Morgunblaðið - 21.09.2013, Qupperneq 18

18 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 21. SEPTEMBER 2013
Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
Í skýrslu Hagfræðistofnunar Há-
skóla Íslands um breytingar á fjölda
ríkisstarfsmanna í kjölfar efnahags-
hrunsins, sem greint var frá í Morg-
unblaðinu í gær, er dregin upp mynd
af því hvaða þjónusta ríkisins varð
helst fyrir barðinu á niðurskurðar-
hnífnum á árunum eftir að kreppan
reið yfir.
Mest voru framlög skorin niður til
stofnana sem heyra undir innanrík-
isráðuneytið eða um 26 milljarða á
milli áranna 2007 og 2011. Útgjöld
eru framreiknuð á föstu verðlagi og
má m.a. sjá að útgjöld til lögreglu og
sýslumanna voru þremur milljörð-
um kr. minni á árinu 2011 en lög-
gæslan og sýslumenn höfðu úr að
spila 2007. Mestur var niðurskurð-
urinn á Suðurnesjum eða 36% en
hafa ber þann fyrirvara á að miklar
breytingar voru gerðar í rekstri hjá
Lögreglustjóranum á Suðurnesjum
og Sýslumanninum á Keflavíkur-
flugvelli á þessum tíma og hluti
rekstursins hefur verið fluttur ann-
að. Næstmestur var niðurskurður-
inn á Austurlandi 28%. Af fram-
reiknuðum tölum
Hagfræðistofnunar má m.a. sjá að á
höfuðborgarsvæðinu var niður-
skurðurinn til löggæslu og sýslu-
manna 1,2 milljarðar kr.
Útgjöld ríkisins til hinna ýmsu fé-
lagsmála voru ýmist aukin eða skor-
in verulega niður á þessum árum.
Mikill samdráttur átti sér stað í
gjöldum hjá Eftirlaunasjóði aldr-
aðra eða um 58% (lækkuðu um 69
milljónir) og útgjöld Fæðingaror-
lofssjóðs voru 3,2 milljörðum kr.
minni árið 2011 en á árinu 2007.
Lífeyristryggingar jukust hins
vegar um 7% á milli þessara ára og
einnig bætur um félagslega aðstoð
sem jukust að raunvirði um 1,2 millj-
arða. Barnabætur voru aftur á móti
skornar verulega niður og lækkuðu
að raunvirði um 2,5 milljarða kr.
milli áranna 2007 og 2011.
Kostnaður hjá spítölum og heilsu-
gæslustofnunum var skorinn niður
og var rúmlega 19 milljörðum króna
minni á árinu 2011 en á árinu 2007
reiknað á föstu verðlagi.
30% lækkun til SÁÁ
Skýrsluhöfundar reikna m.a. nið-
urskurðinn sem átti sér stað til með-
ferðarheimila og endurhæfingar,
sem varð samtals 732 milljónir.
Alls varð 30% lækkun á útgjöldum
vegna SÁÁ milli áranna 2007 og
2011 eða alls upp á um 237 milljónir,
24% lækkun varð á útgjöldum hjá
Reykjalundi, 22% niðurskurður varð
hjá Heilsustofnun Náttúrulækn-
ingafélags Íslands og 17% hjá Hlað-
gerðarkoti, sem er vistheimili fyrir
áfengissjúklinga.
Heildargjöld háskóla landsins
lækkuðu um 19% milli áranna 2007
og 2011. „Ef einungis er litið til há-
skólanna sjálfra lækkuðu gjöld mest
á Norðurlandi vestra, þar er Hóla-
skóli starfræktur og lækkuðu gjöld
þar um 41%. Næstmest lækkun
gjalda í einstökum skóla var í Land-
búnaðarháskóla Íslands. Aftur á
móti varð minnstur samdráttur í
gjöldum í Háskólanum í Reykjavík
og þar á eftir kom Háskólinn á Bif-
röst,“ segir í skýrslunni.
Þjónusta minnkaði um 4-6% á
Norður- og Austurlandi
Farið er ítarlega yfir áhrif nið-
urskurðarins á einstaka landshluta.
Fram kom í Morgunblaðinu í gær
að mestur varð niðurskurðurinn til
sjúkrahúsa og heilsugæslu á höfuð-
borgarsvæðinu en næstmestur nið-
urskurður átti sér stað á Norður-
landi vestra og eystra, eða 21%. Á
Norðurlandi eystra voru útgjöld
vegna heilsugæslu og sjúkrahúsa
tæplega 1,7 milljörðum króna minni
á árinu 2011 en þau voru 2007.
