn var erindi
nokkurra framsögumanna, og seinni hlutinn pallborðsumræður.
Þær vom í umsjá Félags stjómmálafræðinga. Fyrstu erindin fjfill-
uðu um stöðu sveitarstjórna innan stjómkerfisins. Þar komu fram
Skúli Þórðarson stjórnmálafræðingur og bæjarstjóri Blönduóss,
Árni Gunnarsson aðstoðarmaður félagsmálaráðherra og Vilhjálmur
Þ. Vilhjálmsson formaður Sambands íslenskra sveitarfélaga.
Þessir fulltrúar úr stjórnkerfinu ræddu um þær gífurlegu breyt-
ingar sem hafa átt sér stað að undanfórnu á sveitarstjórnarstiginu
á íslandi. Þá er um að ræða annars vegar flutning verkefna frá rík-
isvaldinu til sveitarstjörna og hins vegar sameiningu sveitarfélaga.
Framsögumenn vom sammála um að þessi tvö stóru málefni væru
nátengd og yrðu að fara saman. Sameining sveitarfélaga án flutn-
ings verkefna til þeirra er að vísu hagræðing í sjálfu sér en án mik-
ils innihalds. Flutningur verkefna til sveitarfélags krefst í raun
sameiningar sveitarfélaga. Örsmá sveitarfélög hafa ekki burði til
þess að taka við verkefnum frá ríkisvaldinu. Skúli Þórðarson benti
í erindi sínu á að samstarf hreppanna í sýslunefndum er frá lýð-
ræðislegu sjónarhorni varhugavert. Ræðumenn voru hins vegar
ekki á sama máli um hraða og framkvæmd sameiningar og flutn-
ing verkefna. Athyglisvert þótti að Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson reif-
aði þá hugmynd sveitarfélögum yrði gefinn þriggja ára frestur til
þess að sameinast af sjálfsdáðum, eftir það ætti að koma til lögboð
um sameiningu að ofan. Árni Gunnarsson lagði hins vegar áherslu
á að sameining sveitarfélaga þurfi í lengstu lög að fara fram í sátt
og samlyndi við heimamenn. Þvinguð sameining er að hans mati
afar slæmur kostur.
Eftir að fulltrúar stjórnkerfisins höfðu lokið sínu máli var röðin
komin að kjörnum fulltrúum sveitarfélaga og Alþingis. Siv Frið-
leifsdóttir Framsóknarflokki, Sturla Böðvarsson Sjálfstæðisflokki,
Steinunn V. Óskarsdóttir frá Reykjavíkurlistanum og Jóhann Geir-
dal Alþýðubandalagi kynntu stefnu flokkanna í sveitarstjómarmál-
um á pallborðinu. Það fór ekki milli mála að kosningahugur var
kominn í mannskapinn, þrátt fýrir það að næstum því heilt ár væri
í næstu kosningar til sveitarstjórna landsins. Stjórnmálafræðing-
arnir Hólmfríður Sveinsdóttir og Þorvarður Hjaltason, sem bæði
eru viðriðin sveitarstjórnarmál í sínu starfi - Hólmfríður hjá Fé-
lagsmálaráðuneytinu og Þorvarður sem framkvæmdastjóri Sam-
taka sunnlenskra sveitarfélaga - stjómuðu pallborðsumræðunum
af myndugleik.
Umræðurnar snerust um hvort flokkarnir samræmdu stefnu
sína í sveitarstjórnarmálum, hvort marktækur munurværi á stefnu
flokkanna í þessum málaflokki og hvaða kostir og gallar fylgdu
óháðu framboði. Einnig var rætt hvort sveitarstjórnir væru kjörinn
vettvangur fyrir sameiningu flokka eða ekki.
Góð þátttaka var úr salnum í umræðunum og komu afar fjiil-
breytilegar skoðanir fram. Það þótti hins vegar ekki margt benda til
þess að flokkamir samræmdu stefnu sína í sveitarstjórnarmálun-
um. En það gæti hugsanlega aukist með sameiningu sveitarfélaga
og stærri einingum. Óháðu framboðin eru fyrirbæri sem menn
áttu í erfiðleikum með að festa hendur á. Menn ræddu um að
heimafólk vildi ekki blanda stjómmálum og flokkspólitík inn í mál-
efni sveitarfélaganna og hreppanna. Undirritaður benti hins vegar
á að slíkur hugsunarháttur væri svipaður og að vilja stinga sér til
sunds án þess að blotna.
Ráðstefnan var í alla staði afar vel heppnuð, áhugaverð erindi,
fijóar umræður og góðar móttökur á Sauðárkróki. Sumir höfðu á
orði að ráðstefnan væri mjög frábmgðin öllum öðrum ráðstefnum
og fundum sem haldnir hafa verið um þessi mál þar sem reynt var
að skoða málefni sveitarfélaga og sveitarstjórnarmála í stærra og
víðara samhengi.
Ragnar Garðarsson
l
15