Sveitarstjórnarmál - 01.09.2004, Qupperneq 22

Viðtal mánaðarins
Bifröst í Borgarfiröi en þangað sótti Kolfinna háskólanám sitt.
Samgöngur og fjarskipti eru grundvallarþættir
Kolfinna segir ólík sjónarmið ríkja innan hagfræðinnar um hversu
langt eigi að ganga af hálfu hins opinbera í að hafa áhrif á
byggðaþróun með jöfnunaraðgerðum. Það þurfi að horfa til fleiri
þátta en peningalegrar arðsemi enda geti fleiri forsendur ráðið
hagkvæmni þegar litið er til lengri tíma. „Ég tel að við þurfum að
fara betur ofan í þá byggðastefnu sem hefur verið rekin hingað
til. Við þurfum að setja okkur skýrari markmið og taka inn í end-
urskoðun á verkaskiptingu ríkis og sveitarfélaga. Mín skoðun er
sú að við eigum að ganga lengra í að tryggja ákveðna grunngerð
búsetuskilyrða á landsbyggðinni en við gerum í dag. Við höfum
ýmsa sjóði sem ætlaðir eru til að koma að einstökum verkefnum
á sviði nýsköpunar og atvinnu en gagnast minna en ella ef
ákveðin skilyrði eru ekki til staðar. í mínum huga er enginn vafi á
að allar samgöngur og samskiptaleiðir með fjarskiptum er það
sem þarf að efla og marka skýrari stefnu um." Kolfinna segir að
þessar misjöfnu aðstæður komi beint inn á rekstur og starfsemi
sveitarfélaganna. „Þau hafa stækkað og eflst og íbúarnir aukið
kröfur til sveitarstjórnarstigsins. Ég nefni eitt dæmi máli mínu til
stuðnings. Síminn hf., fyrirtæki í eigu ríkisins, hefur byggt upp og
býður landsmönnum upp á netsamband. Aðstaða er hins vegar
mjög mismunandi hvað varðar aðgengi og gjaldskrá, jaðarsvæðin
sitja ekki við sama borð. Síðan koma einkafyrirtæki og fara inn á
sama markað, jaðarsvæðin sitja enn eftir. Sveitarfélög eins og
Borgarbyggð, sem ekki er lengra frá höfuðborgarsvæðinu en raun
ber vitni en er landfræðilega mjög dreifbýlt, stendur frammi fyrir
þeirri ákvörðun að leggja fjármuni inn í einkafyrirtæki til að
tryggja öllum íbúum sveitarfélagsins viðunandi netsamband. Sú
ákvörðun byggist á því að verið sé að tryggja þá grunngerð sem
íbúarnir vilja hafa og er grund-
völlur öflugrar búsetu og at-
vinnuhátta."
Efla þarf tilvist atvinnu-
þróunarfélaga
Kolfinna bendir á að sveitarfé-,
lögin séu á margan hátt vel í
stakk búin til að framfylgja
byggðastefnu stjórnvalda og segir þau hafa mikla þekkingu á
þörfum einstakra svæða í gegnum nálægð stjórnsýslunnar við
íbúana. „Þau eru tækið eða lykillinn að þvf að styðja við sérstöðu
svæða á landsbyggðinni. Það eru ýmis tæki til í dag, t.d. Byggða-
stofnun sjálf og ýmsir opinberir sjóðir. Ég tel að ef menn hafa
áhuga á að nýta opinbera sjóði til að efla ein-
stök búsvæði á landsbyggðinni og ýta undir
áhuga fólks til að setjast þar að, séu sveitarfélög-
in lykillinn að þeirri leið enda hefur sú braut
þegar verið mörkuð. Sveitarfélögin eru í dag
komin langt út fyrir hin lögbundnu verkefni þrátt
fyrir að tekjur þeirra leyfi það aðeins mjög tak-
markað. Það er lagt að sveitarfélögunum að
fylgja eftir þeim breyttu búsetuskilyrðum sem
nútímasamfélagið gerir kröfur um og þau eru
auk þess að koma með ýmsum hætti að atvinnumálum á sínu
svæði. Bolmagnið er mjög misjafnt og við þurfum að efla tilvist
atvinnuþróunarfélaga á sveitarfélagavísu og koma a.m.k. stuðn-
ingi við atvinnulífið meira í þann farveg."
Aukið hlutverk sveitarstjórnarmanna
Kolfinna segir þessar breytingar einnig snúa að hlutverki sveitar-
stjórnarmanna. Samhliða því að sveitarfélögin hafa tekið við fleiri
verkefnum og þau stækkað, hafi ábyrgð og hlutverk sveitarstjórn-
armanna aukist. „Sveitarfélögin eru að reka stóra málaflokka og
að auki er flóra erinda sem berst og þarf að taka afstöðu til. Verk-
sviðið er orðið mun víðfeðmara og fjármunaumsýslan er einnig
mun meiri. Við þessar aðstæður hafa flestir sveitarstjórnarmenn
einhver nefndalaun en margir eru að vinna hluta þessara starfa í
hreinni sjálfboðavinnu, sem leiðir til þess að fólk endist illa f
sveitarstjórnastörfum, einkum í minni sveitarfélögunum þar sem
fólk er oftast að sinna þessum störfum með fullri vinnu. Endurnýj-
unin er ör og ég hef á tilfinningunni að mönnum þyki þessi störf
ofviða til lengdar ofan á fulla vinnu auk þess að sinna heimili og
fjölskyldu eins og nútíminn gerir eðlilega kröfu til. Mikil funda-
höld fylgja gjarnan sveitarstjórnarstörfum og fara oft fram eftir
hefðbundinn vinnutíma og á kvöldin og þeim verður að sinna af
alúð ef menn ætla að taka sveitarstjórnarstarfið alvarlega."
Kolfinna segir algengt að sveitarstjórnarmenn hætti eftir fyrsta
kjörtímabilið en það sé sá tími sem þurfi til þess að setja sig vel
inn í málin. Því séu nýliðar stöðugt að koma inn og á sumum
stöðum sé meirihluti sveitarstjórnar jafnvel skipaður fólki sem er
að stiga sín fyrstu spor á þeirri braut. „Áður fyrr var oftast ákveð-
inn grunnur til staðar, byggður á fólki sem þegar hafði aflað sér
nokkurrar reynslu. Með þessu er ég ekki að segja að ég sé á móti
endurnýjun í sveitarstjórnum. Ég tel hana nauðsynlega en mín
skoðun er engu að síöur sú að
blanda verði saman endurnýj-
un og reynslu í þessum efnum
eins og öðrum. Af þeirri
ástæðu tel ég hina öru endur-
nýjun sveitarstjórnarmanna eitt
af vandamálum sveitarstjórnar-
stigsins, að minnsta kosti hér á
mínu svæði og trúlega mikið
víðar út um land. Ég sé fyrir mér að með áframhaldandi samein-
ingu sveitarfélaga sé lag að fara yfir þessi mál og reyna að gera
starfið meira aðlaðandi. Þannig að það er að mörgu að hyggja ef
landið skal byggja," segir Kolfinna Jóhannesdóttir að lokum.
„Starfsumhverfi sveitarfélaga hefur breyst. Það er
orðið alþjóðlegra en áður og einkennist af fjárfest-
ingum atvinnulífs yfir landamæri, þekkingariðnaði
og tæknivæðingu."
<%>
22