„Sums staðar þarf fólk nú að leita
í aðra landshluta eftir þjónustu rík-
isins sem áður stóð til boða í næsta
nágrenni. Þetta á til dæmis við um
ýmsa heilbrigðisþjónustu. Ekki hef-
ur verið kannað hve margir þurfa nú
að leita út fyrir heimabyggð eða hve
mikill heildarkostnaður þeirra er af
breytingunni. Ef fjöldi ríkisstarfs-
manna er tekinn sem mælikvarði á
þjónustustig minnkaði þjónusta rík-
isins um 4-6% á Norðurlandi og
Austurlandi frá 2007 til 2011,“ segir
í úttektinni.
Löggæslan tók á sig 3ja
milljarða niðurskurð
 Barnabætur lækkuðu um 2,5 milljarða milli 2007 og 2011
Morgunblaðið/Eyþór
Niðurskurður Hjá lögreglustjóranum á höfuðborgarsvæðinu voru útgjöldin
1,2 milljörðum króna minni á árinu 2011 en fjórum árum fyrr.
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
„Það er eins og makríllinn hafi horfið
héðan af grunnslóðinni með norðan-
hvellinum um síðustu helgi,“ segir
Guðlaugur Birgsson, skipstjóri á
Öðlingi SU 19 frá Djúpavogi. Hann
segir að sjórinn hafi kólnað mikið síð-
ustu daga og í fyrradag hafi þeir að-
eins fengið eina körfu og þar með
hafi þeir ákveðið að hætta veiðum í
ár. Ákvörðun sjávarútvegsráðherra
um að heimila smábátum makrílveið-
ar út mánuðinn breyti engu þar um.
Með Guðlaugi á Öðlingi rær Óð-
inn Sævar Gunnlaugsson, en Tryggvi
Gunnlaugsson er meðeigandi Guð-
laugs í útgerðinni.
Þeir byrjuðu ekki
á makríl fyrr en
12. ágúst, þegar
vertíðin var hálfn-
uð hjá mörgum.
Sumarið skilaði
þeim félögum um
35 tonnum af
makríl og talsvert
var haft fyrir afl-
anum á þessum
12 metra hraðfiskibáti.
„Við dóluðum hringinn í kring-
um landið og fórum rólega til að
spara olíu og reyndum fyrir okkur í
Steingrímsfirði, við Ólafsvík, út af
Helguvík og í Berufirðinum. Við
komum of seint og misstum af ævin-
týrinu í Steingrímsfirðinum, en þeg-
ar mest var voru um 50 bátar þar.
Það er trúlega alltof mikið, makr-
íltorfurnar splundruðust og fiskurinn
kom sér í burtu í atganginum. Okkur
gekk best út af Helguvíkinni, fengum
tæplega sjö tonn einn daginn og fyllt-
um þá bátinn. Mér finnst líklegt að
næsta sumar verðum við að mestu
hérna fyrir austan.“
Reynslunni ríkari
Guðlaugur segir að þeir hafi
fylgst með makrílveiðunum síðustu
ár og síðan ákveðið að prófa sjálfir í
ár. Hann áætlar að það hafi kostað
um sex milljónir að gera bátinn klár-
Makríllinn hvarf úr Beru-
firði með norðanhvellinum
 Mikill upphafskostnaður  Áhersla á gæði aflans
Morgunblaðið/Golli
Hólmavík Mikið var um að vera í Steingrímsfirði þegar um 50 bátar voru þar að makrílveiðum í sumar.
Guðlaugur
Birgisson
SAMKVÆMT BÓKSÖLU Í PENNANUM EYMUNDSSON UM LAND ALLT
METSÖLULISTI EYMUNDSSON
11.09.13 - 17.09.13
1 2Heilsubók JóhönnuJóhanna Vilhjálmsdóttir Maður sem heitir OveFrederik Backman
5 BréfberinnAntonio Skarmeta 6 Lost in Iceland mini enskSigurgeir Sigurjónsson
7 Skapaðu þinn heimilisstílSesselja Thorberg 8 Efst á baugiBjörgvin Guðmundsson
10 Iceland small worldSigurgeir Sigurjónsson9 InfernoDan Brown
4 Árið sem 2 sekúndur bættustvið tímann - Rachel Joyce3 Stígum framSheryl Sandberg